Sefer Göktaş
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
goktas.sefer@gmail.com

555 Sıra Nolu VUK Tebliğine İstiaden Sermaye Enflasyon Düzeltmesi Nasıl Yapılacaktır?

Enflasyon düzeltmesine ilişkin 30.12.2023 tarih ve 555 Sıra Nolu Vergi Usul Kanunu Tebliğ T.C. Resmi Gazete’de yayınlanmıştır. Söz konusu tebliğ uyarınca parasal olmayan kıymetlerden özellikle öz kaynaklar ve sermaye kalemlerinin nasıl düzeltmeye tabi tutulacağı konusunda meslek mensupları arasında fikir ayrılılarının olduğu görülmektedir. 555 Sıra Nolu Vergi Usul Kanunu Tebliğinde öz kaynaklar ve sermaye kalemlerine geniş yer verilmektedir. Peki parasal olmayan kıymetlerden olan Sermaye hesabı nasıl düzeltilecektir.

Sermaye düzeltimi gerçekleştirilirken düzeltmeye esas tarih aşağıdaki esaslara göre belirlenecektir.

Nakit olarak ödenmiş sermaye	Tahsil Tarihi
Ayni sermaye olarak konulan kıymetler	Mülkiyetin İntikal Ettiği Tarih
Kar Yedeklerin Sermayeye ilave edilmesi dolayısıyla artırılan sermaye	Tescil Tarihi
Geçmiş Yıl Karlarının Sermayeye ilave edilmesi dolayısıyla artırılan sermaye	Tescil Tarihi
Dönem Karının Sermayeye ilave edilmesi dolayısıyla artırılan sermaye	Tescil Tarihi
Nakdi sermaye karşılığı alınan hisse senetleri	Ödeme Tarihi
Ayni sermaye karşılığı alınan hisse senetleri	Sermaye Olarak Konulan Kıymetlerin Mülkiyetinin İntikal Ettiği Tarih
Temettü karşılığı alınan hisse senetleri	İştirak Edilen Şirket Sermayesinin Tescil Tarihi

 

  Konuyu bir örnek ile açıklarsak;

• X Ticaret Ltd.Şti. 01.10.2003 tarihinde 10.000,00.-TL bedel ile kurulmuştur.
• X Ticaret Ltd.Şti. 10.11.2005 tarihinde (tescil tarihi) sermaye artırımına giderek kayıtlı sermayesini 50.000,00.-TL’ye çıkarmıştır. Artırılan tutarın yarısı tescil tarihinde nakit olarak ödenmiş olup kalan tutar 24 ay içerisinde nakit olarak ödenecektir. Ödemeler aşağıdaki gibi gerçekleştirilmiştir.
  • 31.12.2005 – 5.000,00.-TL
  • 05.05.2006 – 6.000,00.-TL
  • 01.06.2006 – 3.000,00.-TL
  • 10.06.2006 – 1.000,00.-TL
  • 30.06.2006 – 4.000,00.-TL
  • 01.07.2006 – 1.000,00.-TL
• X Ticaret Ltd.Şti. 01.01.2010 tarihinde (tescil tarihi) sermaye artırımına giderek kayıtlı sermayesini 1.000.000,00.-TL’ye çıkarmıştır. Sermaye artırımının 400.000,00.-TL’si Geçmiş Yıl Karlarından, 200.000,00.-TL’si tescil tarihinde nakden ödenmiş olup kalan tutar 24 ay içerisinde nakit olarak ödenecektir. Ödemeler aşağıdaki gibi gerçekleştirilmiştir.
  • 05.05.2010 – 100.000,00.-TL
  • 30.05.2010 – 100.000,00.-TL
  • 01.06.2010 – 150.000,00.-TL
• X Ticaret Ltd.Şti. 15.11.2015 tarihinde (tescil tarihi) sermaye artırımına giderek kayıtlı sermayesini 10.000.000,00.-TL’ye çıkarmıştır. Sermaye artırımının 5.000.000,00.-TL’si tescil tarihinde nakden ödenmiş olup kalan tutar için şirket ortağı tarafından 4.000.000,00.-TL değerinde daire verilmiştir. ( Taşınmaz 01.12.2015 tarihinde şirket mülkiyetine intikal etmiştir.)
• X Ticaret Ltd.Şti. 01.05.2018 tarihinde (tescil tarihi) sermaye artırımına giderek kayıtlı sermayesini 30.000.000,00.-TL’ye çıkarmıştır. Sermaye artırımının tamamı geçmiş yıl karından karşılanmıştır.
• X Ticaret Ltd.Şti. 01.10.2022 tarihinde (tescil tarihi) sermaye artırımına giderek kayıtlı sermayesini 50.000.000,00.-TL’ye çıkarmıştır. Sermaye artırımının 698.180,72.-TL’si Geçmiş Yıl Karlarından, 1.200.000,00.-TL’si tescil tarihinde nakden ödenmiş olup kalan tutar 24 ay içerisinde nakit olarak ödenecektir. Ödemeler aşağıdaki gibi gerçekleştirilmiştir.
  • 01.11.2022 – 1.100.000,00.-TL
  • 10.11.2022 – 2.100.000,00.-TL
  • 05.12.2022 – 3.150.000,00.-TL
  • 01.01.2023 – 2.230.000,00.-TL
  • 19.03.2023 – 1.980.145,55.-TL
  • 30.05.2023 –    795.000,00.-TL
  • 08.06.2023 – 3.874.559,92.-TL
  • 07.10.2023 – 2.872.113,81.-TL

Sermaye düzeltimi tablosu aşağıdaki gibidir.

Açıklama	Tarihi	Sermaye Tutarı	İlgili Ay Yİ-ÜFE	Aralık 2023 Yİ-ÜFE	Düzeltme Katsayısı	Düzeltilmiş Değeri
Kuruluş Sermayesi	01.10.2003	10.000,00	114,83	2915,02	25,38552643	253.855,26
Sermaye Artırımı Nakden	10.11.2005	20.000,00	121,4	2915,02	24,01169687	480.233,94
Sermaye Artırımı Nakden	31.12.2005	5.000,00	121,14	2915,02	24,06323262	120.316,16
Sermaye Artırımı Nakden	05.05.2006	6.000,00	130,05	2915,02	22,41460977	134.487,66
Sermaye Artırımı Nakden	01.06.2006	3.000,00	135,28	2915,02	21,54804849	64.644,15
Sermaye Artırımı Nakden	10.06.2006	1.000,00	135,28	2915,02	21,54804849	21.548,05
Sermaye Artırımı Nakden	30.06.2006	4.000,00	135,28	2915,02	21,54804849	86.192,19
Sermaye Artırımı Nakden	01.07.2006	1.000,00	136,45	2915,02	21,36328325	21.363,28
Sermaye Artırımı Geçmiş Yıl Karları	01.01.2010	400.000,00	164,94	2915,02	17,6732145	7.069.285,80
Sermaye Artırımı Nakden	01.01.2010	200.000,00	164,94	2915,02	17,6732145	3.534.642,90
Sermaye Artırımı Nakden	05.05.2010	100.000,00	172,95	2915,02	16,85469789	1.685.469,79
Sermaye Artırımı Nakden	30.05.2010	100.000,00	172,95	2915,02	16,85469789	1.685.469,79
Sermaye Artırımı Nakden	01.06.2010	150.000,00	172,08	2915,02	16,93991167	2.540.986,75
Sermaye Artırımı Nakden	15.11.2015	5.000.000,00	250,13	2915,02	11,65401991	58.270.099,55
Sermaye Artırımı Ayni	01.12.2015	4.000.000,00	249,31	2915,02	11,69235089	46.769.403,55
Sermaye Artırımı Geçmiş Yıl Karları	01.05.2018	20.000.000,00	354,85	2915,02	8,214794984	164.295.899,68
Sermaye Artırımı Geçmiş Yıl Karları	01.10.2022	698.180,72	2011,13	2915,02	1,449443845	1.011.973,75
Sermaye Artırımı Nakden	01.10.2022	1.200.000,00	2011,13	2915,02	1,449443845	1.739.332,61
Sermaye Artırımı Nakden	01.11.2022	1.100.000,00	2026,08	2915,02	1,438748717	1.582.623,59
Sermaye Artırımı Nakden	10.11.2022	2.100.000,00	2026,08	2915,02	1,438748717	3.021.372,31
Sermaye Artırımı Nakden	05.12.2022	3.150.000,00	2021,19	2915,02	1,442229578	4.543.023,17
Sermaye Artırımı Nakden	01.01.2023	2.230.000,00	2105,17	2915,02	1,384695773	3.087.871,57
Sermaye Artırımı Nakden	19.03.2023	1.980.145,55	2147,44	2915,02	1,357439556	2.687.927,90
Sermaye Artırımı Nakden	30.05.2023	795.000,00	2179,02	2915,02	1,337766519	1.063.524,38
Sermaye Artırımı Nakden	08.06.2023	3.874.559,92	2320,72	2915,02	1,256084319	4.866.773,96
Sermaye Artırımı Nakden	07.10.2023	2.872.113,81	2803,29	2915,02	1,03985674	2.986.586,90
TOPLAM		50.000.000,00				313.624.908,64

*** 555 Sıra Nolu Vergi Usul Kanunu Tebliğinin Uygulanacak düzeltme katsayıları bölümü Madde 17’de Düzeltme işleminde esas alınabilecek en eski "Düzeltmeye Esas Tarih" 2005 yılı olarak dikkate alınması gerektiği düzenlenmiştir. Şirket kuruluşu 01.10.2003 tarihi olmasına rağmen Ocak 2005 dönemi Yİ-ÜFE oranı dikkate alınmıştır.

• X Ticaret Ltd.Şti.’nin 31.12.2023 tarihi itibari ile düzeltilmiş sermayesi 313.624.908,64.-TL olmuştur. Yalnız Sermaye artırımı tescili gerekli bir işlem olduğundan Sermaye ile düzeltilmiş sermaye arasındaki fark olan ( 313.624.908,64 – 50.000.000,00=) 263.624.908,64.-TL 502- Sermaye Düzeltmesi Olumlu Farkları hesabında izlenecektir.

30.01.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.