Selahattin İpek
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
bdselahattinipek@gmail.com

Bildirim Formları Denen Garabet(!)

Bildiğiniz üzere, 25 Ocak 2021 tarih ve 31375 sayılı Resmi Gazete ile vergi tarh ve taramanın çok önemli unsurlarından, Form Ba ve Form Bs bildirimlerinin uygulamasında değişiklik yapan 523 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği yayımlandı. İçeriğine baktığımızda, 396 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği”nde değişikliğe gidilerek, elektronik ortamda düzenlenen belgelere ilişkin bildirim formları, yani Form Ba ve Form Bs bildirimleri uygulamasında önemli değişikliklere gidilmiştir. Yapılan değişiklikler sebebiyle, söz konusu bildirim formlarını vermesi gereken tüm mükellefler haliyle 2021/Temmuz dönemi ve sonrasında verilecek bildirimler için bildikleri ezberleri bozarak kendilerini güncellemeleri ve yeni form usulüne uygun hazırlıklı olmaları muhakkaktır.

Sözü edilen Tebliğ’de yer alan düzenlemeler, özetle aşağıdaki gibidir.

523 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile 396 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin "1-KAPSAM" başlıklı bölümüne Form Ba - Bs bildirimlerini verme yükümlülüğü bulunan mükellefler, eklenen bent gereği, 2021/Temmuz döneminden itibaren elektronik ortamda düzenledikleri belgeleri Form Ba ve Form Bs bildirimlerine dâhil etmeyeceklerdir.

Ayrıca Tebliğin devamında, “1.2. Bildirime Konu Alış/Satışlar ve Hadler”(Madde 2) başlıklı bölümündeki ifadesinden anladığımız, bildirime konu hadlerin uygulamasında değişikliğe gidilerek, yürürlükteki 5.000 TL tutarındaki haddin hem elektronik olarak hem de kâğıt ortamında düzenlenen tüm belgelerle birlikte değerlendirilecek olmasıdır. Açıklamayı ve örneği tebliğden aynen alıntılıyorum.

“Bir kişi veya kurumdan yapılan mal ve/veya hizmet alış tutarları ile bir kişi veya kuruma yapılan mal ve/veya hizmet satış tutarlarına ilişkin 5.000 TL tutarındaki haddin belirlenmesinde, elektronik olarak ve kâğıt ortamında düzenlenen tüm belgelerin birlikte değerlendirilmesi gerekmektedir. Söz konusu haddin aşılması halinde sadece kâğıt ortamında düzenlenen belgeler bildirimlere dâhil edilecektir.

Örnek 1. Form Ba ve Form Bs bildirimi verme yükümlülüğü bulunan A işletmesine 2021/Kasım dönemi içerisinde, B firması tarafından KDV hariç 4.800 TL tutarında e-Arşiv Fatura ve her biri 150 TL tutarında 2 adet kâğıt ortamında fatura düzenlenmiştir. Söz konusu mükellefe, aynı ay içerisinde B firmasınca düzenlenen belge tutarı toplamı KDV hariç (4.800+150+150) 5.100 TL olduğundan, A işletmesi B firmasından yaptığı alımlara ilişkin olarak 2021/Kasım dönemi Form Ba bildiriminde sadece kâğıt ortamında düzenlenen 2 adet belgeyi, KDV hariç toplam 300 TL olarak bildirecektir.

Diğer taraftan, B firması A işletmesine yaptığı satışlara ilişkin olarak 2021/Kasım dönemi Form Bs bildiriminde elektronik ortamda oluşturduğu belgeyi dikkate almayacak, elektronik ortamda ve kâğıt ortamında düzenlenen belgelerin KDV hariç toplam tutarlarının 5.000 TL’yi geçmesi nedeniyle, sadece kâğıt ortamında düzenlediği 2 adet belgeyi, KDV hariç toplam 300 TL olarak bildirecektir.”

Sözü edilen Tebliğin “3-BİLDİRİMLERİN VERİLME ŞEKLİ VE DOLDURULMASI”( MADDE 3) başlıklı bölümü aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. Buna göre, “3.2.4. Bildirim verme yükümlülüğü bulunan ancak, tüm alış ve satışları belirtilen haddin altında kalan veya elektronik belge olarak düzenlenen belgelerden oluşan mükelleflerin, Form Ba ve/veya Form Bs bildirimlerini “Ba/Bs bildiriminde beyan edilecek bilgim bulunmamaktadır.” kutucuğunu işaretlemek suretiyle vermeleri gerekmektedir.

Elektronik ortamda yer alan mükellefler, düzenledikleri BA-BS formu bildiriminden muaf değiller

Yapılan bu değişikliklerle söz konusu Tebliğden önemli olduğunu kabul ettiğim, aklımıza takılan bazı uyumsuz pozisyonları ele alarak sorgulamamız gereğine inanıyorum. İlk akla gelen ve ehemmiyeti yüksek diye düşündüğüm:

1. E-Fatura ve E-Arşiv hatta E-Defter kapsamında, ister isteğe bağlı ister zorunlu olarak bulunan mükellefler, bildirim formlarından tamamıyla muaf değillerdir. Neden? Diye sormadan geçemiyor insan.
2. Meslek İnsanlarını zora sokacak ve uğraştıracak bir uygulamaya dönüşen bu değişiklik, aynı zamanda yılgınlığa ve yorgunluğa sebep olacağından, konformist yaşam tarzını ve alanlarını çok derinden etkiler. Burada hemen şunu düşünebiliriz belki: Tebliğ ile yapılan değişiklikler neticesinde anlamsız hale gelen kâğıt fatura bildirmenin sorumluluğunu almak zorunda mıyız?
3. Mali İdare ne yazık ki ne yapmak istediği hususunda tamamıyla net değil. Kayıp ve kaçağı önlemek maksadıyla uygulamayı yürürlüğe koyarken, zaten 5.000 TL ve üzeri tutarında düzenlenmesi gereken faturayı sistem üzerinden kesilmesini zorunlu kılmıştır. Bu zamana kadar 5.000 TL altı tutarı, limit altı diye işlem dışında tutan bir Mali İdare ‘nin burada da inisiyatif göstermesi mümkün olabilirdi. Dolayısıyla alt limitin ortadan kalkması ile yine zımni olarak matematiksel düşünme evresinde bildirim formlarının aslında 1 TL ‘na kadar düşebileceğine tanıklık ederiz.  
4. Hatta biraz beyin fırtınası yaparsak söz konusu Tebliğden evvel firma bazında bildirim yapıyorken, Tebliğ ile birlikte artık hem E-Fatura hem de kâğıt fatura olarak ayırmak ve öylece bildirmek zorundayız. İki işi kontrol ederek doğru bildirim yapmak Meslek İnsanının menfaatine olmadığı açık değil midir?

Samanlıkta iğne aramak gibi bir şey üzerinden cezai müeyyideye tabi olabilecek Meslek İnsanları için, bu formların bildirimi sorumluluğu stres ve sıkıntılı süreci işaret etmektedir.

Söz konusu bildirim formlarını vermesi gereken tüm mükelleflerde bir tedirginlik hâsıl olmuştur.

Bildirim alışkanlıklarını revize ederek, kolay(mış) gibi lanse edilen Tebliğin uygulanabilirliği, gerçekten günümüz muhasebe paket programları için, basit bir kod yazımından başka bir şey değildir. Dolayısıyla, Elektronik olarak düzenlenen belgeler form dışı olacaksa,  bunu muhasebe dilinde kayıtlamaya tabi tutarken ya, “KDV Belge Tipi” veya “Belge Tipi” olarak işaretlemek suretiyle ya da, elektronik faturanın zorunlu alanlarından olan üç haneli seri numarasından sonra gelmek üzere on üç haneli sıra numarası ile işlemi gerçekleştirerek, Tebliğin usul ve esasına uygun hareket edip, amir hükümlerini yerine getirmemiz pek de zor değildir.

Ancak, Mali İdareden de isteğimiz var elbette. Kredi Kartı ile Tahsil Edilen Teslim ve Hizmetlerin bilgilerini gösteren bir yöntem gibi, firmanın elektronik belge bilgilerini verebilecek dökümlerin görüleceği bir ekran tahsisi, bildirim kolaylığı ve büyük oranda cezaya muhatap olmamak açısından yerinde olacaktır.

Gözden kaçırılmaması gereken elbette bildirim formlarının hazırlanması ile alakalı yöntemlerin basit veya zor oluşu değildir. Sorumluluğunu üzerinde hissedecek meslek mensupları için bu durumun angarya ve iş yükünü artırmasıdır. Kanaatimizce BA_BS ve birçok bildirim formlarının hazırlanarak sisteme dâhil edilen işlerin, Tarafımızca yapılmasını dayatan Mali Yapı, tüm bu yükümlülükleri yerine getirmekle vazifelendirdiği memur cenahına zımni imtiyaz sağlamış olmaktadır.(!) Bazı unsurları yazarak, Mali İdare ‘ye çözüm ve önerilerimizle katkı sağlayarak, kazanımlarımızı korumaya çalışmak, meslek etiği ve geleceği açısından önem arz etmektedir.

Tebliğin uygulama bakımından kolaylığı olsa bile; Meslek İnsanına bezdirici ve angarya yükü bindirmektedir. Bu işe gönül vermiş insanların stres altında yaşamaları etik olmayan adalet ve ahlak sorgulamalarına kadar gidebilir ki, bu durumda sosyalitesi bozulan bir meslektaşın isyancı ruhunu ortaya çıkarır. Psikolojik tanılar olumsuz yönde artar ve bu zorlanan hayat tarzı, elbette korkuları çağırır ve korkular çoğaldıkça korkak bir yaşama meftun oluruz. Şu halde Meslek Kamuoyu, yönlendirilmeye açık edilgen bir yapıya doğru yürümektedir.

Aslında, her yeni çıkan kanun, tebliğ, yönetmelik vs. direk mükellef olarak nitelendirilen verginin tarafı kimseleri ilgilendiriyorsa da, mükellefin bu vazifesini gerçekleştirecek bilgi, beceri ve tecrübesi bulunmamaktadır. Bu durum, mükellef adına Mali İdare ile köprü vazifesi gören Serbest Muhasebeci Mali Müşavir(SMMM) ve Yeminli Mali Müşavir(YMM) meslek insanlarının sorunudur(!) Türkiye gerçeğinde de dünya devletlerinde olduğu gibi birçok alanda sürü psikoloji uygulanırken, Yürütmeden çıkan yasalarla ilgili olarak da, mali sistem üzerinden aynı gerçeği görerek, hedef yapılan kitle eğitime ve hatta öğretime tabi tutulmadan, çalışma alanı mali müşavirlik olan meslek insanlarına zımni olarak zimmetlenmektedir. Üstelik aracılık ve sorumluluk yönteminin uygulandığı bu vahim durum, müeyyidelerle disipline edilmeye çalışılarak, Mali Müşavirlerin strese tabi bir yaşamı kabullenmelerine sebep olmaktadır. Sözü edilen 523 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği beklentilerin aksine uygulamayı zora sokan kısmi iyileşmenin dahi perdelendiği sıkıntılı bir süreci ifade etmektedir.

Kısmi dememizin sebebi ise, bu zamana kadar aksamadan gelen bildirim formlar ile alakalı uygulama, konjonktürlerin dijital dönüşüm lehine değişerek, sanal sistem boyutuna girmesiyle, bizatihi Devlet Mali İdaresinin gözetim ve denetimine tabi olmasından kaynaklıdır. Ticaret hayatının elektronikleşmesiyle BA – BS bildirim formlarının kaldırılması beklenirken, sıkıntılı diğer bir yöntem dayatılarak alışılagelmiş normal bir düzen terk edilerek, Temmuz / 2021 döneminden itibaren geçerli olmak üzere, 01 Temmuz 2021 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Sonuç olarak;

Sosyal hukuk devleti gibi bir ütopyamız var ise sermaye gruplarının güçlerine göre vergilenmeleri ve buna bağlı olarak vergi ödemek isteyen bu mükelleflerin eğitimi ve vergi bilinçlerinin ne kadar önem arz ettiğini anlatarak farkındalık ortaya koymak zorundayız. Bu öğreti, hatta ilkokul sıralarına kadar inerek, hayata uyanan çocuk insanların bilinçaltlarına yerleştirerek, toplumsal paydaşlıkta beraber yaşamanın ipuçlarının verilmesi gerektiğine uyanmamız muhakkaktır.

Mesleğimizi Seviyoruz. Mesleğimiz Ve Gelecek Esenlik Günlerimiz İçin TÜRMOB ‘un Yanındayız.
Çok Önemli Not:

• 2 Ağustos 2021 (31 Temmuz 2021 tarihinin hafta sonu tatiline rastlaması nedeniyle) günü sonuna kadar verilmesi gereken 2021/Haziran dönemine ilişkin “Form Ba” ve “Form Bs” bildirimlerinin verilme süresi 6 Ağustos 2021 Cuma günü sonuna kadar uzatılmıştır.
• Temmuz / 2021 döneminden itibaren sözü edilen Tebliğ hükümleri uygulanacaktır.

Kaynak: Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 396)’Nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sıra No: 523)

02.08.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.