Sedat Öngel
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
sedat.ongel@hotmail.com

Bağış ve Yardımlarda Dikkat Edilecek Hususlar ve Bir Örnek

Bu makalede, hepimizin çalışma hayatı içinde sıkılıkla karşılaştığı Bağış ve Yardımların belge düzeni, Kurumlar vergisi beyannamesinde bildirimi ve muhasebe kayıtlarını inceleyeceğiz.

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu Diğer indirimler bölümü olan 10. Maddesinde; Kurumlar vergisi matrahının tespitinde; kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla, kurum kazancından sırasıyla aşağıdaki indirimler yapılır denilmiş, akabindeki açıklamada;

 “c) Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere, Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflara ve kamu yararına çalışan dernekler ile bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlara makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımların toplamının o yıla ait kurum kazancının % 5'ine kadar olan kısmının makbuz karşılığı olarak indirim konusu yapılacağı belirtilmiştir.

10.1. Maddenin devamında;

ç) (c) bendinde sayılan kamu kurum ve kuruluşlarına bağışlanan okul, sağlık tesisi, 100 yatak (kalkınmada öncelikli yörelerde 50 yatak) kapasitesinden az olmamak kaydıyla öğrenci yurdu ile çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, huzurevi ve bakım ve rehabilitasyon merkezi ile mülki idare amirlerinin izni ve denetimine tabi olarak yaptırılacak ibadethaneler ve Diyanet İşleri Başkanlığı denetiminde yaygın din eğitimi verilen tesislerin ve Gençlik ve Spor Bakanlığına ait gençlik merkezleri ile gençlik ve izcilik kamplarının inşası dolayısıyla yapılan harcamalar veya bu tesislerin inşası için bu kuruluşlara yapılan her türlü bağış ve yardımlar ile mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan her türlü nakdî ve aynî bağış ve yardımların tamamı.(2) (3)

d) Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler ve köyler, Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflar ve kamu yararına çalışan dernekler ile bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlar tarafından yapılan veya Kültür ve Turizm Bakanlığınca desteklenen ya da desteklenmesi uygun görülen; (4)

1) Kültür ve sanat faaliyetlerine ilişkin ticarî olmayan ulusal veya uluslararası organizasyonların gerçekleştirilmesine, 

2) Ülkemizin uygarlık birikiminin kültürü, sanatı, tarihi, edebiyatı, mimarîsi ve somut olmayan kültürel mirası ile ilgili veya ülke tanıtımına yönelik kitap, katalog, broşür, film, kaset, CD ve DVD gibi manyetik, elektronik ve bilişim teknolojisi yoluyla üretilenler de dahil olmak üzere görsel, işitsel veya basılı materyallerin hazırlanması, bunlarla ilgili derleme ve araştırmaların yayınlanması, yurt içinde ve yurt dışında dağıtımı ve tanıtımının sağlanmasına,

3) Yazma ve nadir eserlerin korunması ve elektronik ortama aktarılması ile bu eserlerin Kültür ve Turizm Bakanlığı koleksiyonuna kazandırılmasına,

4) 21/7/1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamındaki taşınmaz kültür varlıklarının bakımı, onarımı, yaşatılması, rölöve, restorasyon, restitüsyon projeleri yapılması ve nakil işlerine,

5) Kurtarma kazıları, bilimsel kazı çalışmaları ve yüzey araştırmalarına,

6) Yurt dışındaki taşınmaz Türk kültür varlıklarının yerinde korunması veya ülkemize ait kültür varlıklarının Türkiye'ye getirilmesi çalışmalarına,

7) Kültür envanterinin oluşturulması çalışmalarına,

8) Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamındaki taşınır kültür varlıkları ile güzel sanatlar, çağdaş ve geleneksel el sanatları alanlarındaki ürün ve eserlerin Kültür ve Turizm Bakanlığı koleksiyonuna kazandırılması ve güvenliklerinin sağlanmasına,

9) Somut olmayan kültürel miras, güzel sanatlar, sinema, çağdaş ve geleneksel el sanatları alanlarındaki üretim ve faaliyetler ile bu alanlarda araştırma, eğitim veya uygulama merkezleri, atölye, stüdyo ve film platosu kurulması, bakım ve onarımı, her türlü araç ve teçhizatının tedariki ile film yapımına,

10) Kütüphane, müze, sanat galerisi ve kültür merkezi ile sinema, tiyatro, opera, bale ve konser gibi kültür ve sanat faaliyetlerinin sergilendiği tesislerin yapımı, onarımı veya modernizasyon çalışmalarına,

ilişkin harcamalar ile makbuz karşılığı yapılan bağış ve yardımların % 100'ü. Cumhurbaşkanı, bölgeler ve faaliyet türleri itibarıyla bu oranı, yarısına kadar indirmeye veya kanunî seviyesine kadar getirmeye yetkilidir. (4)

e) (Değişik: 10/9/2014-6552/92 md.) Cumhurbaşkanınca başlatılan yardım kampanyalarına makbuz karşılığı yapılan ayni ve nakdî bağışların tamamı. (5)

f) (Ek: 16/6/2009-5904/5 md.) İktisadi işletmeleri hariç, Türkiye Kızılay Derneğine ve Türkiye Yeşilay Cemiyetine makbuz karşılığı yapılan nakdi bağış veya yardımların tamamı.(6) kurum kazancının bulunması halinde indirim konusu yapılabilecektir.

Ayni Yardımlarda İndirim Konusu Yapılacak Değer

Aynı kanunun 10 maddesinin 2. Bendi;

Bağış ve yardımların nakden yapılmaması halinde, bağışlanan veya yardımın konusunu oluşturan mal veya hakkın maliyet bedeli veya kayıtlı değeri, bu değer mevcut değilse Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre takdir komisyonlarınca tespit edilecek değeri esas alınır.

Örnek: Hızır gıda A.Ş. firması, Vatan İlköğretim okulu öğrencileri istiklal marşını okumadan önce ıslanmadan bekleyebilecekleri bir sundurma yapılabilmesi için okula sac ve çelik konstrüksiyon bağışlamak istemiştir. Bunun için bir firma ile anlaşmış 100.000,00 TL + %20 KDV demir ve profil alımı yapılmıştır.

------------------------------------- / ---------------------------------

157 Diğer Stoklar                                                                    100.000,00

• Bağış ve Yardım Malz.

191 %20 İndirilecek KDV                                                        10.000,00

191 SORUMLU SIFATIYLA BEYAN EDİLEREK ÖD. KDV    10.000,00

                                               360 TEVKİF EDİLEN 5/10                                 10.000,00

                                               320 X Profil A.ş.                                                 110.000,00

(Hızır gıda A.Ş. mal alım kaydı)

------------------------------------- / -----------------------------------

Alınan demir ve profil Vatan İlköğretim okuluna bağış faturası olarak düzenlenmiş ve muhasebe kayıtlarına alınmıştır.

------------------------------------- / ------------------------------------

120/136 Alıcılar/Diğer Çeşitli Alack.          100.000,00

                                   157 Diğer Stoklar                   100.000,00

                                        - Bağış ve Yardım Malz.

(Hızır gıda A.Ş.’nin bağış faturası kaydı)

------------------------------------- / -------------------------------------

Söz konusu Mal/hizmet ayni yardım kapsamında olduğundan maliyet bedeli/kayıtlı bedel ile kar gözetmeksizin satışı yapılmıştır.

Ayrıca düzenlenen fatura açıklamasına “3065 Sayılı KDV Kanununun 17.Maddesinin 2-B Bendine Göre Bağış Olduğundan KDV den İstisnadır. Bağış Olarak Teslim Edilmiş Olup Bedel Tahsil Edilmeyecektir.” İbaresi mutlaka yazılmalıdır.

Mal/hizmetler okula fatura ile birlikte teslim edildiğinde düzenlenen faturanın arkasına ilgili kamu kurumu yetkilisi tarafından Mal/hizmetlerin bağış olarak alındığı ve ödeme yapılmayacağına dair ibare yazılarak mühür ve imza edilmeli, bağış makbuzu düzenlenerek bağış yapan firmaya asıl evrakların teslim edilmesi gerekmektedir. İşlemler gerçekleşip bağış makbuzu Hızır gıda A.Ş. ye teslim edildiğinde aşağıdaki ilgili muhasebe kaydı yapılacaktır.

------------------------------------- / ---------------------------------------

689 Bağış ve Yardımlar              100.000,00                                             

                   120/136 Alıcılar/Diğer Çeş.Al.           100.000,00

(Hızır gıda A.Ş. bağış mk. kaydı)

------------------------------------- / ---------------------------------------

Hızır gıda A.Ş. firması bağışın yapıldığı takvim yılı içinde kar elde etmişse 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu 10/1-ç bendinde belirtildiği üzere yapılan bağışın tamamı kurum kazancından indirilebilecektir.

Hızır gıda A.Ş. firmasının ilgili takvim yılı sonunda oluşan Kurumlar vergisi kalemleri aşağıdaki gibidir.

Ticari Bilanço Kârı:                                  750.000,00

Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler:       200.000,00

Kar ve ilaveler Toplamı:                           950.000,00

Bağış ve Yardımlar:                             - 100.000,00

Kurumlar Vergisi Matrahı:                        850.000,00

Hesaplanan Kurumlar Vergisi (%25):      212.500,00

İndirilebilecek bağış ve yardım tutarının tespitine konu olan kurum kazancı, zarar mahsubu dahil giderler ile iştirak kazançları istisnası düşüldükten sonra, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki tutardır. Örneğimizde bağış ve yardım tutarının tespitine konu olan kurum kazancı: 950.000,00 TL dir.

Bağış tutarının, Kurum kazancının %5 ini geçip geçmediğine bakılmaksızın tamamı indirim konusu yapılmıştır.

Kaynakça

• 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu
• 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu
• 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu

08.02.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.