Sadettin Ural
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
sadettinural@gmail.com

Binek Araçlarda KDV ve Amortisman

Şirketlerin işyerlerinde kullanmak üzere satın aldığı binek otomobillerde öteden beri süre gelen ve araç ruhsatlarında ticari olarak yer alan, kaptıkaçtı, panelvan gibi araçların ruhsatlarında yazan kapalı kasa kamyonet ibaresi hem kdv yönünden indirim konusu yapılıp yapılmayacağı, hem de amortisman uygulaması konularında binek otomobil kapsamında değerlendirilip, değerlendirilemeyeceği konularında tereddütler oluşturmuştur. Konu ile ilgili kanun, tebliğ, sirküler, yazılan makale ve açıklamalar ise uygulama ile ilgili farklı değerlendirmeler yapılmasına engelleyememiştir.

Türk Gümrük Tarife Cetvelinde 1+1, 1+3, 1+4 veya 1+7 koltuklu, şoför ve öndeki yolcunun arkasındaki kısımda emniyet kemerleri veya emniyet kemeri montajı için tertibat, koltuk ve emniyet ekipmanı montajı için sabit tertibat, aracın iç kısmının her tarafında, araçların yolcu bölümlerinde yer alan konfor özellikleri ve iç döşemeleri (örn. yer kaplamaları, havalandırma, iç aydınlatma, küllükler), İki yan panel boyunca arka camları bulunan (en arkada yük bölümünün sağ ve sol taraflarında cam bulunsun bulunmasın); şoför ve öndeki yolcuların bölümü ile insan veya eşya taşınması için kullanılan arka bölüm arasında sabit bir panel veya bariyer bulunmayan kapalı kasa motorlu taşıtlar 87.03 pozisyonunda yer almakta olup, binek otomobiller bu kapsamda değerlendirilmektedir.

Kamyonet türü araçlar ise genellikle birden fazla koltuk sırasına sahiptirler ve biri insan taşınmasına mahsus kapalı bir kabin ve eşya taşınmasına mahsus açık veya kapalı bir alan olmak üzere iki ayrı alandan meydana gelirler. Bununla birlikte, bu tür araçların ikiden fazla aksı olması veya eşya taşımaya mahsus alandaki azami dahili taban uzunluğunun aracın dingiller arası mesafesinin % 50'sinden fazla olması gerekmektedir.

Birden fazla koltuk sırasına sahip olan panelvan türü araçlar 87.03 pozisyonu "Armonize Sistem İzahnamesinde" verilen göstergeleri karşılamalıdır. Ancak, arka kısımda güvenlik teçhizatı ve koltukların yerleştirilmesi için sabit tutturma noktaları ve bağlantı elemanlarının bulunmadığı birden fazla koltuk sırasına sahip olan panelvan türü araçlar, yolcu alanı ile yük alanı arasında sabit bir panel veya bariyer ya da yan panellerde pencereleri bulunsun veya bulunmasın binek otomobil pozisyonunda sınıflandırılmazlar.

Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere işletmelere ait binek otomobillerinin alış vesikalarında gösterilen katma değer vergisi ise indirim konusu yapılamaz. İndirim konusu yapılmayan KDV Gelir ve Kurumlar vergisi mükellefleri tarafından gider ve maliyet unsuru olarak dikkate alınabilir. Kullanılmamış araç alımlarında ödenen ÖTV ise maliyet unsuru olarak dikkate alınabileceği gibi gider olarak da tercih dikkate edilebilir.  

KDV Kanunun 30/b maddesine göre binek otomobillerinin alımında yüklendiği KDV'yi indirim hakkı bulunmayan mükelleflerin, kullanılmış binek otomobillerini satın alıp işletme adına kayıt ve tescil ettirdikten sonra satması halinde, alış sırasında satıcının durumuna bağlı olarak % 1 veya % 18 olarak ödenen KDV'nin indirim konusu yapılması mümkün olmayıp gider, maliyet veya kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınması gerekmektedir.

Araç sahibinin KDV Kanununun 30/b maddesine göre binek otomobillerinin alımında yüklendiği KDV'yi indirim hakkı bulunması halinde (araç kiralama, taksi işletmesi gibi) bu aracın satışında KDV oranı %18 olarak uygulanacaktır. Ancak, binek otomobillerinin alımında yüklendiği KDV'yi indirim hakkı bulunan mükelleflerin 31/12/2007 tarihi itibariyle aktiflerinde veya envanterlerinde bulunan binek otomobillerinin iktisap tarihinden itibaren 2 yıl geçtikten sonra teslimi %1 oranında KDV'ye tabi tutulacaktır.

Aracın binek otomobil pozisyonunda yer almaması durumunda ise %18 oranında KDV uygulanacaktır.

Binek otomobil pozisyonunda yer almayan eşya taşımaya mahsus kamyonun kullanılmış olup olmadığına bakılmaksızın satışında %18 oranında KDV hesaplanacaktır. Aynı şekilde otobüs, midibüs ve minibüs gibi araçların teslimi de %18 oranında KDV'ye tabi tutulacaktır.

Ambulanslar, mahkum taşımaya mahsus arabalar, para arabaları, cenaze arabaları, itfaiye öncü arabaları gibi özel amaçla yapılmış motorlu taşıtların kullanılmış olanlarının tesliminde %18 oranında KDV uygulanacaktır.

Şirketlerin faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerin kiralanması işletilmesi amacıyla satın aldıkları araçlar hariç olmak üzere, aktife alındığı ay kesri tam ay sayılmak üzere kalan ay kadar amortisman ayrılır. Amortisman ayrılmayan bakiye tutar ise, amortisman ayrılma süresinin son yılında kalan değere ilave edilmek sureti ile tamamen yok edilir. Her yıla tekabül eden ve ayrılan amortisman ilgili yılda gider yazılabilir. Amortismanın herhangi bir yılda yapılmaması veya ilk uygulanan orandan düşük bir oranla yapılmasından dolayı süre uzatılamaz.

Kıst Amortisman Örnek : 30 Eylül 2018 tarihinde bir binek otomobilin KDV ve ÖTV dahil 60.000 TL'na satın alındığı ve maliyet unsuru olarak dikkate alındığı varsayılarak normal amortisman yöntemine yıllık itfa tablosu aşağıdaki gibi olacaktır. 

                                AMORTİSMAN HESAPLAMA TABLOSU

Yıllar	Maliyet Bedeli	Yıllık Oran	Yıl Sonu Amortisman Payı	Dönem Sonu Net Defter Değeri
2018 2019 2020 2021 2022	60.000 60.000 60.000 60.000 60.000	%20 %20 %20 %20 %20	4.000 12.000 12.000 12.000 20.000	56.000 44.000 32.000 20.000 0

05.10.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.