Sefa Topçu
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
sefatopcu@mihenkdenetim.com.tr

Amortisman Süresinde Serbestlik Avantajı Aralık 2023’te Sona Eriyor

I-GİRİŞ

Bilindiği üzere, VUK’un 315 inci hükmü gereğince, amortismana tabi iktisadi kıymetlerin amortisman süreleri Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından tespit edilmekte ve mükelleflerin belirlenen bu oranların haricinde farklı bir oran belirleme imkanları bulunmamaktadır. Bakanlıkça 333 Seri No’lu VUK Genel Tebliği ile detaylı olarak belirtilen faydalı ömür sürelerine göre amortisman hesaplamaları yapılmakta ve uygulanmaktadır.

Bu uygulama ile ilgili olarak hatırlanacağı üzere, 26.10.2021 tarihinde 7338 Sayılı Kanun ile mükelleflere iktisadi kıymetlerin faydalı ömürlerini kısaltan veya uzatan nitelikte çeşitli serbestlik hakkı tanınmıştı. Bunlar; kısa süreli amortisman uygulaması, günlük amortisman uygulaması ve uzun süreli amortisman uygulaması olmak üzere üç farklı yöntem olarak mevcut Kanuna eklenmişti. Mükellefler yapılan bu düzenleme ile iktisadi kıymetin amortisman ömrünü kısaltarak vergisel avantaj yaratmakla beraber, dönemde zarar çıkması halinde amortisman ömrü uzatılarak zararın boyutunu azaltma hakkına sahip olmuşlardır.

Mükelleflerin vergi planlamalarında önemli avantajlar sağlayan bu yöntemlerden “Kısa Süreli Amortisman” uygulamasının süresi bu yıl sonu itibariyle sona eriyor. Çalışmamızda, serbest amortisman uygulamasının 2023 yılı sonuna kadar kalan sürede sağlayacağı avantajlara ve diğer yöntemlere kısaca değinilecektir.

II.KISA SÜRELİ, UZUN SÜRELİ VE GÜNLÜK AMORTİSMAN UYGULAMASI

a)Kısa Süreli Amortisman Uygulaması ve Avantajları

Amortisman sürelerinde yenilikler yapan 7338 Sayılı Kanun ile VUK’a geçici 30 ncu madde eklenerek bazı mükellef gruplarına İdare tarafından açıklanmış olan amortisman sürelerinin yarısını esas almak suretiyle amortisman gideri hakkı sağlanmış ve vergisel yönden olumlu bir avantaj sağlanmıştı.

Peki bu avantajdan yararlanabilecek mükellefler kimlerdi hatırlayalım;

-Yatırım Teşvik Belgesi sahibi

-İmalatçılar (Sanayi Sicil Belgesine sahip)

-Ar-ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde kullanmak üzere yeni makine ve teçhizat alan mükellefler yararlanabilmektedir.

Mevcut uygulamanın mükelleflere sağladığı yararlar nelerdir?

Bu yöntem ile yeni makine ve teçhizat alımlarının daha kısa sürede giderleştirilmesi mümkün olduğundan vergi ödeyen mükellefler açısından ciddi bir avantaj söz konusu olmaktadır. Diğer yandan, amortisman yöntemi olarak azalan bakiyeler usulünün seçilmesi halinde daha yüksek bir avantaj elde edilmektedir.

Burada dikkat edilmesi gereken husus ise; bu uygulama sadece “yeni makine ve teçhizat” alımları için geçerli olup 31.12.2023 tarihinde sona erecektir. Ayrıca, imalat sanayinde iktisap edilecek tüm iktisadi kıymetler için değil Bakanlığın belirlediği iktisadi kıymetlerden yararlanabileceği unutulmamalıdır.

Görüleceği üzere, hali hazırda devam eden amortisman serbestliği uygulamasında sona gelindiğinden, işletmelerine makine ve teçhizat alımı yapmayı düşünen yöneticilerin vergi planlamalarını gözden geçirerek ertelenmiş bir alımları söz konusu ise bu alımların erkene çekilmesi 2023 yılı için önemli bir vergi avantajı sağlayacaktır. 

b)Günlük Amortisman Uygulaması ve Avantajları

Bu amortisman uygulaması yöntemi de yine 7338 Sayılı Kanun ile VUK’un 320 nci maddesinde yapılan değişiklik ile uygulamaya alınan bir yöntemdir. Hatırlanacağı üzere bu yöntem ile yıllık amortisman yerine günlük amortisman uygulanması mümkün hale getirilmişti.

Burada avantaja konu olan husus ise; yıllık amortisman yerine günlük amortisman uygulanması imkanı bulunduğundan, yıl içerisinde fazla amortisman gideri yazmak istemeyen, zarar ve/veya geçmiş yıl zararı bulunan mükellefler için tercih sebebi olabilmektedir. Burada bir nevi binek araçta uygulanmakta olan kıst amortisman uygulaması yapılarak, ilk yılda gider yazılmayan kısım son yıla yazılmaktadır.

Bu amortisman yöntemi uygulamada herhangi bir süre belirtilmediğinden hala uygulanması mümkündür.

c)Uzun Süreli Amortisman Uygulaması ve Avantajları

7338 Sayılı kanun ile VUK’un 320 nci maddesinde yapılan değişikliklerden biri de mükelleflere Bakanlıkça belirlenen faydalı ömür sürelerinden daha uzun süre belirleme imkanı getirilmişti. Hatırlayacak olursak; bu yöntemde uygulanmakta olan faydalı ömür süresinden daha kısa olmamak, mevcut ömür süresinin iki katını ve elli yılı aşmamak şartıyla dileyen mükellefler amortisman sürelerini kendileri belirleme hakkı sağlanmıştı.

Bu yöntem, vergi yükü fazla olan firmalar için değil daha çok dönemler itibariyle daha az amortisman gideri yazmak isteyen ve belirli rasyolarını düşük tutmak istemeyen mükellefler için tercih sebebi olmaktadır.

Yine bu yöntemde de süre kısıtlaması bulunmadığından, mükelleflerin ihtiyaç duyması halinde bu yöntemi yıllık vergi planlamalarına dahil etmeleri mümkün bulunmaktadır.

III.DEĞERLENDİRME VE SONUÇ

213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nun amortismanla ilgili yapılan yakın geçmişteki düzenlemeleri sonucunda, amortisman uygulamasının daha etkin yönetilebilmesi mümkün hale gelmiş ve işletmelerin vergi planlamasında önemli bir etken olmuştur.

Yukarıda belirtilen açıklamalar çerçevesinde işletmeler, günlük ve uzun süreli amortisman uygulamasında herhangi bir süre sınırlaması bulunmadığından dönem sonu planlamalarında ihtiyaç duymaları halinde kendilerine uygun olan bu yöntemlerden birini seçerek amortisman ayırmaya devam edebilecektir.

Burada kaçırılmaması gereken avantaj, yukarıda açıkladığımız üzere kısa süreli amortisman uygulamasıdır. Uygulamanın süresi Aralık 2023’te sona ereceğinden, belirtilen koşullara haiz işletmelerin planladıkları makine ve teçhizat alımları var ise bu işlemi önümüzdeki aylarda yapmaları amortisman bakımından avantaj sağlayacaktır.

Farklı amortisman yöntemi belirlenirken, seçilen yöntemin tüm iktisadi kıymetlere uygulanma şartı bulunmadığından istenilen iktisadi kıymet için farklı amortisman süresi belirlenebileceği hususu da unutulmamalıdır.

Kaynaklar:

-213 Sayılı Vergi Usul Kanunu

-7338 Vergi Usul Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun

17.10.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.