Recep Selimoğlu
Yeminli Mali Müşavir
Öğretim Görevlisi

Bilanço Esasına Tabi Şahıs İşletmelerinde Muhasebe Uygulamasında Ticari Kazanç Üzerinden Ödenen Geçici Vergiler 193 Hesapta İzlenemez!

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nda:

‘’Gerçek kişilerin gelirleri gelir vergisine tabidir. Gelir bir gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarıdır.’’(Md/1)

‘’Gelire giren kazanç ve iratlar şunlardır:

1.Ticari kazançlar

2.Zirai kazançlar

3.Ücretler

4.Serbest meslek kazançları

5.Gayrimenkul sermaye iratları

6.Menkul sermaye iratları

7.Diğer kazanç ve iratlar ‘’ (Md/2)

‘’Ticari kazanç sahipleri… kazançları üzerinden… geçici vergi öderler.

Bir önceki takvim yılında… tahakkuk ettirilerek tahsil edilen geçici vergi, yıllık beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilir. Mahsup edilemeyen tutar, mükellefin diğer vergi borçlarına mahsup edilir. Bu mahsuplara rağmen kalan geçici vergi tutarı, o yılın sonuna kadar yazılı olarak talep edilmesi halinde mükelleflere red ve iade edilir.’’ (Mük.Md/120)

Şahıs işletmelerinde, gelir vergisinin mükellefi işletme hukuki kişiliği değildir, mükellef, işletme sahibi gerçek kişinin kendisidir!

(Şahıs işletmelerinin, tüzel kişiliğe sahip kurumlardan farkı bu noktadadır, kurumlarda kurumlar vergisinin mükellefi kurumun kendisidir…)

Ticari kazancın elde edildiği şahıs işletmelerinde, geçici verginin mükellefi işletme değil, geliri elde eden ticari kazanç sahibi gerçek kişinin kendisidir.

Ödenen geçici vergi, bu gerçek kişinin, varsa beyana tabi olan diğer gelir unsurlarını da dikkate alarak vereceği yıllık gelir vergisi beyannamesi üzerinden hesaplanan kendi şahsi gelir vergisinden mahsup edilecek, mahsup sonrası kalan tutar yine kendisinin diğer vergi borçlarına mahsup edilecek, bu mahsuplara rağmen kalan geçici vergi tutarı ise yine, gelir vergisinin mükellefi olarak kendisine iade edilebilecektir…

Dolayısıyla şahıs işletmelerinde, işletme tarafından işletme sahibi gerçek kişi adına ödenen geçici verginin, işletme sahibine işletme tarafından yapılan nakit ödemeden farkı yoktur!

SONUÇ OLARAK,

Bilanço esasına tabi şahıs işletmelerinde muhasebe uygulamasında, ticari kazanç üzerinden işletme sahibi adına yapılan geçici vergi ödemelerinin, tek düzen hesap planında yer alan 193-Peşin ödenen vergi ve fonlar hesabında değil,  

131-Ortaklardan alacaklar hesabında izlenmesinin, muhasebenin temel kavramlarından ‘’Özün Önceliği’’ kavramının gereği olduğu açıktır.  

19.10.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.