Servet Karakaş
Yeminli Mali Müşavir
E. Vergi Müfettişi
Bağımsız Denetçi
servetkarakas@zendenetim.com.tr

Türk Lirası İle İhracat Yapılabilir Mi?

Son zamanlarda bazı okurlarımdan tarafıma, yurt dışındaki müşterilere TL ile fatura düzenlenip düzenlenemeyeceği, TL ihracat yapılmasının mümkün olup olmadığı, tahsilatları TL olarak veya başka bir para birimi ile yapılıp yapılamayacağı konusunda sorular gelmeye başladı. Artan sorular karşısında konuyu ilgili mevzuat ışığında değerlendirerek başka okurlarımıza da faydalı olmak niyetiyle bu yazıyı yazma kararı aldım.

Konuyla ilgili değerlendirmemizi yaparken öncelikle ilgili mevzuata yer verilecek sonra görüşümüz açıklanacaktır. Merkez Bankası tarafından yayımlanmış ve halen yürürlükte olan ve zaman zaman değişiklikler yapılan İhracat Genelgesinin ilgili bazı maddeleri aşağıdaki gibidir:

İhracat bedellerinin tahsil şekilleri

MADDE 5 – (1) İhracat bedelleri 2018-32/48 sayılı Tebliğ’in 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen ödeme şekillerine göre tahsil edilir ve GB’nin 28 inci hanesine tahsil işleminde kullanılan ödeme şekli yazılır. Birden fazla ödeme şeklinin kullanılması durumunda kullanılan diğer ödeme şekilleri GB’nin açıklama kısmına yazılır.

(2) İhracat bedellerinin beyan edilen Türk parası veya döviz üzerinden yurda getirilmesi esas olup, bedelin beyan edilenden farklı bir döviz üzerinden getirilmesi mümkündür.

(3) Türk parası üzerinden yapılan ihracat karşılığında yurda döviz getirilmesi mümkündür.

(4) İhracat bedelinin yolcu beraberinde efektif olarak yurda getirilmesi halinde gümrük idarelerine beyan edilmesi zorunludur.

Türk lirası ihracat

MADDE 9 – (1) Peşin bedel ve alıcı firma prefinansmanı dışında ihracat bedelinin Türk lirası olarak kabulü için satış sözleşmesi, akreditif mektubu veya banka garanti mektubunda bedelin Türk lirası olarak tahsil edileceğinin beyan edilmiş olması veya alıcıya gönderilecek faturanın Türk lirası olarak düzenlenmiş ya da GB’nin 22 nci hanesinde Türk Lirası olarak beyan edilmiş olması gerekir.

(2) Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ne yapılan ihracatta, GB’nin 22 nci hanesinin Türk lirası olarak beyan edilmiş olması ve ihracata ilişkin bedelin Türk lirası olarak tahsil edilmesi zorunludur. Ancak 05.12.2022 tarihinden önce düzenlenen gümrük beyannameleri ve bu kapsamda yapılan tahsilatlar için bu şart aranmaz.

(3) Türk lirası olarak tahsil edileceği beyan edilen ihracat bedelinin kısmen veya tamamen döviz olarak kabulü halinde GB'nin 22 nci hanesinde kayıtlı Türk lirası tutar; GB'nin düzenlendiği tarih ile bedelin bankaya getirildiği tarihteki Merkez Bankası döviz alış kurlarından lehe olanı esas alınarak kabul edilecek döviz cinsine çevrilir.

Döviz olarak beyan edilen ihracat bedellerinin Türk Lirası olarak kabulü 

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Ukrayna ve Rusya’ya gerçekleştirilmiş veya gerçekleştirilecek ihracat işlemleriyle ilgili olarak ihracat bedellerinin döviz cinsinden beyan edilmiş olsa dahi Türk Lirası olarak da kabulü mümkündür. 

İhracat bedellerinin yurda getirilmesi

MADDE 4 – (1) 2018-32/48 sayılı Tebliğ’in yürürlüğe girdiği tarihten itibaren fiili ihracatı gerçekleştirilen işlemlere ilişkin ihracat bedellerinin yurda getirilme süresi fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günü geçemez. 180 gün azami süre olup bedellerin ithalatçının ödemesini müteakip doğrudan ve gecikmeksizin yurda getirilmesi esastır.

İhracat hesabının kapatılması

MADDE 23 – (1) 4 üncü maddenin dördüncü fıkrasındaki süreler ile özelliği olan ihracat için 7 nci maddedeki ihraç tarihleri ve süreler saklı kalmak kaydıyla, ihracat bedeli dövizlerin (avans dahil) fiili ihraç tarihinden itibaren 180 gün içinde yurda getirilmesi ve İBKB düzenlenmesi halinde ihracat hesabı aracı banka nezdinde kapatılır.

İhracat Bedellerinin Merkez Bankasına Satışı

EK MADDE 1 – (1) Bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren İBKB’ye veya DAB’a bağlanan ihracat bedellerinin en az %40'ı İBKB’yi veya DAB’ı düzenleyen bankaya satılır. Bu bedeller bankaca Merkez Bankası tarafından ilan edilen ve işlem günü için geçerli döviz alış kuru üzerinden aynı gün Merkez Bankasına satılır ve Merkez Bankasının banka nezdindeki hesabına aktarılır. Söz konusu tutarın tam karşılığı banka tarafından ihracatçıya Türk parası olarak ödenir.

İhracatçının serbest kullanımına bırakılan dövizler

MADDE 22 – (1) Hizmet ihracatı, transit ticaret, Türkiye’de ikamet etmeyenlere özel fatura ile yapılan satış, Türkiye’de ikamet etmeyenlere KDV hesaplanarak yapılan satış, mikro ihracat ve serbest bölge işlem formu kapsamında gerçekleştirilen 5.000,- ABD doları veya karşılığı döviz ya da Türk lirasını geçmeyen tutardaki ihracat işlemlerinde bedellerin tamamının; Ek:3'te yer alan ülkelere yapılan ihracat işlemlerinde ise bedellerin yüzde ellisinin tasarrufu serbesttir.

İHRACAT BEDELİNİN YURDA GETİRİLMESİNDE İSTİSNA TANINAN ÜLKELER

(T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığının 04.11.2022 tarih ve 1640977 sayılı yazısına istinaden)

1- Afganistan 2- Angola 3- Belarus 4- Benin 5- Cibuti 6- Etiyopya 7- Fildişi Sahili 8- Filistin 9- Gabon 10- Gana 11- Gine 12- İran 13- Kamerun 14- Kenya 15- Kırgızistan 16- Kuzey Kore 17- Küba 18- Liberya 19- Lübnan 20- Mısır 21- Moldova 22- Nijerya 23- Senegal 24- Somali 25- Sudan 26- Suriye 27- Suudi Arabistan 28- Tacikistan 29- Tanzanya 30- Venezuela 31- Yemen

İHRACAT BEDELİNİN YURDA GETİRİLMESİNDE GÜMRÜK BEYANNAMESİNDE YER ALAN TUTARIN YÜZDE ELLİSİNİN TASARRUFUNUN SERBEST BIRAKILDIĞI ÜLKELER

(T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığının 04.11.2022 tarih ve 1640977 sayılı yazısına istinaden)

1- Azerbaycan 2- Cezayir 3- Fas 4- Kazakistan 5- Özbekistan 6- Tunus 7- Türkmenistan 8- Ukrayna

Yukarıdaki mevzuat hükümleri değerlendirildiğinde SONUÇ olarak şunu diyebiliriz:

• 05.12.2022 tarihinden itibaren KKTC’ye yapılacak ihracatların TL üzerinden yapılması zorunludur.
• Ukrayna ve Rusya’ya yapılan ihracatlar döviz olarak yapılmış olsa bile TL olarak tahsil edilmesi mümkündür.
• KKTC haricindeki ülkelere de TL olarak ihracat yapılması mümkündür. Bu durumda yukarıda yer verilen ihracat genelgesi madde 9’da yer alan belgelerde bedelin TL olarak tahsil edileceğinin belirtilmesi gereklidir.
• Yurtdışındaki müşteriye kabul etmesi halinde TL tutarlı fatura düzenlenmesi mümkündür.
• TL ile yapılan ihracatta faturanın TL olarak düzenlenmesi veya GB’nin 22. Hanesinde ihracat bedelinin Türk lirası olarak belirtilmesi gerekir.
• TL ile yapılan ihracatın kısmen veya tamamen döviz olarak tahsili de mümkündür. Bu durumda GB'nin 22 nci hanesinde kayıtlı Türk lirası tutar; GB'nin düzenlendiği tarih ile bedelin bankaya getirildiği tarihteki Merkez Bankası döviz alış kurlarından lehe olanı esas alınarak kabul edilecek döviz cinsine çevrilir.
• İhracat bedellerinin yurda getirilme süresi fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günü geçemez.
• İhracat bedeli TL olarak değil de Döviz olarak tahsil edilmesi durumunda dövizlerin (avans dâhil) fiili ihraç tarihinden itibaren 180 gün içinde yurda getirilmesi ve İBKB düzenlenmesi halinde ihracat hesabı aracı banka nezdinde kapatılır. Ek madde-1’e göre bu dövizlerin % 40’ının TL’ye çevrilmesi zorunlu olacaktır.
• TL ile yapılan ihracat ve bedelin de TL ile tahsil edilmesi durumunda doğal olarak ihracat bedelinin % 40’ının TL çevrilmesi işlemi de söz konusu olmayacaktır.
• Şuan için 31 adet ülkeye yapılan ihracata ilişkin bedellerin yurda getirilmesi zorunlu değil olmayıp tasarrufu tamamen ihracatçının inisiyatifine bırakılmıştır.
• Şuan için 8 adet ülkeye yapılan ihracata ilişkin bedelin ise % 50’sinin tasarrufu serbesttir. Yani ihracat bedelinin % 50’sinin Türkiye’ye getirilmesi şart değildir.
• Yukarıda sayılan ülkeler olsun olmasın 22. Maddede belirtilen ihracat işlemlerine ilişkin bedelin de tasarrufu serbesttir. 

Saygılarımla…

22.02.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.