Sezai Kaya
Gümrük Kontrolörü
kayasezai@mynet.com

Arif Ayluçtarhan
Vergi Denetmeni

İhracat Beyannamelerinde Kapanma Süreci ve Düzeltme

3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 11. maddesine göre ihracat teslimleri KDV’den istisnadır. 12. maddesine göre de bir teslimin ihracat teslimi sayılabilmesi için teslim konusu malın Türkiye Cumhuriyeti gümrük bölgesinden çıkarak bir dış ülkeye veya bir serbest bölgeye vasıl olması ya da yetkili gümrük antreposuna konulması gerekmektedir. İhracat beyannamesinin kapanması malın Türkiye Gümrük Bölgesinden çıktığı anlamına gelmektedir. Bir başka deyişle, ihraç edilen malın sınır gümrük idaresinden çıkışıyla birlikte sistem tarafından ihracat beyannamesi kapatılmaktadır.  

Bu bağlamda, ihracat beyannamelerinin kapanış sürecine ilişkin zaman içinde yapılan değişiklikler güncel mevzuat ve uygulamaya ilişkin izahatler yazımızın konusunu teşkil etmektedir. 


1) Beyannamelerde Kapanma Süreci

İhracata ilişkin gümrük beyannameleri fiili ihracatın gerçekleşmesini müteakip kapatılmakta; kapanan beyannamenin 1 ve 2 no.lu nüshaları ihracat işlemlerinin tamamlandığı gümrük idaresinde saklanmakta; 3 no.lu nüshası üzerine beyannamenin kapatıldığına ilişkin bir meşruhat düşülmesini takiben ihracatçıya verilmektedir. Söz konusu kapanma meşruhatına “intaç tarihi” veya “kapanma tarihi” veya “fiili ihracat tarihi” olarak beyannamenin kapandığı tarih kaydedilmektedir.

Böylelikle, 19 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin (E) bölümünde belirtildiği gibi KDV iadesinde, ihracat işleminin gerçekleştiği tarih olarak, malın gümrük hattından geçtiği sırada çıkış gümrüğünce belirlenen ve gümrük beyannamesinin ilgili bölümünde belirtilen "gümrük hattını çıkış tarihi" esas alınmaktadır.

Bu anlatılanlar gümrük idarelerinin otomasyona geçmesinden önceki dönemlerde yapılan işlemlerdir. Otomasyona geçişten sonra teknolojinin getirdiği kolaylıklardan istifade edilmesine karar verilmiş ve uygulamaya yön vermesi maksadıyla Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından 04.04.2007 tarihli 2007/19 sayılı Genelge çıkartılmıştır.

Otomasyona geçişten sonra ihracat beyannamesinin iç gümrüklerde tescil edildiği ve eşyanın karayoluyla yurt dışı edildiği hallerde ihracat beyannamesine bağlı olarak düzenlenen TIR Karneleri/transit beyannameleri/özet beyanlar bilgisayar sistemi tarafından otomatik olarak teyit edilmeye başlanmış, böylece iç gümrüklerde açılan ihracat beyannamelerinin kapatılması için sınır gümrük idarelerinden ayrıca teyit alınması ihtiyacı ortadan kalkmıştır.

Genelge ile birlikte;

1. İhracat beyannamesi iç gümrükte işlem gören ve buradan karayolu ile transit  edilerek sınır gümrük idaresinden yurt dışı edilen ihraç eşyasına ilişkin TIR Karnelerinin/transit beyannamelerinin/özet beyanların teyidi bilgisayar sistemi tarafından otomatik olarak gerçekleştirilmekte,

2. Deniz ve hava yolu ile yapılan taşımalarda Gümrük Yönetmeliği’nin 541. maddesi hükümleri çerçevesinde özet beyan verilmesi sağlanmakta, bu kapsamda, 

a) Taşıtın hareketinden önce verilen özet beyanlar, deniz veya hava taşıtının Türkiye Gümrük Bölgesi’ni terk ettiği gün; 

b) Taşıtın hareketinden sonra verilen özet beyanlar, özet beyanın verildiği gün ilgili memur tarafından kapatılmaktadır. 

Yanı sıra; TIR Karneleri/transit beyannameleri/özet beyanların sistem üzerinde uzaktan teyit yöntemi ile veya ilgili memur tarafından kapanmasının ardından ihracat beyannamesi kapanmaktadır. 

Bilahare, ihracat beyannamelerinin 3 no’lu nüshası, üzerine herhangi bir kapanma meşruhatı düşülmeksizin ve beyanname muhteviyatı eşyanın yurt dışı edildiği hususunun sınır gümrük idaresi tarafından teyit edilmesi beklenmeksizin ihracatçıya teslim edilmektedir. Bu nedenle de, 1 Mayıs 2007 tarihinden itibaren KDV beyannamelerinde ihracat istisnasına ilişkin beyanları bulunan mükelleflerin tevsik edici belge olarak ibraz ettikleri gümrük beyannamelerinde ihracatın gerçekleştiği tarihi belirten bir açıklama aranılmamakta, bu beyannamelere ilişkin elektronik ortamda (VEDOP) erişilen bilgiler arasındaki kapanma tarihi, ihracat istisnası uygulamasında ihracatın gerçekleştiği tarih olarak dikkate alınmaktadır. (107 Seri No.lu KDV Genel Tebliği) Bu çerçevede, KDV iadesi taleplerinde kullanılacak ihracat beyannamelerinin ilgili gümrük idaresince onaylanması uygulamasına da son verilmiştir.

Ayrıca, www.gumruk.gov.tr adlı internet sitesinin “E-gümrük” bölümündeki “Uygulamalar” kısmından erişilebilen “Gümrük Otomasyonu Projesi WEB Uygulamaları” sayfasında bulunan “VEDOP Sorgulama” seçeneği alanında, tescil numarası ile sorgulanan ihracat beyannamesinin kapanma tarihi ile beyanname bilgilerinin Maliye Bakanlığı’nın VEDOP Sistemi’ne aktarıldığı tarihin kullanıcılar tarafından görüntülenmesine de imkan sağlanmıştır.
 

2) İhracat Beyannamelerinde Düzeltme

İhracat beyannamelerinin tescil ve onay işlemlerinin tamamlanmasından veya fiili ihracatın gerçekleşmesinden sonra, beyannamede yer alan muhtelif bilgilerden bazılarının düzeltilmesi gerekliliği doğabilmektedir.

Bu gereklilik üzerine, Gümrükler Genel Müdürlüğü 16.06.2003 tarihli 2003/12 sayılı ve 21.04.2008 tarihli 2008/10 sayılı Genelgelerle uygulamaya yön vermiştir. Genelgeler çerçevesinde; yalnızca kesin ihracata ilişkin “10” ile başlayan rejim kodları ile Dahilde İşleme Rejimi kapsamındaki ihracata ilişkin “3141” ve “3151” rejim kodlarında işlem gören gümrük beyannamelerinde düzeltme yapılabilmektedir.

Karşılaşılacak durumlara göre gerçekleştirilecek işlemler Genelgeler çerçevesinde aşağıda ele alınmıştır.

a) Kapanmamış Beyannamelerde Düzeltme

1. İhracat beyannamesinin tescil edilmesinden sonra, ancak gümrük idaresince onaylanmasından önce, BİLGE sisteminin düzeltilmesine izin vermediği eşyanın cins, nevi ve niteliği ile marka ve numaralarını gösteren 31 no.lu “Kapların ve Konteynerlerin  Marka, Numara ve Cinsleri” başlıklı kutu, 33 no.lu “TGTC Pozisyon No” başlıklı kutu ve  37 no’lu “Rejim” başlıklı kutu dışında kalan beyanname alanları için yetkili kişilerce düzeltme talebinde bulunulması halinde usulsüzlük cezası uygulanmadan düzeltme işlemi yapılmaktadır.

2. İhracat beyannamesinin gümrük idaresince onaylanmasından sonra ancak fiili ihracat gerçekleşmeden önce düzeltme talebinde bulunulması halinde, Gümrük Yönetmeliği’nin 192. maddesi hükümleri çerçevesinde beyanname düzeltme nüshası alınmakta ve BİLGE sisteminde doldurulması zorunlu olan beyanname alanları için 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 241/1. maddesi uyarınca usulsüzlük cezası uygulanmaktadır.

Çimento, blok mermer, un gibi havaleli eşyalarda genellikle bir ihracat beyannamesi tescil edilmekte ve özet beyan kapsamında müteakip günlerde eşya sevkıyatı yapılmaktadır. Ancak ne var ki, bu tür eşyalarda olduğu gibi peyderpey ihracatlarda beyan edilen eşyanın tamamının ihraç edilemediği durumlarla karşılaşılabilmektedir.

Bu gibi durumlarda, yani ihraç eşyasının tamamının sevk edilemediği durumlarda Gümrük Yönetmeliği’nin 516/1. maddesi hükmü çerçevesinde görevli memurlar tarafından fiilen ihraç edilen miktar beyannameye kaydedilmekte ve bu konuda Gümrük Yönetmeliği’nin 192. maddesi uyarınca düzeltme nüshası alınmakta ve herhangi bir usulsüzlük cezası uygulanmamaktadır.

3. İhracat eşyasının transit işlemleri sırasında düzenlenen transit beyannamelerindeki düzeltme talepleri de yukarıda belirtilen esaslar çerçevesinde değerlendirilmektedir.

b) Kapanmış Beyannamelerde Düzeltme

4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 63. maddesi hükmü gereğince fiili ihracatın gerçekleşmesinden sonra “kapanmış” statüdeki beyannamede sistem üzerinde düzeltme yapılması mümkün bulunmamaktadır. 

Ancak, “kapanmış” statüdeki gümrük beyannameleri ile ilgili olarak, eşyanın cins, nevi ve niteliği ile marka ve numaralarını gösteren 31 no.lu “Kapların ve Konteynerlerin  Marka, Numara ve Cinsleri” başlıklı kutu, 33 no.lu “TGTC Pozisyon No” başlıklı kutu ve 37 no’lu “Rejim” başlıklı kutu dışında kalan beyanname alanları için, beyannameye ekli belgeler ile beyannamenin karşılaştırılması suretiyle yapılacak inceleme sonucunda düzeltilmesi talep edilen bilginin yanlış yazıldığının hiçbir tereddüde mahal vermeyecek şekilde anlaşılması halinde, beyannamenin bütün nüshaları üzerinde manuel olarak düzeltme yapılabilmektedir. Ayrıca 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 241. maddesinin 1. fıkrası hükmü uyarınca usulsüzlük cezası uygulanarak BİLGE sisteminde kapanmış beyannameler ekranına gerekli açıklama yazılmaktadır.

Buna göre,

1. İhracata ilişkin gümrük beyannamesinin kapanmasından sonra beyannamede düzeltme yapılabilmesi için beyan sahibi tarafından ilgili gümrük idaresine beyannamenin kapanma tarihinden itibaren 120 gün içinde yazılı olarak başvurulması gerekmektedir. Beyannamenin kapanma tarihinden itibaren 120 günden sonra düzeltme talebinde bulunulması halinde bu talep karşılanmamaktadır.

2. Dahilde İşleme Rejimi kapsamında işlem gören kapanmış statüdeki ihracat beyannamelerinde kayıtlı olan DİİB Satır Kodu ve Dahilde İşleme Rejimine ilişkin muafiyet kodları dışında kalan alanlara ilişkin düzeltme talepleri 120 günlük süre içerisinde karşılanmakta; DİİB Satır Kodu ve Dahilde İşleme Rejimine ilişkin muafiyet kodlarına ilişkin düzeltmeler ise beyannamenin ilişkilendirildiği Dahilde İşleme İzin Belgesi/Dahilde İşleme İzni açık olduğu sürece yapılabilmektedir.

3. Kapanmış beyannamelerde düzeltme işlemi bir kereye mahsus olarak yapılabilmektedir.

30.03.2009

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.