Serkan Güneş
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
smmmserkangunes@gmail.com

Vakıfların Vergi Muhasebesi Kapsamında Dikkat Etmesi Gereken Hususlar Nelerdir?

Türk Medeni Kanunu’nun 101. maddesinde vakıflar; gerçek veya tüzel kişilerin yeterli mal ve haklarını belirli ve sürekli bir amaca özgülemeleriyle oluşan, tüzel kişiliğe sahip mal toplulukları olarak tanımlanmıştır.

Bu çerçevede vakıflar, Türk Medeni Kanunu hükümlerine göre kurulur ve yine aynı kanuna göre faaliyetlerine devam ederler. Ayrıca yasa koyucu vakıfların uyması gereken kuralları 5737 sayılı Vakıflar Kanunu ve Vakıflar Yönetmeliği’nde ayrıntılı olarak açıklamıştır.

Vakıflar temel amaç olarak kar amacı gütmeyen kuruluşlar olduklarından dolayı kullandıkları muhasebe hesapları, kar amacına sahip bilanço esasına göre defter tutan gerçek ve tüzel kişilerin kullandıkları muhasebe hesaplarından farklıdır.

Vakıflar muhasebe kayıtlarını Vakıflar Genel Müdürlüğü’nce belirlenen usul ve esaslara göre tutarlar. Bu kapsamda vakıfların muhasebe kayıtlarını Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün resmi internet sitesinde yayınlanan hesap planına uygun olarak ve bilanço ile gelir tablolarını da bu planın ekinde yer alan örnek tablolara göre düzenlemelidirler.

Ayrıca vakıflar,muhasebe kayıtları ve belge düzenlemeleriyle ilgili Vergi Usul Kanunu’nda belirtilen hükümlere uymak zorundadırlar.

Muhasebe Kayıtlarını Yaparken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar;

• Vakıflar tüzükte yer almayan hiç bir faaliyet için gider ve benzeri ödeme yapamazlar. Yaptıkları takdirde kuruculardan tahsil edilmesi gerekecektir.
• Vakıfların elektrik, su, telefon gibi ödemelerinin geç yapılmasından kaynaklanan gecikme cezaları ve faizleri kurucular tarafından ödenmelidir.
• Vakıflar gayelerinin dışında faaliyet gösteremezler. Bu kapsamda vakfedilen mallar satılamaz, hibe edilemez.
• Vakıflar kasalarında ihtiyaçlarından fazla parayı tutamazlar. Bu tutar 16 yaşından büyükler için belirlenen asgari brüt ücretin iki katından fazla olamaz.
• Ticari işletmelerde kullanılan stok hesapları vakıflar için uygun değildir. Bu nedenle vakıflar stoklarını “157 Diğer Stoklar” hesabında takip etmelidir.
• Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar, teslim ve hizmetleri katma değer vergisinden istisna edildiğinden katma değer vergisi vakfın ilgili hesaplarına dahil tutarlar olarak kaydedilmelidir.
• Vakıflar, kurumlar vergisine tabi olmadığından dolayı demirbaşları için aşınma payı ayırmalarına gerek yoktur.
• Nakit bağışlar karşılığında bağış makbuzu düzenlenir. Banka yolu ile yapılan bağışlarda, banka dekontu ödemeyi kanıtladığından dolayı ayrıca makbuz düzenlenmesine gerek yoktur. Ancak vergi muafiyeti veya kamu yararı statüsüne sahip kuruluşlar için bu durum geçerli değildir.
• Bütün vakıflar dönem sonlarında bilanço, gelir-gider, varsa borç ve alacaklarını envanter defterine kaydetmek zorundadırlar.
• Giderler, dönem sonunda yansıtma hesabına devredilirken faaliyet giderleri ve amaca yönelik giderler olarak ayrıştırılmalıdır.

Genel olarak ticari işletmelerden farklı olarak vakıflarda kullanılan özellikli hesapların kullanımı;

1-Vakıflarda Kullanılan Özellikli Gelir-Gider Hesapları

603-BAĞIŞ VE YARDIMLAR

Vakfa yurtiçinden ve yurtdışından yapılan ayni ve nakdi, şartlı veya şartsız bağış ve yardımlar bu hesabın altına açılacak olan alt hesaplarda takip edilmelidir.

604-PRİM VE AİDATLAR

Üye aidatı geliri elde ettiklerinde bu gelir hesabı kullanılmalıdır.

633-AMACA YÖNELİK GİDERLER

Vakıf senedinde yer alan vakıf amaçlarına yönelik olarak yapılan endirekt malzeme, endirekt işçilik, personel giderleri, dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler, çeşitli giderler, vergi resim ve harçlar, amortismanlar ve tükenme paylarından oluşur.

2-Vakıflarda Kurucular (Ortaklar) İçin Kullanılan Hesaplar;

245- BAĞLI ORTAKLIKLAR (İKTİSADİ İŞLETMELER)

246- BAĞLI ORTAKLIKLARA (İKTİSADİ İŞLETMELERE) SERMAYE TAAHHÜTLERİ (-)

247- BAĞLI ORTAKLIKLAR (İKTİSADİ İŞLETMELERE) SERMAYE PAYLARI DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-)

331- ORTAKLARA (KURUCULARA) BORÇLAR

333- BAĞLI ORTAKLIKLARA (İKTİSADİ İŞLETMELERE ) BORÇLAR

334- ÜYELERE BORÇLAR

Vakıflarda üyelik mümkün olduğundan, vakıfların üyelerinden aldıkları dönemsel borçlar ya da huzur hakkı vb. ödemeler bu hesabın alacağında takip edilmektedir.

3-Vakıflarda kullanılan sermaye hesapları;

543-MATEMATİK KARŞILIKLAR

Kar yedekleri kısmında yer alan 543 Matematik Karşılıkları Hesabı sandık ve munzam vakıflar için oluşturulmuştur.

544 ÖDENMİŞ PRİMLER KARŞILIĞI HESABI

Kar yedekleri kısmında yer alan 544 Ödenmiş Primler Karşılığı Hesabı sandık ve munzam vakıflar için oluşturulmuştur.

570 GEÇMİŞ YILLAR KARLARI (GELİR FAZLALARI)

580 GEÇMİŞ YILLAR ZARARLARI (-) (GİDER FAZLALARI)

590 DÖNEM NET KARI (DÖNEM NET GELİR FAZLASI)

591 DÖNEM NET ZARARI (-) (DÖNEM NET GİDER FAZLASI)

29.09.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.