Seyfi Yıkılmaz
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
seyfiyikilmaz@gmail.com

Şirketlerin Ortaklarından veya İlişkili Kişilerinden Borç Alması Durumunda Faiz İşletilmesi ve Belge Düzeni

Kurumların ortaklarından sağladıkları borçlanmalar için faiz ödenmesi ve bunun gider yazılması mümkündür. Ancak örtülü sermaye üzerinden ödenen veya hesaplanan faizlerin kurum kazancının tespitinde indirilemeyeceği, faizler üzerinden hesaplanan KDV'nin de indirim konusu yapılamayacağı hükme bağlanmıştır. Ortak tarafından şirkete ödünç verilen paranın karşılığı olarak faiz alınma zorunluluğu yoktur. Çalışma kapsamında örtülü sermaye üzerinden hesaplanan faizler dikkate alınmamıştır.

Şirket Açısından Doğacak Yükümlülükler

1- Hesaplanacak faiz üzerinden %10 Stopaj Kesintisi   

Borç alınan ortak veya ilişkili kişi banka ve finans kurumu olmadığı sürece, ödenecek faiz tutarlarının brüt tutarı üzerinden %10 oranında kurumlar vergisi stopajı hesaplanması gerekmektedir.

2- KDV Kanununun 9. Maddesi Gereği Hesaplanan Faiz Üzerinden %18 KDV

KDV Kanunu'nun 9’uncu maddesinin getirdiği sorumluluk çerçevesinde,  finans kuruluşu olmayan bir kurumdan alınan borçlara ilişkin olarak nakden veya hesaben ödenen faizler üzerinden, ödemeyi yapanlarca, sorumlu sıfatıyla %18 oranında KDV hesaplanması ve 2.no.lu KDV beyannamesi ile beyan edilip ödenmesi gerekmektedir. Ödene bu KDV tutarının 1 No.lu KDV beyannamesinde indirim konusu yapılması mümkündür.

Borç Veren Ortak veya İlişkili Kişi Tarafından Doğacak Yükümlülükler

1- Faiz Gelirinin Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi İle Beyan Edilmesi

Belli bir süreyle tek kişiye veya kuruma verilen ödünç para verme işlemi karşılığında sağlanan gelir (Alacak Faizi) menkul sermaye iradıdır. Menkul Sermaye İradı tahsil esasına bağlanmıştır. Faiz gelirinin menkul sermaye iradı olarak vergilendirebilmesi için bu gelirin tahsil edilmiş olması gerekir.(Danıştay 4.Dairesinin 20.10.1998 tarih ve 1998/1128- 3736 sayılı Kararı),

Gelir İdaresine göre borç para tek seferde verilip faiz geliri elde edilirse söz konusu gelir Menkul Sermaye İradıdır, borç para verip faiz geliri elde etme işleminin sürekli yapılması halinde ise bu işlemi ticari kazanç olarak kabul edilmektedir.

Özellik Arz Eden Hususlar

Gelir idaresi bir bedel karşılığında (ivaz)  ödünç para verme işini mutad meslek haline gerilmişse  bunu ikrazatcılık olarak saymakta ve bu borç verme işinden edilen kazancı (gelir) ticari kazanç olarak vergiye tabi tutulması gerektiğini  104 Seri nolu Gelir Vergisi Tebliğinde açıklamıştır.

Tebliğ’de; “bir kişiye bir yıldan fazla süreli olarak borç para vermek veya bir yılda birden fazla kimseye borç vermek ikrazatçılık” denilmektedir

İkrazat işlerinde “devamlılık” kriteri vergilendirmede aslı unsurdur. Bu noktada birden fazla yılda tek şahsa veya bir yılda aynı şahıs veya muhtelif şahıslara borç para verilmesi ödünç verme işleminin mutad hale geldiğini gösterir,

Bir borcun verildiği saptanmakla birlikte, karşılığında faiz alınıp alınmadığının ya da ne kadar faiz alındığı bilinemediği hallerde ve büyük miktarlarda borç paranın menfaatsiz olarak verilemeyeceği, faiz alınmadığı inanılır belgelerle ispat ve tevsik edilememesi halinde mükellefiyet tesisi ve ceza uygulamasının yerinde olacağı. (Danıştay 4.Dairesinin 15.11.1967 tarih ve 1964/4497 ve 1967/5395 sayılı kararı),

Önerilen Yol Haritası

Alacaklı ilişkili kişi alacağını faizi ile birlikte tahsil etmek istediğini yönetim kurulu toplantısında yazılı olarak beyan eder

Yönetim kurulu kararı ile borcun faizi ile birlikte ödenmesine kadar verilir

Faiz tutarı merkez bankasınca açıklanan faiz oranına göre hesaplanıp faiz tutarı üzerinden %10 stopaj ve %18 kdv ödenir

Alacaklı ilişkili kişi elde ettiği faiz tutarını gelir vergisi beyannamesi ile beyan eder ve ödenen gelir vergisini mahsup eder.

29.03.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.