Recep Selimoğlu
Yeminli Mali Müşavir
Öğretim Görevlisi

Tek Düzen Hesap Planı ve Vergi Usul Kanunu (VUK) Hükümlerine Göre Özel Maliyetlerde Amortisman Uygulaması

Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği Sıra No:1

264-ÖZEL MALİYETLER:

Kiralanan gayrimenkullerin geliştirilmesi veya ekonomik değerinin sürekli olarak artırılması amacıyla yapılan giderler ile (normal bakım, onarım ve temizleme giderleri hariç) bu gayrimenkulün kullanılması için yapılıp kira süresinin sonunda mal sahibine bırakılacak olan varlıkların bedellerini kapsar.

İşleyişi:

Yapılan harcamalar hesaba borç kaydedilir. Bu harcamalar kira süresi içerisinde, kira süresinin beş yıldan fazla olması durumunda beş yılda eşit tutarlarla amorti edilir.

Vergi Usul Kanunu (VUK) Madde/327

ÖZEL MALİYET BEDELLERİNİN İTFASI:

‘’Gayrimenkullerin iktisadi kıymetlerini artıran özel maliyet bedelleri, kira… süresine göre eşit yüzdelerle itfa edilir…’’

Özel maliyet bedellerinin amortisman uygulamasında,

Vergi Usul Kanunu’na göre kiralama süresinin önemi yoktur. VUK hükümlerine göre, gayrimenkul kaç yıllığına kiralanmış olursa olsun, özel maliyet bedelleri kira süresine göre eşit yüzdelerle itfa edilecektir.

Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği-Tekdüzen Hesap Planında (THP) yer alan  264-Özel Maliyetler hesabının işleyişine yönelik düzenlemeye göre ise, özel maliyet bedelleri kira süresine göre, ancak,  kira süresinin beş yıldan fazla olması durumunda beş yılda eşit tutarlarla amorti edilecektir.

Şu halde, kira süresinin beş yıldan fazla olması durumunda, VUK’a göre hesaplanacak amortisman tutarı ile Tekdüzen Hesap Planına göre hesaplanacak amortisman tutarı farklı olacaktır.

4 Seri No'lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nde: (18.03.1995)

‘’…Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğleri ile yapılan düzenlemeler, vergi mevzuatı ve uygulaması ile ilgili hiçbir hususu düzenlememekte veya değiştirmemektedir. Bu düzenlemeler sadece muhasebe sisteminin işleyişini açıklamaya yöneliktir. Mükelleflerin bu hususa özellikle dikkat etmeleri ve Tek Düzen Muhasebe Sisteminin bazen vergi mevzuatına aykırı hususları da içerdiğini gözden uzak tutmamaları gerekmektedir. Nitekim bu husus, 1 sıra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğinin, "V-YAPILAN DÜZENLEMENİN VERGİ MEVZUATI İLE İLİŞKİSİ VE YAPTIRIMI" başlıklı bölümünde "bu düzenleme kapsamında bulunan işletmeler, muhasebe sistemlerini bu Tebliğ ve ekinde öngörülen kurallara uygun olarak yürüteceklerdir. Ancak, vergiye tabi karın tesbiti aşamasında vergi kanunlarında yer alan özel hükümleri gözönünde bulundurmak zorundadırlar. ‘’ hükmüne yer verilmiştir.

İşletmelerde muhasebe işleyişinde bu hususa özellikle dikkat edilmelidir.

ÖZEL MALİYETLERDE AMORTİSMAN UYGULAMASINDA TEK DÜZEN HESAP PLANI VE VERGİ USUL KANUNU(VUK) HÜKÜMLERİNE UYGUN

ÖRNEK UYGULAMA:

İşletme, 2020 yılında 8 yıllığına bir yönetim binası kiralamış ve bu yerle ilgili olarak kira süresinin sonunda mal sahibine bırakılacak türden 80.000 TL tutarında ısıtma tertibatı harcaması yapmıştır.

• Kira süresi beş yıldan fazladır!

VUK/Md-327

Özel Maliyet Bedellerinin İtfası hükümlerine göre

her yıl için hesaplanacak amortisman tutarı

80.000 / 8 yıl…………..:    10.000 TL dır.

THP/ 264- Özel Maliyetler hesabının işleyişine göre

özel maliyetler, kira süresinin beş yıldan fazla olması durumunda beş yılda eşit tutarlarla amorti edilir.

Buna göre, her yıl için hesaplanacak amortisman tutarı

80.000 / 5 yıl………………:   16.000 TL dır.

Şu halde, örneğin

THP’na göre 2020 yılı Amortismanı                               16.000 TL

VUK’a göre kabul edilebilir 2020 yılı amortismanı          10.000 TL 

VUK’a göre 2020 yılı için kanunen kabul edilmeyen

gider (KKEG) (16.000 – 10.000 )                                       6.000 TL olacaktır.

----------------------------31/12/2020--------------------------------------

770-Genel Yönetim Giderleri              16.000

              268-B.Amortismanlar(-)                             16.000

----------------------------31/12/2020--------------------------------------

900-Vergi Matrahına İlaveler               6.000

        (KKEG)2024

              901-                                                                  6.000

-----------------------------------/---------------------------------------------

• Bu kayıtlar 2021,2022,2023 ve 2024 yıllarında tekrarlanır.
• Beş yıllık sürede (2020-2024) KKEG olarak vergi matrahına ilave edilen tutarlar (her yıl için 6.000 TL), 2025,2026,2027,2028 ve 2029 yılları için verilecek yıllık gelir/kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde vergi matrahının tespitinde ‘’diğer indirimler’’ bölümünde indirim konusu yapılabilecektir.

                                                                                    YILLIK BEYANNAMEDE

                         THP              VUK             KKEG                  İNDİRİM                                                                                 

2020               16.000          10.000          6.000

2021               16.000          10.000          6.000

2022               16.000          10.000          6.000

2023               16.000          10.000          6.000

2024               16.000          10.000          6.000  

2025                  -0-              10.000                                  10.000

2026                  -0-              10.000                                  10.000

2027                  -0-              10.000                                  10.000

2028                  -0-              10.000                                  10.000

2029                  -0-              10.000                                  10.000

TOPLAM         80.000          80.000        30.000             30.000 

04.12.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.