Sadettin Ural
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
sadettinural@gmail.com

2019 Takvim Yılı Sonuna Kadar Satın Alınan Yeni Makina ve Teçhizatlarda Amortisman Avantajı

İşletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan gayrimenkullerle, gayrimenkullerin mütemmim cüzleri ve teferruatı, tesisat ve makineler, gemiler ve diğer taşıtlar ile gayri maddi haklar, alet, edevat, mefruşat, demirbaş ve sinema filmlerinin vergi usul kanunu’nun iktisadi kıymetlerin değerleme esaslarına göre tespit edilen değerinin yok edilmesi amortisman konusunu oluşturur.

Değeri 1.000 Türk lirasını aşmayan peştemallıklar ile işletmede kullanılan ve değeri 1.000 Türk lirasını aşmayan alet, edavat, mefruşat ve demirbaşlar amortismana tabi tutulmayarak doğrudan doğruya gider yazılabilir. İktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arz edenlerde bu had topluca dikkate alınır. Ayrılan amortismanlar envanter defterinin ayrı bir yerinde, özel bir amortisman defterinde veya amortisman listelerinin herhangi biri ile gösterilir. Amortismana tâbi iktisadî kıymetlerini Maliye Bakanlığının tespit ve ilân edeceği oranlar üzerinden itfa ederler. İlân edilecek oranların tespitinde iktisadî kıymetlerin faydalı ömürleri dikkate alınır. Amortisman konusu ile ilgili maliye bakanlığının Vergi Usul Kanunu 333,339,365,389,399,406,418,439,458,497 nolu Genel Tebliğlerinde faydalı ömür ve oranları ile ilgili yayımladığı tebliğler bulunmaktadır.

Amortisman kayıtları, amortismana başlandığı tarihten itibaren her yılın amortismanı ayrı ayrı gösterilmek şartıyla birbirine bağlanır. İşletmeye yeniden giren iktisadi kıymetlerle bunların amortismanlarının evvelki yıllara ait kayıtlarda devam ettirilmesinde sakınca bulunmamaktadır. Amortisman defteri veya listelerinin kayıtları envanter kaydı hükmünde olup, kayıtlarda gösterilen iktisadi kıymetlere ait değerler envanter defterine toplu olarak geçirilebilir.

[ 1] Sözleşme süresinden sonra bedelsiz olarak Devlete veya devletçe onaylanan bir teşekküle veya belediyeye devri öngörülen sermayenin veya özel maliyet bedellerini genel hükümler uyarınca ayrıca amortismana tabi tutulamazlar.

[ 2]  Boş arazi ve boş arsalar amortismana tabi değildir. Ancak, tarım işletmelerinde meydana  getirilen meyvalık, dutluk, fındıklık, zeytinlik ve güllüklerle incir bahçeleri ve bağlar gibi tarım tesisleri ile İşletmede inşa edilmiş olan her nev'i yollar ve haklar; amortismana tabi tutulur.

İşletmeler aktife kaydedeceği iktisadi kıymetlerini normal ve azalan bakiyeler usulü ile amortismana tabi tutabilirler. Yalnız bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerden dileyenler azalan bakiyeler usulünü kullanacaklardır. Azalan bakiyeler usulüne göre uygulanacak amortisman oranı normal amortisman oranının iki katı olup, amortisman oranı normal amortisman oranının %50’sini geçemeyecektir.

Vergi Usul Kanunu’na geçici 30.maddesi ile 2019 takvim yılı sonuna kadar iktisap edilen yeni makina ve teçhizat ile aynı tarihe kadar yatırım teşvik belgesi kapsamında iktisap edilen yeni makina ve teçhizat için uygulanacak amortisman oran ve süreleri, Maliye Bakanlığınca bu Kanunun 315 inci maddesine göre tespit ve ilan edilen faydalı ömür sürelerinin yarısı dikkate alınmak suretiyle hesaplanabilir. Bu şekilde belirlenen oran ve süreler izleyen yıllarda değiştirilemez. İmalat sanayiinde kullanılmak üzere iktisap edilen ve madde hükmünden yararlanılabilecek makina ve teçhizatı tespite Bakanlar Kurulu, uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir. Maddenin uygulamasında, gelir/kurumlar vergisi mükelleflerinden;

- Sanayi sicil belgesini haiz olanlar, imalat faaliyetinde kullanmak üzere;

- Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde kullanmak üzere;

- Yatırım teşvik belgesini haiz olanlar, haiz oldukları yatırım teşvik belgesi kapsamında katma değer vergisinden müstesna olarak iktisap edecekleri yeni makina ve teçhizat için yararlanabilecektir.

Kanun maddesinin uygulaması bakımından makina ve teçhizat, amortismana tabi iktisadi kıymet niteliği taşıyan ve mal/hizmet üretimi ile Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde kullanılan her türlü makina ve cihazlar ile bunların eklentileri ve bu amaçla kullanılan taşıma gereçlerini (konveyör, forklift vb.) ifade etmektedir.

Yatırım teşvik belgesi kapsamında temin edilen makina ve teçhizatlar bakımından, uygulamadan yararlanabilmesi için, öncelikle yatırım teşvik belgesi eki listede yer alması ve makina-teçhizat niteliğinde olması gerekmektedir.

Yatırım teşvik belgesinin düzenlenmesinden önce iktisap edilen makina ve teçhizatlar bakımından uygulamadan yararlanılması mümkün değildir.

Yatırım teşvik belgesinde yer almasına karşın Ekonomi Bakanlığı tarafından verilen izin ile devir, satış veya ihraç işlemine konu edilen makina ve teçhizatlar için daha önce bu uygulama kapsamında ayrılmış amortisman tutarları için her hangi bir düzeltme işlemi yapılmaz.

Yatırım teşvik belgesinin iptal edilmesi durumunda, iptale konu belgeye dayanılarak iktisap edilen makina ve teçhizat için bu uygulama kapsamında işlem tesis edilemez.

Aşağıda sayılan iktisadi kıymetler bu madde kapsamında değerlendirilmez.

-Sarf malzemeleri ve yedek parçalar,

-Üretimde doğrudan ve zorunlu olarak kullanılanlar dışındaki masa, sandalye, koltuk, dolap, mefruşat gibi demirbaşlar,

-Otomobil, panel, arazi taşıtı, otobüs, minibüs, kamyonet, kamyon, treyler ve çekici gibi taşıt araçları (yüklü ağırlığı 45 tonu geçen offroadtruck tipi kamyonlar ile karayoluna çıkması mümkün olmayan kaya tipi damperli kamyonlar, madencilikte kullanılan damperli kamyonlar, mikserli kamyonlar (beton pompası, silobas vb. monteli olanlar dahil), frigorifik kamyonlar, semi veya frigorifik treylerler, forkliftler, iş makinaları, vinçler, tarım makinaları ve benzerleri, hastane yatırımlarına ilişkin iktisap edilen ambulanslar, yalnızca havaalanlarında yolcuları terminalden uçağa ve uçaktan terminale taşımak için kullanılan ve trafiğe çıkmayan apron otobüsleri hariç).

Konu ile ilgili Vergi Usul Kanunu Geçici 30. Maddesinin örnek uygulanması ile ilgili açıklama aşağıdaki gibidir.

Yatırım teşvik belgesi sahibi (A) A.Ş. 31/5/2018 tarihinde 30.000 TL ye (katma değer vergisinden müstesna olarak) yatırım teşvik belgesi kapsamında cam ürünleri imalatında kullanılan yeni bir makina satın almış olup, söz konusu makinanın faydalı ömrü 333 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği eki amortisman listesinde 5 yıl olarak belirlenmiştir.

Mükellefin 213 sayılı Kanunun Geçici 30 uncu maddesi ile getirilen uygulamadan faydalanmak istemesi durumunda söz konusu iktisadi kıymetin faydalı ömrü (5/2 =) 2,5 yıl olarak hesaplanacak, sürenin küsuratlı çıkması nedeniyle 2,5 sayısı bir üst tam sayıya tamamlanmak suretiyle faydalı ömür 3 yıl olarak belirlenecektir.

a) Mükellefin normal amortisman usulünü seçmesi:

Amortisman oranı : 1/3 = %33,33

Yıllık amortisman tutarı: 30.000 x %33,33 = 10.000

 

Normal Amortisman Yöntemine Göre Yıllık Amartisman Tablosu
Yıllar	Amortismana Esas Değer	Amortisman Oranı	İlgili Yılda Ayrılacak Amortisman Tutarı
2018	30.000	%33,33	10.000
2019	30.000	%33,33	10.000
2020	30.000	%33,33	10.000

 

b) Mükellefin azalan bakiyeler usulünü seçmesi:

Amortisman oranı: 1/3 = %33,33 x 2 = %66,66 (Azalan bakiyeler usulünde uygulanacak amortisman oranı 213 sayılı Kanunun mükerrer 315 inci maddesi uyarınca %50 oranını geçemeyeceği için amortisman oranının %50 olarak uygulanması gerekmektedir)

 

Azalan Bakiyeler Yöntemine Göre Yıllık Amartisman Tablosu
Yıllar	Amortismana Esas Değer	Amortisman Oranı	İlgili Yılda Ayrılacak Amortisman Tutarı
2018	30.000	%50	15.000
2019	15.000	%50	7.500
2020	7.500	-	7.500

 

Maddenin yürürlüğe girdiği ve 01 Mayıs 2018 tarihinden önce veya 31/12/2019 tarihinden sonra satın alınan makina–teçhizat için bu uygulamadan faydalanılması mümkün bulunmamaktadır.

03.10.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.