Sefer Göktaş
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
goktas.sefer@gmail.com

Enflasyon Düzeltmesi Uygulamasında Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı ve Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

T.C. Resmi Gazete de yayımlanan 30.12.2023 tarih ve 555 Sıra Nolu Vergi Usul Kanunu Tebliğine göre 258-Yapılmakta Olan Yatırımlar hesabı parasal olmayan kıymet olarak belirlenmiş olup enflasyon düzeltmesine tabidir.

30.12.2023 tarih ve 555 Sıra Nolu Vergi Usul Kanunu Tebliği MADDE 20- Yapılmakta Olan Yatırımlar bölümünde

“(1) 2023 hesap dönemi sonuna ait bilançoda yer alan (yapımı süren ve tamamlandığında ilgili maddi duran varlık hesabına aktarılacak olan, her türlü madde ve malzeme ile işçilik ve genel giderlerle ilgili harcamaların yapıldığı) yatırımlara ilişkin tutarların düzeltilmesi; söz konusu yatırımlara ait geçmiş her ay sonu itibarıyla kesinleşmiş harcama tutarlarının (reel olmayan finansman maliyeti var ise düşülmesi şartıyla) o ayın düzeltmeye esas tarih olarak dikkate alınması yoluyla bulunacak düzeltme katsayısı ile çarpılması ve bulunan bu tutarların toplanması suretiyle yapılacaktır.

(2) 2023 hesap dönemi sonu itibarıyla bilançoda yer almayan, ilgili aktif hesabına bilanço tarihinden önce aktarılmış bulunan ve yapılmakta olan yatırımlar hesabından gelmiş olan değerlerin düzeltmeye esas tarihi olarak, söz konusu değerlerin aktifleştirme tarihlerinin değil, yapılmakta olan yatırımlar hesabının kullanıldığı tarihlerin alınması gerekmektedir. Buna göre söz konusu değerlerin düzeltilmesi iki aşamada gerçekleştirilecektir. Öncelikle her bir aya ilişkin yatırım harcaması, harcamanın gerçekleştiği ay sonu itibarıyla aktifleştirme tarihine kadar, sonra da aktifleştirilen bedel kül halinde aktifleştirme tarihinden 2023 hesap dönemi sonuna kadar düzeltilecektir.” Denilmektedir.

258-Yapılmakta Olan Yatırımlar hesabı düzeltilirken, söz konusu yatırım henüz tamamlanmadı ve aktife alınmadı ise deftere kayıt tarihi baz alınarak düzeltme işlemleri gerçekleştirilecektir.

30.12.2023 tarih ve 555 Sıra Nolu Vergi Usul Kanunu Tebliği Uygulanacak düzeltme katsayıları - MADDE 17- bölümünde “2023 hesap dönemi sonuna ait bilançonun düzeltilmesi işlemi, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından Türkiye geneli için hesaplanan ve aylar itibarıyla açıklanan Yİ-ÜFE değerleri göz önünde bulundurularak aşağıdaki formüle göre saptanacak olan düzeltme katsayıları kullanılarak yapılacaktır.” Denilmektedir.

Düzeltme katsayısı aşağıda ki gibi hesaplanacaktır.

Düzeltme Katsayısı	=	Mali Tablonun Ait Olduğu Aya İlişkin Yİ-ÜFE
		Düzeltmeye Esas Alınan Tarihi İçeren Aya İlişkin Yİ-ÜFE

Bir örnek ile açıklayacak olursak; ( Yatırımın devam etmesi durumu )

AKTİFE GİRİŞ TARİHİ		BEDELİ		GİRİŞ TARİHİ ENDEKS	ARALIK 2023 ENDEKS		KATSAYI		DÜZELTİLMİŞ DEĞERİ		DÜZELTME FARKI
20.07.2020		161.119,04		490,33000	2.915,02000		5,945016621		957.855,37		796.736,33
25.08.2020		1.920,00		501,85000	2.915,02000		5,808548371		11.152,41		9.232,41
01.09.2020		72.705,43		515,13000	2.915,02000		5,658804574		411.425,82		338.720,39
11.01.2021		15.976,07		583,38000	2.915,02000		4,996777401		79.828,87		63.852,80
17.02.2021		24.791,50		590,52000	2.915,02000		4,936361173		122.379,80		97.588,30
09.03.2021		22.889,68		614,93000	2.915,02000		4,740409478		108.506,46		85.616,78
21.07.2022		50.925,93		1.738,21000	2.915,02000		1,677024065		85.404,01		34.478,08
01.08.2022		9.912,07		1.780,05000	2.915,02000		1,637605685		16.232,06		6.319,99
08.09.2022		7.923,73		1.865,09000	2.915,02000		1,562937982		12.384,30		4.460,57
31.10.2022		23.027,25		2.011,13000	2.915,02000		1,449443845		33.376,71		10.349,46
03.08.2023		16.666,67		2.659,60000	2.915,02000		1,096036998		18.267,29		1.600,62
27.11.2023		9.800,00		2.882,04000	2.915,02000		1,011443283		9.912,14		112,14
05.12.2023		6.000,00		2.915,02000	2.915,02000		1		6.000,00		0,00
TOPLAM		423.657,37							1.872.725,24		1.449.067,87
	---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
	258 Yapılmakta Olan Yatırımlar					1.449.067,87
			698 Enflasyon Düzeltme Hesabı					1.449.067,87
	----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

258-Yapılmakta Olan Yatırımlar hesabı düzeltilirken, söz konusu yatırım tamamlandı ve aktife alındı ise düzeltme işlemleri iki aşamalı olarak gerçekleştirilecektir. İlk aşamada Yapılmakta Olan Yatırımlar hesabı deftere kayıt tarihinden aktife alınma tarih arasında düzeltmeye tabi tutulacaktır. İkinci aşamada ise aktife alınan tarih ile 31.12.2023 tarihleri arasında 258-Yapılmakta Olan Yatırımlar hesabının düzeltilmiş değeri değerlenecektir.

Bir örnek ile açıklayacak olursak;

(Aktife alınma tarihi 27.12.2022 tarihi baz alınmıştır.)

AKTİFE GİRİŞ TARİHİ	BEDELİ	GİRİŞ TARİHİ ENDEKS	ARALIK 2022 ENDEKS	KATSAYI	DÜZELTİLMİŞ DEĞERİ	DÜZELTME FARKI
20.07.2020	161.119,04	490,33000	2.021,19000	4,122101442	664.149,03	503.029,99
25.08.2020	1.920,00	501,85000	2.021,19000	4,02747833	7.732,76	5.812,76
01.09.2020	72.705,43	515,13000	2.021,19000	3,923650341	285.270,69	212.565,26
11.01.2021	15.976,07	583,38000	2.021,19000	3,464619973	55.351,01	39.374,94
17.02.2021	24.791,50	590,52000	2.021,19000	3,42272912	84.854,59	60.063,09
09.03.2021	22.889,68	614,93000	2.021,19000	3,286861919	75.235,22	52.345,54
10.01.2022	217.701,40	1.129,03000	2.021,19000	1,790200438	389.729,14	172.027,74
03.02.2022	8.430,00	1.210,60000	2.021,19000	1,669577069	14.074,53	5.644,53
28.03.2022	9.726,00	1.321,90000	2.021,19000	1,529003707	14.871,09	5.145,09
31.10.2022	23.027,25	2.011,13000	2.021,19000	1,005002163	23.142,44	115,19
TOPLAM	558.286,37				1.614.410,50	1.056.124,13
27.12.2022	1.614.410,50	2.021,19000	2.915,02000	1,442229578	2.328.350,57	713.940,07
TOPLAM					3.924.761,07	1.770.064,20

 

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------
252 Binalar		1.770.064,20
	698 Enflasyon Düzeltme HesabI		1.770.064,20
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

*** 258-Yapılmakta Olan Yatırımlar hesabını 31.12.2023 tarihi itibari ile düzeltirsek yapılan düzeltme işleminin doğru olduğunu görmüş olacağız.

AKTİFE GİRİŞ TARİHİ	BEDELİ	GİRİŞ TARİHİ ENDEKS	ARALIK 2023 ENDEKS	KATSAYI	DÜZELTİLMİŞ DEĞERİ	DÜZELTME FARKI
20.07.2020	161.119,04	490,33000	2.915,02000	5,945016621	957.855,37	796.736,33
25.08.2020	1.920,00	501,85000	2.915,02000	5,808548371	11.152,41	9.232,41
01.09.2020	72.705,43	515,13000	2.915,02000	5,658804574	411.425,82	338.720,39
11.01.2021	15.976,07	583,38000	2.915,02000	4,996777401	79.828,87	63.852,80
17.02.2021	24.791,50	590,52000	2.915,02000	4,936361173	122.379,80	97.588,30
09.03.2021	22.889,68	614,93000	2.915,02000	4,740409478	108.506,46	85.616,78
10.01.2022	217.701,40	1.129,03000	2.915,02000	2,581880021	562.078,90	344.377,50
03.02.2022	8.430,00	1.210,60000	2.915,02000	2,407913431	20.298,71	11.868,71
28.03.2022	9.726,00	1.321,90000	2.915,02000	2,20517437	21.447,53	11.721,53
31.10.2022	23.027,25	2.011,13000	2.915,02000	1,449443845	33.376,71	10.349,45
TOPLAM	558.286,37				2.328.350,58	1.770.064,20

*** Sonuç olarak 258-Yapılmakta Olan Yatırımlar hesabına ilişkin düzeltme işlemleri gerçekleştirilirken ilgili hesabın aktife alınıp alınmadığına dikkat etmek gerekir. Eğer aktife alınmadı ve yatırımlar devam ediyor ise deftere kayıt tarihi ile 31.12.2023 tarihleri arasında düzeltme işlemleri gerçekleştirilir. (İlk örneğimiz buna ilişkindir).

*** Aktife alınma gerçekleşti ise, Yapılmakta Olan Yatırımlar hesabı ilk başta deftere kayıt tarihi ile aktife alınma tarihi arasında düzeltme işlemine tabi tutulur. Daha sonra düzeltilmiş tutar, aktife alınma tarihi ile 31.12.2023 tarihleri arasında düzeltilir. (İkinci örneğimiz buna ilişkindir).

*** Eğer aktife alınan Yapılmakta Olan Yatırımlar hesabı, deftere kayıt tarihi ile 31.12.2023 tarihleri arasında düzeltme işlemine tabi tutulur ise ikinci örneğimizde yer alan tutar ile aynı sonuçları verecektir ve gerçekleştirmiş olduğumuz düzeltme işleminin doğruluğunu tarafımıza gösterecektir. ( Üçüncü örneğimiz buna ilişkindir).

19.03.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.