Sezai Kaya
Gümrük Kontrolörü
kayasezai@mynet.com

Veri Ya Da Komut (Software) Yüklü Taşıyıcı Ortam İthallerinde Vergilendirme (Gümrük-KDV-Tevkifat)

Bilgisayar programlarının CD içerisinde ithal edilmesinin örnek olarak gösterilebileceği taşıyıcı ortam ithallerinin önemi günümüz ticari yaşamında giderek artmaktadır. Öneminin ve ticaretinin giderek artması gümrük idareleri nezdinde bu tür ithalatların nasıl değerlendirileceği sorununu beraberinde getirmiştir. Zira, taşıyıcı ortamın kendisinin mi yoksa içerisindeki veri veya komut ile birlikte mi vergilendirileceği yönündeki tartışmalar duraksamalar yaşanmasına neden olmuştur.  

-         “Taşıyıcı ortam XE "Taşıyıcı ortam"  eşyadır ve içerisindeki veri yada komut hizmettir, bu nedenle gümrükte sadece taşıyıcı ortamın kendisi vergilendirilmelidir. 

-         Taşıyıcı ortam XE "Taşıyıcı ortam"  ve içerisindeki veri yada komut tek bir eşyadır ve her ikisi birlikte gümrükte vergilendirilmedir. 

-         İçerisindeki veri yada komutun kıymeti taşıyıcı ortamın kıymetinden ayrılabildiği taktirde gümrükte taşıyıcı ortamın kendisi vergilendirilmelidir. Ayrılamadığı taktirde taşıyıcı ortam ve içerisindeki veri yada komut birlikte gümrük kıymetine esas alınmalıdır.” şeklindeki düşünceler gümrükte yaşanan duraksamanın temelinde yatmaktadır. 

Bu düşünce tarzlarından hangisinin doğru olduğunu tespit etmek için ilk önce taşıyıcı ortamın, içerisindeki veri yada komutun hizmet mi yoksa eşya mı olduğunun tespit edilmesi gerekmektedir. Bu tespitten sonra bunların ithalinin gümrük vergileri karşısındaki durumu netleştirilebilecektir.  

Taşıyıcı ortam XE "Taşıyıcı ortam" larda ithal edilen veri yada komutlara (software) sayısal ürün adı verilmektedir ve Dünya Ticaret Örgütü Global Elektronik Ticaret Deklarasyonu’nda sayısal ürünler hizmet olarak nitelendirilmiştir. Buna göre, taşıyıcı ortamın kendisi eşya, içerisindeki veri yada komutlar hizmettir[1]. Bu neviden işlemlerde hem hizmet hem de eşyanın birlikte ithalinin gerçekleştiği bir durum söz konusudur. 

4458 Sayılı Gümrük Kanunu’nun  

1. maddesinde, Kanun’un amacının, Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesine giren ve çıkan eşyaya ve taşıt araçlarına uygulanacak gümrük kurallarını belirlemek olduğu,  

3/8-a maddesinde, gümrük vergileri deyiminin, ilgili mevzuat uyarınca eşyaya uygulanan ithalat vergilerinin ya da ihracat vergilerinin tümünü, 

3/9 maddesinde, ithalat vergileri deyiminin, 

a) Eşyanın ithalinde ödenecek gümrük vergisi ile diğer eş etkili vergiler ve mali yükleri, 

b) Tarım politikası XE "Tarım politikası"  veya tarım ürünlerinin işlenmesi sonucu elde edilen bazı ürünlere uygulanan özel düzenlemeler çerçevesinde ithalatta alınacak vergileri ve diğer mali yükleri ifade ettiği,  

Hükmedilmektedir.

Bu hükümler değerlendirildiğinde, gümrük vergisinin eşya ithalinden alınmakta olduğu, buna karşılık hizmet ithaliyle ilgilenmediği anlaşılmaktadır. Eşya ithalatının söz konusu olduğu durumlarda, gümrük idaresine ödenmesi gereken gümrük vergisi ve KDV doğmaktadır. 

Nitekim, 4458 Sayılı Gümrük Kanunu'na bağlı Gümrük Yönetmeliği’nin 54. maddesi de bu konuyla ilgili hükümler içermektedir. Yönetmeliğin bahsi geçen maddesi aşağıdaki gibidir. 

“Veri ya da komut yüklü bilgi taşıyıcılarının gümrük kıymetinin belirlenmesi

MADDE 54 – (1) Bilgisayarlarda kullanılmak üzere ithal edilen veri ya da komutlar yüklü bilgi taşıyıcılarının gümrük kıymetinin belirlenmesinde, sadece taşıyıcı ortamın kendisinin maliyeti veya kıymeti esas alınır. Bu nedenle, taşıyıcı ortamın maliyet veya kıymetinden ayırt edilebilmesi koşuluyla, gümrük kıymeti, veri veya komutların maliyet veya kıymetini içermez.

(2) Bu maddede geçen;

a) Taşıyıcı ortam XE "Taşıyıcı ortam"  deyimi, entegre devreler, yarı iletkenler ve bu tür devre veya cihazlarla bütünlük oluşturan benzeri araç ve aletleri,

b) Veri veya komutlar deyimi, ses, sinematografik veya video kayıtlarını,

kapsamaz.” [2] 

Görüldüğü gibi, bilgisayarlarda kullanılmak üzere ithal edilen veri ya da komutlar yüklü bilgi taşıyıcılarının gümrük kıymetinin belirlenmesinde, sadece taşıyıcı ortamın kendisinin maliyetinin veya kıymetinin esas alınacağı, taşıyıcı ortamın maliyet veya kıymetinden ayırt edilebilmesi koşuluyla, gümrük kıymetinin, veri veya komutların maliyet veya kıymetini içermeyeceği ortadadır. Buna göre, veri veya komutların maliyetinin taşıyıcı ortamın kıymetinden ayrılabilmesinin mümkün olmadığı durumlarda, taşıyıcı ortam ile veri veya komutun toplam kıymeti üzerinden gümrük vergisi alınacaktır. 

Gümrük vergisine esas alınacak kıymet belirlendikten sonra KDV matrahı olarak neyin esas alınacağını belirleyelim. Bu konuya, Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 13.05.2002 tarihli 10211 sayılı Tasarruflu yazısının ekinde yer alan Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğü’nün 26.04.2002 tarihli 18720 sayılı yazısından alıntı yaparak açıklık getirmek yerinde olacaktır. 

“Katma Değer Vergisi Kanununun 21. maddesi hükmü uyarınca değeri veya maliyeti, ithal edilen taşıyıcı ortamdan ayrılabilen verilerin kıymetinin, katma değer vergisi matrahına dahil edilerek işlem yapılması gerekmektedir. 

Ancak, değeri veya maliyetinin ayrıca tespit edilmesine imkan bulunmayan dolayısıyla taşıyıcı ortamda bir bütün olarak ticarete konu edilen ve maliyeti eşyanın gümrük kıymetine dahil olan veri yada komut yüklü  bilgi taşıyıcıların gümrük vergisi tarhına esas kıymetinin katma değer vergisi matrahının teşkil edeceği tabiidir.”  

Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğü’nün görüşüne göre, taşıyıcı ortamın kıymetinden veri ya da komutun kıymetinin ayrılamadığı durumlarda gümrük kıymeti olarak taşıyıcı ortamın ve veri ya da komutların toplam kıymetinin esas alınması gerekmektedir. Bunun sonucunda, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 21/a maddesi uyarınca KDV matrahı olarak ta toplam kıymet esas alınacaktır. Taşıyıcı ortam XE "Taşıyıcı ortam" ın kıymetinden veri ya da komutun kıymetinin ayrılabildiği durumlarda gümrük kıymetine girmeyen veri veya komut kıymetleri KDV matrahına dahil olacaktır.    

Sonuçta, 

-         Veri ya da komut yüklü bilgi taşıyıcılarının ithallerinin gümrük idaresine beyan edilmesi gerektiği, 

-         Beyan esnasında gümrük vergisi ve KDV ödeme yükümlülüğünün doğduğu, 

-         Taşıyıcı ortam XE "Taşıyıcı ortam" ın kıymetinden veri ya da komutun kıymetinin ayrılamadığı durumlarda gümrük kıymeti ve KDV matrahı olarak taşıyıcı ortam ile veri ya da komutların toplam kıymetinin esas alınacağı, 

-         Taşıyıcı ortam XE "Taşıyıcı ortam" ın kıymetinden veri ya da komutun kıymetinin ayrılabildiği durumlarda gümrük kıymeti olarak taşıyıcı ortamın değerinin, KDV matrahı olarak toplam kıymetin (veri yada komut kıymeti + taşıyıcı ortam kıymeti) esas alınacağı[3], 

İfade edilebilecektir. Bu ayrıştırmaların nedeni hizmet ithali üzerinden gümrük vergisi alınmaması ilkesidir. Buna karşılık internet üzerinden yurtdışı orijinli veri ya da komut indirilmesi halinde gümrük idaresini ilgilendirmeyen hizmet ithalatı bahis konusu olacaktır. Ne var ki, burada hizmet ithalatını gerçekleştiren kişi sorumlu sıfatıyla KDV ödeme yükümlülüğüyle karşılaşacaktır[4]. Ancak bu noktada, gümrük idaresine KDV ödenen ithalatlar için sorumlu sıfatıyla bir de vergi dairesine KDV ödenmesine gerek bulunmadığını düşündüğümüzü belirtmek yerinde olacaktır. 

Örneğin, 85.23 tarife pozisyonu ve “sesleri ve diğer fenomenleri kaydetmeye mahsus diskler, bantlar, katı hal kalıcı depolama aygıtları, akıllı kartlar ve diğer mesnetler” tarife dilinden CD ithalatını ele alalım. Bu CD’nin değerinin 5 $,  içerisindeki veri ya da komutun (sözgelimi sayısal data; metin; görüntü, video veya grafiksel data; yazılım) değerinin de 10.000 $ olduğunu kabul edelim. 

Gönderici firma faturada CD’nin kıymeti ile veri yada komutun değerini ayrı kalemler halinde gösterdiğinde gümrük kıymeti olarak 5 $, KDV matrahı olarak ta 10.005 $’a gümrük vergisinin eklenmesi suretiyle bulunacak rakam esas alınacaktır 

8522.90.49.90.00 GTİP’inde yer alan birden fazla güvenlik kamerasından kaydettiği görüntüleri monitörden ayrı ayrı izleme olanağı sağlayan görüntü kaydedici cihazın ana kartı ithalatını ele alalım. Ana kartta yüklü olan yazılımın eşyadan ayrılması mümkün olmadığından ana kartın materyal değeri ile yazılımın değerinin toplamı gümrük kıymetini ve doğal olarak KDV matrahını oluşturacaktır. Ana kartın yazılım yüklenmeden önceki materyal değerinin 10 $, yazılım yüklendikten sonraki değerinin ise 250 $ (240 $ yazılım değeri) olduğunu varsayalım. Bu durumda toplam kıymet (250 $) gümrük kıymeti olarak esas alınacaktır. KDV matrahı olarak ta, 260 $  (% 4 gümrük vergisi =10 $ + 250 $) esas alınacaktır.
 

---

DİPNOTLAR:

[1] Ayrıca, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun Kanun’un 1/f maddesinde, 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 70. maddesinde sayılan mal veya hakların kiralanması işlemlerinin verginin konusuna ayrıca girdiği hükmedilse de Kanun’un 4. maddesinde hizmete ilişkin tanımlamada “kiralama” işleminin de sayılmış olması nedeniyle, yurtdışında yerleşik bir kişiye ait gayri maddi hakların kiralanması  da  hizmet ithali olarak nitelendirilebilecektir. Ancak bu konuda farklı görüşlere de rastlanabileceğini belirtmekte yarar bulunmaktadır.

[2] Yönetmeliğin bu maddesi Gümrük Kıymeti Teknik Komitesinin 24.09.1984 tarihinde yapılan 10. Toplantısında aldığı 4.1 sayılı Karar ile aynıdır. Komite bu Karar’ında gümrük tarifesine göre vergiye tabi tutulacak olan veri ortamının, yani manyetik teyp veya manyetik diskin kendisinin olduğunu ifade etmiştir.

[3] Gümrük Kıymeti Teknik Komitesi 13.1 sayılı Açıklama Notlarında, veri veya komutların maliyet veya kıymetinin veri ortamınınkinden ayrılabilmesinin güç olduğunu, kimi yazılımları ve veri ortamının tek fiyat üzerinden satıldığını ve veri ya da komutun kıymetinin disk ya da teyp kıymetinden ayırt edilebilmesi konusunda güçlük yaşandığını, bu gibi durumlarda en geniş anlamda yorumlama yapılması gerektiğini, tek başına veri ortamının maliyet ve kıymetinin bilinmesi durumunda veri veya komutların maliyet veya kıymetinin ayırt edilebildiğinin kabul edilmesi gerektiğini, bilinmediği durumda GATT Anlaşmasının VII. Maddesinin genel prensip ve hükümlerine uygun olarak veri yada komutun ve taşıyıcı ortamın kıymetlerinin tahmin edilmesi gerektiğini belirtmiştir. 

[4] Detaylı bilgi için bkz: İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın  03/02/2007 tarihli 904 sayılı Özelgesi

 

16.04.2010

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.