Şefik Şengün
Yeminli Mali Müşavir
sefiksengun44@hotmail.com

7394 Sayılı Kanunla Gelir, Kurumlar ve KDV Kanunlarında Yapılan Değişiklikler

15.04.2022 tarih ve 31810 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 7394 Sayılı Torba Kanunla, birçok kanunlarda değişiklikler yapılmış bulunmaktadır. Bu sebeple sadece vergi kanunlarında yapılan değişiklileri özet halinde aşağıya çıkarmış bulunanacağım.

1- GELİR VERGİSİ KANUNUNDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER:

a) 15.04.2022 tarihinden geçerli olmak üzere; GVK 41. Maddesi “Gider Kabul Edilmeyen Ödemeler” kapsamına aşağıdaki 11. Bentte  ilave edilmiştir. “5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunun ek 4 üncü maddesi kapsamında reklam yasağı uygulananlara verilen reklamların giderleri.”

Yeni Düzenleme: Bu düzenleme ile, 5651 sayılı Kanunun ek:4’üncü maddesi uyarınca, hakkında reklam yasağı getirilenlerin reklam vermeye devam etmeleri halinde, bu döneme isabet harcamalarının vergi uygulamasında gider olarak kabul edilmemesi hüküm altına alınmıştır.

b) 15.04.2022 tarihinden geçerli olmak üzere; GVK 66 ncı maddesinin ikinci fıkrasına Serbest Meslek Erbabının tanımına aşağıdaki 6. bent eklenmiştir “5510 sayılı Kanunun ek 10 uncu maddesi uyarınca anılan Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında; sigortalı sayılan hekimler ile tıpta uzmanlık mevzuatına göre uzman olan kişiler.”

Yeni Düzenleme: Bugüne kadar ücretmi yoksa serbest meslek kazancımıdır tartışmasına konu olan ve bir muayenehanesi veya kurumsal yapısı bulunmaksızın, özel sözleşmelerle fabrika, işyeri vb yerlerde işini yürüten hekimler ile tıpta uzmanlık mevzuatına göre uzman olan kişilerin elde ettikleri gelirler, artık serbest meslek kazancı olarak vergilendirilecektir.

2- VERGİ USUL KANUNUNDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER:

a) 15.04.2022 tarihinden geçerli olmak üzere; VUK 359. Maddesinde yer alan “Kaçakçılık suçları ve cezaları”nın a bendindeki hapis cezasının üst sınırı 3 yıldan 5 yıla, b,c ve ç bentlerinde yer alan hapis cezasının üst sınırı 5 yıldan 8 yıla çıkarılmış,

Ayrıca maddeye son fıkrasından önce gelmek üzere aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.

“Bu maddede yazılı fiillerle verginin ziyaa uğratıldığının tespit edilmesine bağlı olarak tarh edilen verginin, gecikme faizi ve gecikme zammının tamamı ile kesilen cezaların yarısı ve buna isabet eden gecikme zammının; soruşturma evresinde ödenmesi halinde verilecek ceza yarı oranında, kovuşturma evresinde hüküm verilinceye kadar ödenmesi halinde ise verilecek ceza üçte bir oranında indirilir.

Tarh edilen vergi ve vergi aslına bağlı olarak kesilen cezanın bulunmadığı durumlarda verilecek ceza yarı oranında indirilir.

Yukarıdaki fıkralarda belirtilen ceza indiriminden faydalanabilmek için vergi mahkemesinde dava açılmaması, açılmışsa feragat edilmesi, kanun yollarına başvurulmaması veya başvurulmuşsa vazgeçilmesi şarttır.

Bu maddede düzenlenen suçların birden fazla takvim yılı veya vergilendirme dönemi içinde aynı suç işleme kararının icrası kapsamında işlenmesi halinde, Türk Ceza Kanununun 43 üncü maddesi uygulanır.”

Yeni Düzenleme:  Kaçakçılık yoluyla Vergi Ziyaı’na sebebiyet vermek veya teşebbüs etmek fiillerinde ki üst sınırlar arttırılmış, ancak soruşturma veya kovuşturma aşamasında belli ödeme koşularının yerine getirilmesi halinde veya tarh edilen vergi ve vergi aslına bağlı olarak kesilen cezanın bulunmadığı durumlarda cezalarda indirim hakkı tanınmıştır.

b) 15.04.2022 tarihinden geçerli olmak üzere; VUK 367. Maddesinde yer alan “Bazı kaçakçılık suçlarının cezalandırılmasında usül” maddesinin dördüncü fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

“359 uncu maddede yazılı suçlara ilişkin yürütülmekte olan soruşturma veya kovuşturmalarda mütalaaya konu fiilin, başka bir kişi tarafından veya başka bir kişiyle birlikte gerçekleştirildiğinin ortaya çıkması durumunda, bu kişi bakımından kamu davası açılması için rapor düzenlenmesi ve mütalaa verilmesi şartı aranmaz.”

Yeni Düzenleme: Vergi kaçakçılığı suçunun Cumhuriyet Savcılığına bildirilmesine ilişkin VUK’nın 367’nci maddesine eklenen hüküm ile; 359. maddede yazılı suçlara ilişkin yapılmakta olan soruşturma veya kovuşturmalarda fiilin, başka bir kişi tarafından veya başka bir kişiyle birlikte gerçekleştirildiğinin ortaya çıkması durumunda, bu kişi bakımından kamu davası açılması için rapor düzenlenmesi ve mütalaa verilmesi şartı aranmayacağı yönünde düzenleme yapılmıştır.

c) 15.04.2022 tarihinden geçerli olmak üzere; VUK’a aşağıdaki Geçici Madde eklenmiştir.

“GEÇİCİ MADDE 34- Haklarında hüküm verilmiş olup da dosyası infaz aşamasında olanlar, 359 uncu maddede yazılı fiillerle verginin ziyaa uğratıldığının tespit edilmesine bağlı olarak tarh edilen verginin, gecikme faizi ve gecikme zammının tamamı ile kesilen cezaların yarısı ve buna isabet eden gecikme zammını, bu maddeyi ihdas eden Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde Hazineye ödedikleri takdirde 359 uncu maddede bu maddeyi ihdas eden Kanunla soruşturma evresi için yapılan etkin pişmanlık düzenlemesinden faydalanabilir. Bu fıkrada belirtilen ceza indiriminden faydalanabilmek için vergi mahkemesinde dava açılmaması, açılmışsa feragat edilmesi, kanun yollarına başvurulmaması veya başvurulmuşsa vazgeçilmesi şarttır.

Birinci fıkra hükümleri bu maddeyi ihdas eden Kanunun yayımı tarihinde soruşturma ve kovuşturma evresinde bulunan dosyalar hakkında da uygulanır. Bu takdirde, ödemenin hüküm verilinceye kadar yapılması şarttır.

Bu maddeyi ihdas eden Kanunun yayımı tarihinde 359 uncu madde kapsamına giren suçlardan dolayı temyiz veya istinaf kanun yolu incelemesinde bulunan dosyalardan, 359 uncu maddede bu maddeyi ihdas eden Kanunla yapılan düzenlemeler nedeniyle lehe değerlendirme yapılması gereken dosyalar hakkında bozma kararı verilir.

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığında bulunan dosyalar gelişlerindeki usule uygun olarak ilk derece mahkemelerine gönderilir.

359 uncu maddede bu maddeyi ihdas eden Kanunla yapılan düzenlemelerde yer alan zincirleme suça ilişkin koşulların belirlenmesi, duruşma açılmak suretiyle yapılır.”

Yeni Düzenleme:  Vergi kaçakçılığı suçundan haklarında hüküm verilip, henüz infaz edilmeyen cezalarla ilgili indirim kolaylıkları sağlanmıştır.

3- KURUMLAR VERGİSİ KANUNUNDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER:

a) 2023 yılı vergilendirme dönemi kurum kazançlarına uygulanmak üzere, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (3) ve (4) numaralı alt bentlerinde yer alan “kâr payları” ibareleri “kâr payları ile katılma paylarının fona iadesinden doğan gelirler” şeklinde değiştirilmiş, aynı bende aşağıdaki alt bent eklenmiş, (d) bendinin (4) numaralı alt bendine “(Esas faaliyet konusu itibarıyla gayrimenkul, gayrimenkul projeleri ve gayrimenkule dayalı haklardan oluşan portföyü işletmek amacıyla kurulanlar dışında kalanların kazançları hariç)” ibaresi eklenmiş ve (e) bendinin birinci paragrafında yer alan “ve rüçhan haklarının” ibaresi “, rüçhan hakları ve bu fıkranın (a) bendi kapsamında istisna kazançlarına kaynak oluşturan yatırım fonlarının katılma paylarının” şeklinde değiştirilmiştir.

“5) (3) ve (4) numaralı alt bentlerde yer alan istisna kazançlarına kaynak oluşturan yatırım fonlarının katılma paylarının 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 279 uncu maddesi kapsamında değerlenmesinden kaynaklanan değer artış kazançları.”

Yeni Düzenleme: 1) Tam mükellefiyete tabi girişim sermayesi yatırım fonu katılma payları ile girişim sermayesi yatırım ortaklıklarının hisse senetlerinden elde ettiklerine ilave olarak "kar payları ile katılma paylarının fona iadesinden doğan gelirler" kurumlar vergisinden istisna edilmiştir. Bu payların dönem sonu değerlenmesinden kazanç oluşması halinde ise bu kazançlar da istisna kapsamına alınmıştır.

2) Daha önce tebliğle yapılan ve Esas faaliyet konusu gayrimenkullerle ilgili portföy işletmeciliği olmayan gayrimenkul yatırım ortaklıklarının kazançlarının istisna kapsamında olmadığına ilişkin kanuna hüküm konulmuştur.

3) Yatırım fonlarının katılma paylarının iki yıldan uzun süreyle elde tutulması halinde satışından doğan kazançların da %75 oranında istisnaya tabi olması sağlanmıştır.

b) 15.04.2022 tarihinden geçerli olmak üzere, 5520 sayılı Kanunun 6. maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

“(3) 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 376 ncı maddesi uyarınca sermayenin tamamlanmasına karar verilen şirketin ortakları tarafından zarar sebebiyle karşılıksız kalan kısmı kapatacak miktarda aktarılan tutarlar kurum kazancının tespitinde dikkate alınmaz.”

Yeni Düzenleme: Daha önce borca batık veya zararlar sebebiyle özsermayesinin en az üçte ikisini kaybeden Şirketlerin ortakları tarafından konulan kaynak, gelir olarak Vergi İdaresince tenkid konusu olabiliyordu. Yeni düzenleme ile bunun kurum kazancı olarak dikkate alınmayacağı hüküm altına alınmıştır.

c) 15.04.2022 tarihinden geçerli olmak üzere, 5520 sayılı Kanunun 11 inci maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki bent eklenmiştir.

“j) 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunun ek 4 üncü maddesi kapsamında reklam yasağı uygulananlara verilen reklamların giderleri.”

Yeni Düzenleme: Gelir Vergisi 41. Maddesine getirilen kanunen kabul edilmeyen reklam gideri, Kurumlar vergisine de konulmuştur.

d) 2023 yılı vergilendirme dönemi kurum kazançlarına uygulanmak üzere; 5520 sayılı Kanunun 32 nci maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“(1) Kurumlar vergisi, kurum kazancı üzerinden %20 oranında alınır. Şu kadar ki bankalar, 6361 sayılı Kanun kapsamındaki şirketler, elektronik ödeme ve para kuruluşları, yetkili döviz müesseseleri, varlık yönetim şirketleri, sermaye piyasası kurumları ile sigorta ve reasürans şirketleri ve emeklilik şirketlerinin kurum kazançları üzerinden kurumlar vergisi %25 oranında alınır.”

Yeni Düzenleme: 2023 yılı kazançlarına uygulanmak üzere, Kurumlar vergisi oranında 2’li uygulamaya geçilmiş oluyor. Yani 2023 yılında 1- Finansal Kiralama ve faktöring işletmeleri, 2- elektronik ödeme ve para kuruluşları (sanal para kuruluşları) 3- yetkili döviz müesseseleri, 4- Varlık yönetim şirketleri, 5- Sermaye piyasası kurumları ile 6- Sigorta ve reasürans şirketleri ve emeklilik şirketlerinin kurumlar vergisi oranı % 25’e çıkarılmıştır.

e) 01.07.2022 tarihinden itibaren verilmesi gereken beyannamelerden başlamak ve 01.01.2022 tarihinden itibaren başlayan vergilendirme dönemine ait kurum kazançları için geçerli olmak üzere; 5520 sayılı Kanunun geçici 13 üncü maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki cümle eklenmiştir.

“Şu kadar ki bankalar, 6361 sayılı Kanun kapsamındaki şirketler, elektronik ödeme ve para kuruluşları, yetkili döviz müesseseleri, varlık yönetim şirketleri, sermaye piyasası kurumları ile sigorta ve reasürans şirketleri ve emeklilik şirketlerinin 2022 yılı vergilendirme dönemine ait kurum kazançları için kurumlar vergisi %25 oranında alınır.”

Kurumlar Vergisine eklenen geçici 13. Maddesine eklenen fıkra ile d bendinde sayılan Kurumların 01.07.2022 tarihinden itibaren kurunlar vergisi oranı da % 25 uygulanacaktır. Bilindiği üzere, yine KV geçici 13. Maddesinin 1. Fıkrasına göre tüm kurumların 2022 yılı kurumlar vergisi oranı % 23 olarak uygulanmaktadır. Buna göre d  bendinde sayılan Kurumların 2022 1. Dönem geçici vergi oranı % 23 ve 2 ila 3. Dönem geçici vergisi ile nihai kurumlar vergisi oranı % 25 olarak uygulanacaktır.

4- KDV KANUNUNDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER:

a) 01.05.2022 tarihinden geçerli olmak üzere; KDV Kanununun 13 üncü maddesinin birinci fıkrasının (f) bendine “İçişleri Bakanlığı,” ibaresi eklenmiş, bentte yer alan “Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı,” ve “, Emniyet Genel Müdürlüğü” ibareleri madde metninden çıkarılmış ve fıkranın (i) bendinde yer alan “bir yıl” ibaresi “üç yıl” şeklinde değiştirilmiştir.

Yeni Düzenleme: 1- KDV Kanunun 13. Maddesindeki istisnadan,  Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve  Emniyet Genel Müdürlüğü ibareleri madde metninden çıkarılmış buna karşılık “İçişleri Bakanlığı” eklenmiştir. Çünkü sayılan bu Kurumların tamamı şu an İçişleri Bakanlığına bağlanmış durumda idiler.

2- Ayrıca Yabancılara yapılan konut veya iş yeri teslimlerinde uygulanan katma değer vergisi istisnasının koşullarından birisi olan gayrimenkulün elden çıkarılmamasına ilişkin süre bir yıldan üç yıla çıkarılmıştır. Yani bu gayrımenkulu KDV’siz alan yabancılar (çalışma veya oturma izni alarak altı aydan daha fazla yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları dahil) bu gayrımenkulu 3 yıldan önce elde çıkarmaları halinde, zamanında alınmayan KDV satış sırasında 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine göre hesaplanan tecil faiziyle birlikte alıcıdan geri alınır.

b) 01.05.2022 tarihinden geçerli olmak üzere; KDV Kanunun geçici 37 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“GEÇİCİ MADDE 37- İmalat sanayii ile turizme yönelik yatırım teşvik belgesi sahibi mükelleflere belge kapsamındaki inşaat işlerine ilişkin mal teslimleri ve hizmet ifaları 31.12.2025 tarihine kadar katma değer vergisinden müstesnadır.

Teşvik belgesine konu yatırımın tamamlanmaması halinde, zamanında alınmayan vergiler, vergi ziyaı cezası uygulanarak gecikme faizi ile birlikte yatırım teşvik belgesi sahibi alıcıdan tahsil edilir. Bu vergiler ve cezalarda zamanaşımı, verginin tarhını veya cezanın kesilmesini gerektiren durumun meydana geldiği tarihi takip eden takvim yılı başından başlar.

Bu kapsamda yapılan mal teslimleri ve hizmet ifaları nedeniyle yüklenilen vergiler, vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan vergiden indirilir. İndirim yoluyla telafi edilemeyen vergiler, bu Kanunun 32 nci maddesi hükmü uyarınca istisna kapsamında işlem yapan mükellefin talebi üzerine iade edilir.

Cumhurbaşkanı, birinci fıkrada yer alan süreyi üç yıla kadar uzatmaya; Hazine ve Maliye Bakanlığı, bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.”

Yeni Düzenleme: Daha önce İmalat sanayiine yönelik yatırım teşvik belgesi kapsamında, asgari 50 milyon Türk lirası tutarında sabit yatırım öngörülen yatırımlara ilişkin inşaat işleri nedeniyle 2017, 2018 ve 2019 yüklenilen KDV’ler dönemleri itibarıyla indirim yoluyla telafi edilemeyen katma değer vergisi altı aylık dönemleri izleyen bir yıl içerisinde veya izleyen yıl içerisinde mükellefe iade edilebiliyordu.

Yeni düzenleme ile İmalat sanayi ile turizme yönelik yatırım teşvik belgesi sahibi mükelleflere belge kapsamındaki inşaat işlerine ilişkin mal teslimi ve hizmet ifaları, 31.12.2025 tarihine kadar KDV istisnası kapsamına alınmıştır. Yeni düzenleme de asgari yatırım şartı aranmamaktadır. Sadece YTB olması yeterli olmaktadır.

c) 15.04.2022 tarihinden geçerli olmak üzere; KDV Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

“GEÇİCİ MADDE 42- 20.08.2016 tarihli ve 6745 sayılı Yatırımların Proje Bazında Desteklenmesi ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 80 inci maddesi kapsamında teşviklerden yararlanmasına karar verilen ve bu kapsamda sera etkisi yaratan egzoz gazı salınımını tamamen ortadan kaldıracak teknolojilerin geliştirilmesi için münhasıran Türkiye’de gerçekleştirdikleri Ar-Ge faaliyetleri sonucunda geliştirdikleri elektrik motorlu taşıt araçlarını Türkiye’de imal eden mükelleflere bu araçların geliştirilmesine yönelik verilen ve yatırım teşvik belgesi kapsamında yer alan mühendislik hizmetleri 31.12.2023 tarihine kadar katma değer vergisinden müstesnadır. Teşvik belgesine konu yatırımın tamamlanmaması halinde, zamanında alınmayan vergi alıcıdan, vergi ziyaı cezası uygulanarak gecikme faizi ile birlikte tahsil edilir. Zamanında alınmayan vergiler ile vergi cezalarında zamanaşımı, verginin tarhını veya cezanın kesilmesini gerektiren durumun meydana geldiği tarihi takip eden takvim yılının başından itibaren başlar.

Bu kapsamda yapılan hizmetler nedeniyle yüklenilen vergiler, vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan vergiden indirilir. İndirim yoluyla telafi edilemeyen vergiler, bu Kanunun 32 nci maddesi hükmü uyarınca istisna kapsamında işlem yapan mükellefin talebi üzerine iade edilir.

Hazine ve Maliye Bakanlığı bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.”

Yeni Düzenleme: Türkiye'de gerçekleştirilen Ar-Ge faaliyetleri sonucunda geliştirilen elektrik motorlu taşıt araçlarını Türkiye'de imal eden mükelleflere, bu araçların geliştirilmesine yönelik verilen ve yatırım teşvik belgesi kapsamında yer alan mühendislik hizmetleri, 31.12.2023 tarihine kadar KDV’den istisnası kapsamına alınmıştır.

Bilgilerinize sunulur. Saygılarımla,

19.04.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.