Sebahattin Eriş
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
Bilim Uzmanı
musavir42@hotmail.com

E-İrsaliye Uygulamasına Geçiş Zorunluluğuna İlişkin Kaldırılan Bir Ön Koşul ve Dikkat Edilmesi Gereken Bir Husus

509 Sıra Numaralı VUK Genel Tebliği’ni değiştiren ve bu gün yayımlanarak tüm hükümleri bu gün yürürlüğe giren (30.000/5.000 yerine 5.000/2.000 şeklinde değiştirilen e-arşiv fatura düzenleme sınırı hariç, sadece bunun yürürlüğü 01.03.2022) 535 Sıra Numaralı VUK Tebliği ile;

-Kendilerine ait internet sitelerinde veya diğer her türlü elektronik ortamda mal veya hizmet satışını  gerçekleştiren mükellefler de, brüt satış hasılatlarına dayalı olarak e-fatura zorunluluğu kapsamına alınmış, (2020 veya 2021 hesap dönemleri için 1 Milyon TL, 2022 veya müteakip hesap dönemleri için 500 Bin TL ve üzeri brüt satış hasılatı elde edenler)

Aslında bu yeni değişiklik ile; kendilerine ya da başkalarına ait internet sitelerinde veya elektronik ortamlarda malı satan, malı satılan vs.vs. olmak üzere, bu satışların alıcıları hariç tüm tarafları brüt satış hasılatına dayalı olarak e-fatura uygulaması kapsamına alınmış,

-Gayrimenkuller ile motorlu taşıtların; inşa, imal, alım, satım veya kiralama işlemlerini yapanlar ile bu  işlemlere aracılık faaliyetinde bulunan mükellefler de brüt satış hasılatlarına dayalı olarak e-fatura zorunluluğu kapsamına alınmış, (Yine 2020 veya 2021 hesap dönemleri için 1 Milyon TL, 2022 veya müteakip hesap dönemleri için 500 Bin TL ve üzeri brüt satış hasılatı elde edenler)

-Kültür ve Turizm Bakanlığı ile belediyelerden yatırım veya işletme belgesi almak suretiyle konaklama hizmeti veren otel işletmeleri ise, herhangi bir satış hasılatına ya da başka koşula dayalı olmaksızın e-fatura zorunluluğu kapsamına alınmış,

-509 sıra numaralı kök tebliğde yer alan ve yıllık brüt satış hasılatına dayalı olarak e-belge zorunluluğu getirilen faaliyet alanlarındaki brüt satış hasılatları düşürülerek değiştirilmiş ve

-Bazı tanımlamalar kök tebliğdeki hatalı anlatımdan çıkartılarak olması gereken ve anlaşılabilir bir düzene konulmuştur.

Ancak bu defa da, “ve/veya” şeklinde birlikte kullanılan bağlaç; sıklıkla ve fuzuli kullanılmıştır. “Gayrimenkuller ve/veya motorlu taşıtların”, “yatırım ve/veya işletme belgesi” ifadelerinin doğrusu; “Gayrimenkuller ile motorlu taşıtların” “yatırım veya işletme belgesi” şeklindedir. Bunun sadece biri ile ya da ikisiyle birden faaliyet gösterenlerin anlatımı için “ve/veya” bağlacı doğru bir anlatım değildir. 

Yukarıdaki değişiklikler anlaşılabilir durumda olabilir ve bu gün itibariyle birçok yerde anlatıldı, tabloları yapıldı, yazıldı, çizildi ve faydalı hale getirildi. 

Ancak DİKKAT ÇEKMEK istediğim ve GÖZDEN KAÇMAMASI gereken konu; yeni düzenleme sonucu E-İRSALİYE UYGULAMASINA GEÇME ZORUNLULUĞUNA getirilen yeni bir durum ile kaldırılan bir ön koşuldur.   

509 Sıra Numaralı kök tebliğde, “e-irsaliye uygulamasına geçiş zorunluluğu” ile “e-irsaliye uygulamasına geçiş süresi” bölümlerinin lafzında; demir ve çelik ile demir veya çelikten ürünlerin imal, ithal veya ihracını gerçekleştirenlerin e-irsaliyeye geçiş zorunluluklarına ve geçiş sürelerine ilişkin bir tutarsızlık ve kafa karıştırıcı bir durum vardı.

“E-İRSALİYE UYGULAMASINA GEÇİŞ ZORUNLULUĞU” bölümünde “5- e-Fatura uygulamasına kayıtlı olan mükelleflerden demir ve çelik ile demir veya çelikten eşyaların imali, ithali veya ihracı faaliyetinde bulunan mükellefler.” şeklinde yer alırken,

“E-İRSALİYE UYGULAMASINA GEÇİŞ SÜRESİ” bölümünde ise hiçbir koşul belirtilmeden aynen “demir, çelik ürünlerinin imal, ithal veya ihracını gerçekleştirenler, söz konusu şartların sağlandığı ayı izleyen dördüncü ayın başından itibaren e-İrsaliye uygulamasına geçmeleri……zorunludur.” şeklinde, hem faaliyet alanının dar anlaşılmasına sebebiyet verecek şekilde hem de ön koşulu ihmal edilerek yer alıyordu.

Bu anlatım bozukluğu da geçiş süresi bölümünde yer alan hükümden dolayı; tanımlanan bu faaliyet alanı ile uğraşan tüm mükelleflerin başkaca hiçbir koşula bakılmaksızın işe başlama tarihini takip eden dördüncü ayın başından itibaren (kök tebliğdeki VIII. Bölümün 6.fıkrasından gelen ek süre ile, işe başlama tarihini takip eden dördüncü ayın sonuna kadar) e-irsaliye uygulamasına geçilmesinin zorunlu olduğu şeklinde yorumlanabiliyordu. Geçiş zorunluluğu bölümünde bir ön koşul bulunmasına rağmen, geçiş süresi bölümünde hiçbir koşuldan bahsetmiyor ve faaliyet alanını daraltıyordu.

535 Sıra Numaralı değişiklik tebliği ile yapılan yeni düzenleme sonucu; bir yandan “demir ve çelik ile demir veya çelikten eşyaların imali, ithali veya ihracı faaliyetinde bulunan mükellefler” tanımlaması haline getirilerek ve farklı bölümlerdeki lafız hatası düzeltilerek, GEÇİŞ ZORUNLULUĞU ve GEÇİŞ SÜRESİ bölümlerindeki anlatımlarda YEKNESAKLIK sağlanmış, 

Bir yandan da, bu tanımlamadaki faaliyetlerle uğraşan mükelleflerin e-irsaliye uygulamasına geçiş zorunluluğundaki ön koşul olan “E-FATURA UYGULAMASINA KAYITLI OLANLARDAN”  koşulu kaldırılmıştır.

Başka bir anlatımla, demir ve çelik ile demir veya çelikten eşyaların imali, ithali veya ihracı  faaliyetinde bulunan mükelleflerin; e-FATURA uygulamasına ve buna dayalı olarak e-DEFTER uygulamasına geçiş zorunlulukları halâ yıllık brüt satış hasılatlarına (4.000.000,00 TL yı aşması halinde) dayalı iken, e-İRSALİYEYE uygulamasına geçiş zorunluklarında ise; yeni düzenleme ile artık hiçbir bağlantı ve hiçbir ön koşul bulunmamaktadır.

Dolayısı ile, bu gün yayımlanarak bu konuya ilişkin hükümleri bu gün yürürlüğe giren 535 Sıra Numaralı VUK Tebliği sonucu;

-BU GÜN İTİBARİYLE; demir ve çelik ile demir veya çelikten eşyaların imali, ithali veya ihracı  faaliyetinde BULUNAN mükellefler, hiçbir koşula bağlı olmaksızın en geç 31.05.2022 tarihine kadar e-irsaliye düzenleme zorunluluğuna ilişkin her türlü uyumu sağlayıp alt yapıyı oluşturarak 01.06.2022 tarihi itibariyle sevk irsaliyesi ya da bunun yerine geçebilecek belgeler yerine e-irsaliye düzenlemek ZORUNDADIR.   

Çünkü, söz konusu faaliyet alanı/alanları ile uğraşan ve 22.01.2022 tarihi itibariyle mükellef olanlarda, e-irsaliye uygulamasına geçiş zorunluluğuna ilişkin ön koşul/şart olarak bulunan “e-fatura uygulamasına kayıtlı olan mükelleflerden” koşulu/şartı yine 22.01.2022 tarihi itibariyle kaldırılmıştır.

O zaman, “e-irsaliye uygulaması zorunluğu” bölümünde bu faaliyet alanına/alanlarına ilişkin artık hiçbir ön şart/koşul olmayışı ve “e-irsaliye uygulamasına geçiş süresi” bölümünde “demir ve çelik ile demir veya çelikten ürünlerin imal, ithal veya ihracını gerçekleştirenler, söz konusu şartların sağlandığı ayı izleyen dördüncü ayın başından itibaren e-İrsaliye uygulamasına geçmeleri ….zorunludur.” hükmü yer alması, geçiş süresinde kastedilen şartın “e-fatura uygulamasına kayıtlı olan mükelleflerden olunması” şeklindeki tek şart olması, bu şartın da 22.01.2022 tarihi itibariyle kaldırılmış olması ve başkaca hiçbir şartın bulunmaması nedenleriyle, bu faaliyet alanında/alanlarında uğraşanların e-irsaliye uygulamasına geçiş zorunluluğuna ilişkin aranan/aranabilecek tek şart bundan böyle, salt bu işle uğraşıyor olmalarıdır.

 -YENİ İŞE BAŞLAYACAK ve, demir ve çelik ile demir veya çelikten eşyaların imali, ithali veya ihracı faaliyetinde BULUNACAK mükellefler ise; bu alanda faaliyet göstermelerinden başka bir şart da kalmamış olması nedeniyle, “e-irsaliye uygulamasına geçiş süresi” bölümünde yer alan süre hesaplamasına ve kök tebliğin VIII. Diğer Hususlar bölümünün 6.fıkrasındaki ek sürelere dayalı olarak; işe başlama tarihini takip eden DÖRDÜNCÜ AYIN SONUNA KADAR her türlü uyumu sağlayıp alt yapıyı oluşturarak, işe başlama tarihini takip eden beşinci ayın ilk gününden itibaren, sevk irsaliyesi ya da bunun yerine geçebilecek belgeler yerine e-irsaliye düzenlemek ZORUNDADIR.

ÖZET OLARAK; demir ve çelik ile demir veya çelikten eşyaların imali, ithali veya ihracı faaliyetinde bulunan/bulunacak mükelleflerin e-irsaliye uygulamasına geçme zorunlulukları vardır ve artık bu zorunluluk, hiçbir koşula dayalı değildir.

509 sıra numaralı söz konusu kök tebliğin değişiklikten sonraki güncel halinde;  demir ve çelik ile  demir veya çelikten eşyaların imali, ithali veya ihracı faaliyetinde bulunan mükelleflere ilişkin, “e-irsaliye uygulamasına geçiş zorunluluğu” bölümünün 5.bendinde ayrıca anlatılması ve artık söz konusu zorunluluk için herhangi bir ön koşulun da bulunmaması nedeni ile diğer bentlerle herhangi bir bağlantısı olmadığı gibi, diğer bentlerde yer alan koşullarla da hiçbir ilişkisi yoktur. Dolayısı ile, “e-irsaliye uygulamasına geçiş süresi” bölümünde konuya ilişkin yer alan geçiş süresi; yukarıda değinilen söz konusu 5.bend esas alınarak hesaplanması gerekmektedir.

Başka bir ifade ile, söz konusu faaliyet alanında e-irsaliye uygulaması zorunluluğuna geçiş ve buna ilişkin sürelerin hesabında, brüt satış hasılatı koşulu ya da başka herhangi bir şart yoktur. Bu faaliyet alanındaki mükelleflere yönelik e-irsaliye uygulamasına geçiş zorunluluğu için tek koşul; e-fatura uygulaması kapsamında olmaları iken, bu koşul da kaldırılmıştır. 

TAVSİYEMİZ;

Bu gün itibariyle, demir ve çelik ile demir veya çelikten eşyaların imali, ithali veya ihracı faaliyetinde  bulunan mükelleflerin en geç 31.05.2022 tarihi akşamına kadar e-irsaliye düzenlenmesine ilişkin her türlü uyumu sağlayıp alt yapılarını oluşturarak, 01.06.2022 TARİHİ İTİBARİYLE sevk irsaliyelerini e-irsaliye şeklinde düzenlemeleri ve bu tarihten itibaren sevk irsaliyesi ya da bunun yerine geçebilecek kâğıt ortamında herhangi bir belge düzenlememeleridir.

KAYNAKÇA

1-) 509 Sıra Numaralı VUK Genel Tebliği

2-) 535 Sıra Numaralı VUK Tebliği

24.01.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.