Serbülent Bayrak
Yeminli Mali Müşavir
E. Gelirler Başkontrolörü
serbulent@bayrakymm.com

Gelirler Başkontrolörü Serbülent BAYRAK - Gayrimenkul ve İnşaat Sektörü Üzerine Ezber Bozmak

Ekonomide son günlerin moda tabiri: Ezber bozmak.

Biz de bu modaya işin vergi yönüyle katılalım.

Konumuz, sektörlerin sektörü gayrimenkul ve inşaat sektöründe faaliyet gösteren gayrimenkul yatırım ortaklıkları (GYOlar).

Ezber 1: Gayrimenkul yatırım ortaklıklarının elde edeceği her türlü kazanç kurumlar vergisinden istisnadır. GYO’lar kurumlar vergisi ödemezler. Bu nedenle de GYO’lar vergisel cazibesi bulunan piyasa aktörleridir.

Doğru gibi görünüyor. Nitekim Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5/1-d maddesi uyarınca, GYO’larca elde edilecek her türlü kazanç kurumlar vergisinden istisna bulunuyor. Dolayısıyla söz konusu yatırım ortaklıklarının gayrimenkul satışı ve kirası nedeniyle elde edeceği faaliyet gelirlerinin yanı sıra; repo gelirleri, mevduat faizi gelirleri, kur farkı gelirleri, sabit kıymet satış gelirleri gibi faaliyet dışı gelirleri üzerinden de kurumlar vergisi hesaplanmaz.

Lakin bu noktada işin bir “ama”sı var.

Tüm sermaye şirketlerinde olduğu gibi GYO’ların da nihai amacı her ne şekilde olursa olsun bir kazanç elde etmek ve elde edecekleri kazancı ortaklarına ya da bir başka deyişle bireysel veya kurumsal yatırımcılarına dağıtmaktır. İşte GYO’lar kazançlarını dağıtıma tabi tuttuğunda ortakları ya da yatırımcısı bunun vergisini ödemek zorundadır.

Kar payı elde eden ister bireysel isterse kurumsal ortak ya da yatırımcı olsun, durum değişmez.

Kurumsal yatırımcı ya da ortak GYO’dan elde ettiği kar payını doğrudan doğruya beyan eder ve GYO’nun ödemediği kurumlar vergisini, kendi payına düşen tutar üzerinden öder.

Bireysel yatırımcılar ise elde ettikleri kar payı tutarının 38.000 YTL’yi (2007 yılı için geçerli tutardır) aşması durumunda gelir vergisi beyannamesi verir ve artan oranlı vergi tarifesi üzerinden yüzde 35’e varan bir oranda gelir vergisi öder.

Gördüğünüz gibi, GYO’ların ödemediği kurumlar vergisi, yatırımcıları ya da ortakları yoluyla kurum ya da gelir vergisi olarak bir şekilde ödeniyor ve işin içinde cazibe kalmıyor.


Ezber 2: GYO’lar SPK denetimine açıktır, şeffaf bir işleyişe sahiptir ve her zaman kayıt içinde hareket etmek zorundadır. Dolayısıyla GYO’ların varlığı sektör için bir emniyet sübabıdır ve sektöre düzenlilik ve hareket getirecektir. Sinerji maksimum düzeyde sağlanabilecektir.

İlk bakışta bu iddia da doğru gibi görünüyor.

Ancak, bu işin içinde de bir “ama” var.

SPK mevzuatı uyarınca, GYO’lar gayrimenkullere, gayrimenkullere dayalı haklara ve gayrimenkul projelerine portföy değerlerinin en az %50'si oranında yatırım yapmak zorunda bulunuyorlar. Dilerseniz bu yüzde 50’lik oran üzerinde biraz duralım.

GYO’ların bizatihi kendisine kurumlar vergisi avantajı sağlanması ile bu şirketlerden normal şartlarda alınması gereken vergiden doğal olarak vazgeçilmiş olunuyor.

Burada beklenen amaç; sayıları binlerle ifade edilebilecek alt sektöre sahip inşaat sektöründe belli bir dinamizm sağlamak, bu şekilde gelişecek inşaat sektöründen daha fazla vergi geliri elde etmek ve istihdam yaratmak. Dolayısıyla sistemin işleyebilmesi ve düşünülenin gerçekleşebilmesi için GYO’lar tarafından elde edilen kazançların banka ya da finans piyasalarında mevduat faizi, repo geliri ya da diğer şekillerde gelir elde edilmek suretiyle değil, kazancın bizzat gayrimenkul ve inşaat sektörüne yatırım olarak kanalize edilmesi şart bulunuyor.

Ancak SPK mevzuatında yer alan “yüzde 50” düzenlemesi ile beklenen amaçlara tam olarak ulaşılabilmesi mümkün değil.

GYO’lara ait hisse senetlerinin en az yüzde 49’unun halka arz edilmesi yine SPK mevzuatı uyarınca zorunlu. www.imkb.gov.tr internet adresinden GYO bilânçolarına baktığımızda yatırımların önemli ölçüde para piyasalarına kanalize edilmiş olduğunu da görebiliyoruz.

Dolayısıyla GYO kaynaklarının tamamı sektöre gitmiyor, gidemiyor. GYO’lar para piyasalarını da besliyor; sektöre yatırım olarak gitmesi gereken kazanç mevduat faizi, repo geliri ve sair şekillerde değerlendirilebiliyor. Doğaldır ki, bu durum gayrimenkul ve inşaat sektörü için umut kırıcı bir tablo ortaya çıkarıyor.

NOT: MuhasebeTR.com ailesine çalışmalarında ve yeni atılımlarında başarılar diliyorum.

15.08.2007

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.