Salih Boşdurmaz
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
sabotoprak@gmail.com

Memurun Özel Sektörde Çalışması ve SGK Tarafından Tespit Edilmesi Halinde Yapılacak İşlemler

Bilindiği üzere 5510 sayılı kanun 01.10.2008 tarihinde uygulanması sosyal güvenlik kurumları ve vatandaşlar acısından milat kabul edilmektedir. Bu kanunla daha önce düzenlenmemiş olan bir çok konu düzenlenmiş olup beraberinde de çözüm yolları örneklerle açıklanmıştır. Bu yazımızda bizde kamu personeli yani 4/c’linin aynı zamanda özel sektör iş yerinde yani 4/a ‘lı olarak çalışmasının S.G.K tarafından tespit edilmesi  konusunu ele alacağız .

Bilindiği üzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun "Ticaret ve diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunma yasağı" başlıklı 28 inci maddesinde "Memurlar Türk Ticaret Kanununa göre (Tacir) veya (Esnaf) sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamaz, ticaret ve sanayi müesseselerinde görev alamaz, ticari mümessil veya ticari vekil veya kollektif şirketlerde ortak veya komandit şirkette komandite ortak olamazlar. (Görevli oldukları kurumların iştiraklerinde kurumlarını temsilen alacakları görevler hariç). Memurlar, mesleki faaliyette veya serbest meslek icrasında bulunmak üzere ofis, büro, muayenehane ve benzeri yerler açamaz; gerçek kişilere, özel hukuk tüzel kişilerine veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ait herhangi bir iş yerinde veya vakıf yükseköğretim kurumlarında çalışamaz.

Memurların üyesi oldukları yapı, kalkınma ve tüketim kooperatifleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve kanunla kurulmuş yardım sandıklarının yönetim, denetim ve disiplin kurulları üyelikleri ile özel kanunlarda belirtilen görevler bu yasaklamanın dışındadır..." hükmüne yer verilmek suretiyle memurların tacir veya esnaf sayılmalarını gerektirecek herhangi bir faaliyette bulunamayacakları, ticaret ve sanayi şirketlerinde görev alamayacakları, mesleki faaliyette bulunmak üzere gerçek kişilere, özel hukuk tüzel kişilerine veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ait herhangi bir işyerinde veya vakıf üniversitesinde çalışamayacakları belirtilmiş; ancak özel kanunlarda belirtilen görevlerin bu yasaklamanın kapsamı dışında olduğu ifade edilmiştir.

Diğer taraftan, 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumlan Kanununun "Tanımlar" başlıklı 2 nci maddesinin (b) bendinde "kurum"; okul öncesi eğitim, ilköğretim, ortaöğretim, özel eğitim okulları ile çeşitli kursları, uzaktan öğretim yapan kuruluşları, motorlu taşıt sürücüleri kursları, hizmet içi eğitim merkezleri, öğrenci etüt eğitim merkezleri, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri ile benzeri özel öğretim kurumları şeklinde tanımlanmıştır.

Bununla birlikte, 5580 sayılı Kanunun "Kurumlarda çalıştırılacak personel" başlıklı 8 inci maddesinin dördüncü, beşinci ve altıncı fıkralarında, "İhtiyaç halinde, resmî okullarda görevli öğretmenlere asıl görevlerini aksatmamak ve aylık karşılığı okutmakla yükümlü bulunduğu haftalık ders saati sayısını doldurmaları kaydı ve çalıştıkları kurumların izni ile sadece okullarda, aylık karşılığı okutmakla yükümlü bulunduğu haftalık ders saati sayısının yarısı kadar ücretli ders verilebilir.

Uzman öğretici, usta öğretici ve öğretmenlik yapma nitelik ve şartlarını taşıyan diğer Devlet memurlarına, ilgili birimlerin izniyle haftada on saati geçmemek üzere ücretli ders görevi verilebilir.

Ders saati ücretli olarak görevlendirileceklerle ilgili diğer hususlar yönetmelikle belirlenir.” hükmü yer almakta olup, 657 sayılı Kanunun 28 inci maddesindeki ticaret ve diğer kazanç getirici faaliyette bulunma yasağına istisna getiren özel kanun niteliğindeki düzenleme kapsamında uzman öğretici, usta öğretici ve öğretmenlik yapma nitelik ve şartlarını taşıyan öğretmenler dışındaki diğer Devlet memurlarına çalıştıkları kurumların izniyle özel öğretim kurumlarında haftada 10 saati geçmemek üzere ders görevi verilebilmesi mümkün bulunmaktadır.

Ayrıca, 17/04/2015 tarihli ve 29329 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinde öğretmenlerin atanma şartları; 21/05/1977 tarihli ve 15943 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Kurumlarında Sözleşmeli veya Ek Ders Görevi ile Görevlendirilecek Uzman ve Usta Öğreticiler Hakkında Yönetmelikte ise uzman ve usta öğreticilerde aranacak nitelik ve şartlar düzenlenmiştir.

Öte yandan, 21/05/2010 tarihli ve 27587 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Yaygın Eğitim Kurumlan Yönetmeliğinin "Amaç ve kapsam" başlıklı 1 inci maddesinde "Bu Yönetmeliğin amacı ve kapsamı, Millî Eğitim Bakanlığı Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğüne bağlı yaygın eğitim kurumlarının kuruluş, görev, yönetim, eğitim, öğretim ve işleyişi hakkındaki yöntem ve ilkeler ile halk eğitimi merkezlerinin iş birliğinde diğer resmî ve özel kurum ve kuruluşlar, belediyeler, meslek kuruluşları, dernekler, vakıflar ve gönüllü kuruluşlarca özel öğretim kurumları mevzuatı dışında açılacak kurslarda yönetim, eğitim, öğretim, üretim, rehberlik, gözetim ve denetime ilişkin usul ve esasları düzenlemektir." hükmüne yer verilerek, halk eğitim merkezlerinin iş birliğinde belediyelerce özel öğretim kurumları mevzuatı dışında açılacak kursların yönetim, eğitim, öğretim, üretim, rehberlik, gözetim ve denetimine ilişkin usul ve esasların da anılan Yönetmeliğin kapsamında olduğu belirtilmiştir. Mezkur Yönetmeliğin 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde kurs, "Halk eğitim merkezleri tarafından doğrudan veya diğer kurum ve kuruluşlarla iş birliği halinde halka açık ve ücretsiz olarak düzenlenen genel, mesleki ve teknik kursları," şeklinde tanımlanmıştır. Bu kapsamda gerekli uzman ve usta öğretici şartlarını taşıyan kişilerin kurumlarından izin almak kaydıyla haftada 10 saate kadar çalışabileceği anlaşılmaktadır. Devlet personel  başkanlığı (02/11/2016-6424) sayılı yazısı.

5510 sayılı kanunun 4 üncü maddesi a fıkrasında “ Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar.” Denilmektedir.

Bu madde hükmünde kanun kişinin birden fazla iş yerinden sigortalı bildirilmesine  imkan vermekte olup Sigortalılığın başlangıcı 7 nci  maddesi Sigorta hak ve yükümlülükleri 4 üncü maddenin birinci fıkrasının;

“(a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için çalışmaya, meslekî ve teknik eğitime, meslekî ve teknik ortaöğretim sırasında tamamlayıcı eğitim ya da alan eğitimine, staja veya bursiyer olarak göreve başladıkları tarihten,” itibaren sigortalı sayıldıklarını MADDE 8 ise  sigortalı bildirimi ve tescili “(Değişik birinci fıkra: 17/4/2008-5754/6 md.) İşverenler, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılan kişileri, 7 nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sigortalılık başlangıç tarihinden önce, sigortalı işe giriş bildirgesi ile Kuruma bildirmekle yükümlüdür.” Diyerek ne zaman bildirilmesi gerektiğini sınırlarını çizmektedir.

  Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği Prim ödeme gün sayısı ve günlük kazanç başlıklı  100 Maddesinde:

“(1) Sigortalının aynı ay içinde birden fazla işyerinde çalışması hâlinde, o aydaki toplam prim ödeme gün sayısı 30 günü geçemez

 (2) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında olup bir ay içinde tam çalışan ve buna göre ücret alan sigortalının prim ödeme gün sayısı, ayın kaç gün olduğuna bakılmaksızın 30 gün üzerinden bildirilir. Ay içinde işe alınan sigortalının prim ödeme gün sayısı, işe başladığı tarih ile ayın kalan günleri kadar, işten ayrılan sigortalının prim ödeme gün sayısı ise o ayda çalıştığı gün sayısı kadar Kuruma bildirilir.

Yine 5510 sayılı kanunun Sigortalılık hallerinin birleşmesi  başlıklı 53 maddesi “(Değişik birinci fıkra: 13/2/2011-6111/33 md.) Sigortalının 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde yer alan sigortalılık statüleri ile (c) bendinde yer alan sigortalılık statüsüne aynı anda tabi olacak şekilde Kanun kapsamına girmesi halinde öncelikle aynı maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında, (a) ve (b) bentlerinde yer alan sigortalılık statülerine tabi olacak şekilde Kanun kapsamına girmesi halinde ise aynı maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılır” denildiği görülmektedir.

53. madde 4 üncü fıkrasında “Sigortalının, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde yer alan sigortalılık halleri ile 5 inci maddenin (a) ve (e) bentlerine tâbi sigortalılık hallerinin çakışması halinde, 4 üncü madde kapsamında sigortalı sayılır ve birinci fıkra hükmü uygulanır”. denilmektedir.

 Memur iş yerinde çalışırken Sosyal Güvenlik Kurumu Denetim memurlarınca veya diğer kamu kurumları denetim elemanları tarafından tespit edilmesi halinde  memurun özel sektör işyerinde çalışması için izin alıp almadığı araştırılması gerekli olup eğer kişi izin almaksızın çalışması varsa ilgilinin S.G.K denetim memurlarınca 4/a lı olarak tescili sağlanmalıdır. Burada kişinin 4/cli olması ve ilgilinin çalışması halinde bir kayıt dışılık meydana getirdiği aşıkardır.  Bu açıdan kişinin kayıt dışı olmaması acısından 4/a lı olarak  bildirilmesi gerekmekte olup bu bildirim akabinde  çalışmış olduğu kuruma kişinin 4/a lı olarak çalıştığı tespit edildiği bilgisinin verilmesi gerekmektedir. 

15.11.2019

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.