Recep Selimoğlu
Yeminli Mali Müşavir
Öğretim Görevlisi

Muhasebede Yeni Bir Dönem Başlıyor!

Ülkemizde muhasebe sisteminde finansal tablolar, gün itibariyle 3 (üç) değişik biçimde hazırlanmakta ve sunulmaktadır.  Bu farklı raporlama biçimleri, şüphesiz, halen uygulanmakta olan yasal mevzuatımızın ürünüdür.

Muhasebe meslek mensupları- meslektaşlarımız, sorumlulukları kapsamında bulunan işletmelerde raporlamalarını bu işletmelerin yasal mevzuat hükümleri karşısında tabi oldukları durumlarını dikkate alarak yapmaktadırlar…

Muhasebe kayıtları buna göre yapılmakta, bilançolar ve gelir tabloları buna göre hazırlanmakta ve sunulmaktadır.  

• Vergi mevzuatına göre hazırlanan Bilanço / Gelir Tablosu !

• Tek Düzen Hesap Planına (THP) göre hazırlanan Bilanço /Gelir Tablosu

• Türkiye Muhasebe Standartları (TMS) / Türkiye Finansal Raporlama Standartlarına (TFRS) göre hazırlanan Bilanço / Gelir Tablosu

 (Finansal Durum Tablosu / Kâr-Zarar Tablosu)                                               

İşletmelerde finansal tabloların hazırlanmasında ve sunulmasında,

bugün itibariyle belirleyici temel unsur, işletmelerin “Bağımsız Denetim”e  tabi olup-olmadıklarıdır.

Finansal tabloların hazırlanması ve raporlanması konusunda yasal mevzuatımızın tarihsel sürecine baktığımızda, özetle:

1. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununda (TTK) ,

“...defter tutmakla yükümlü olan gerçek veya tüzel kişiler, finansal tablolarını düzenlerken, Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu ( KGK) tarafından yayımlanan Türkiye Muhasebe Standartlarına (TMS) , kavramsal çerçevede yer alan muhasebe ilkelerine ve bunların ayrılmaz parçası olan yorumlara uymak zorundadır.” hükmüne yer verilmiş ve aynı Kanunda Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumuna (KGK) değişik işletme büyüklükleri, sektörler ve kâr amacı gütmeyen kuruluşlar için özel istisnai standartlar koyma ve bunlar için farklı düzenlemeler yapma konusunda yetki verilmiştir.   

(TTK/Md-88, Geçici Md-1)

2. KGK’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname yayımlanmış (660 sayılı KHK) ve bu kararnamede,

“Kamu yararını ilgilendiren kuruluşlar (KAYİK):

Halka açık şirketler, bankalar, sigorta, reasürans ve emeklilik şirketleri, faktoring şirketleri, finansman şirketleri, finansal kiralama şirketleri, varlık yönetim şirketleri, emeklilik fonları, ihraççılar ve sermaye piyasası kurumları ile faaliyet alanları, işlem hacimleri, istihdam ettikleri çalışan sayısı ve benzeri ölçütlere göre önemli ölçüde kamuoyunu ilgilendirdiği için Kurum tarafından bu kapsamda değerlendirilen kuruluşlar” şeklinde tanımlanmıştır. 

3. KGK Bağımsız Denetim Yönetmeliği yayımlanmış (26/12/2012 tarih ve 28509 sayılı RG) ve bu yönetmelikte:

Bağımsız denetim: Finansal tablo ve diğer finansal bilgilerin, finansal raporlama standartlarına uygunluğu ve doğruluğu hususunda, makul güvence sağlayacak yeterli ve uygun bağımsız denetim kanıtlarının elde edilmesi amacıyla, denetim standartlarında öngörülen gerekli bağımsız denetim tekniklerinin uygulanarak defter, kayıt ve belgeler üzerinden denetlenmesi ve değerlendirilerek rapora bağlanması… şeklinde tanımlanmıştır.

4. Bağımsız denetime tabi olacak şirketlerin belirlenmesine dair 2012/4213 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı yayımlanmış (23/01/2013 tarih ve 28537 sayılı RG) ve bu kararda bağımsız denetime tabi olma ölçütleri 2013 yılı için (genel olarak):

• Aktif toplamı : 150 milyon TL ve üzeri
• Yıllık net satış hasılatı : 250 milyon TL ve üzeri
• Çalışan sayısı : 500 çalışan ve üzeri

şeklinde belirlenmiştir.

Söz konusu Bakanlar Kurulu Kararında ayrıca, şirketlerin “Bağımsız Denetime” tabi olması için yukarıda belirtilen üç ölçütten ikisini üst üste iki hesap dönemi sağlaması gerekir hükmüne yer verilmiştir.

Bağımsız denetime tabi olma ölçütleri sonraki yıllarda (daha fazla şirketin bağımsız denetim kapsamına alınması genel amacıyla…) azalan bir şekilde yeniden belirlenmiş olup, 2016 yılı için bu ölçütler:

• Aktif toplamı : 40 milyon TL ve üzeri
• Yıllık net satış hasılatı : 80 milyon TL ve üzeri
• Çalışan sayısı : 200 çalışan ve üzeri

          şeklinde açıklanmıştır.  (2016/8549 sayılı BKK)

          2017 yılı için sözkonusu ölçütlerin,

• Aktif toplamı : 35 milyon TL ve üzeri
• Yıllık net satış hasılatı : 70 milyon TL ve üzeri
• Çalışan sayısı : 150 çalışan ve üzeri

şeklinde uygulanması hususu taslak şeklinde beklenilmektedir…

5. KGK geçmiş süreçte, Kamu Yararını İlgilendiren Kuruluşların (KAYİK) Türkiye Muhasebe Standartları (TMS) / Türkiye Finansal Raporlama Standartlarına (TFRS) uygun olarak raporlama yapacaklarını, TMS/TFRS uygulama kapsamının KAYİK’lerle sınırlandırıldığını açıklamıştır.

KAYİK dışında kalan işletmeleri ise,

• Bağımsız Denetime tabi olanlar için finansal raporlama
• Bağımsız Denetime tabi OLMAYANLAR için finansal raporlama

şeklinde ayırmış ve  Bağımsız Denetime TABİ OLMAYAN şirketlerin Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğinde (MSUGT) yer alan düzenlemeleri uygulamaya devam edecekleri şeklinde belirleme yapmıştır.

Bugün itibariyle işletmelerde, finansal tablolarının hazırlanması ve raporlanması konusunda uygulamanın ne şekilde olduğunu aşağıdaki gibi özetleyebiliriz:

A. KAYİK’ İşletmeler

Halka açık şirketler, bankalar, sigorta, reasürans ve emeklilik şirketleri, faktoring şirketleri, finansman şirketleri, finansal kiralama şirketleri, varlık yönetim şirketleri, emeklilik fonları, ihraççılar ve sermaye piyasası kurumları ile faaliyet alanları, işlem hacimleri, istihdam ettikleri çalışan sayısı ve benzeri ölçütlere göre önemli ölçüde kamuoyunu ilgilendirdiği için Kurum tarafından bu kapsamda değerlendirilen kuruluşlar…

• Bu türden işletmeler, herhangi bir ölçüte bağlı olmaksızın, Türkiye Muhasebe Standartları (TMS) / Türkiye Finansal Raporlama Standartlarını (TFRS) uygulamak zorundadırlar/uygulamaktadırlar.

B. Bağımsız Denetime Tabi Şirketler

Belirlenen aktif toplamı, yıllık satış hasılatı ve çalışan sayısı ölçütleri kapsamına giren işletmeler…

Bu türden işletmelerde TMS/TFRS uygulamaları ihtiyari biçimde yürütülmektedir. (Dileyen işletmeler finansal tablolarını,  Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği-Tek Düzen Hesap Planı Çerçevesine (MSUGT-THP) uygun olarak düzenlemektedirler.)

C. Bağımsız Denetime TABİ OLMAYAN Şirketler

Belirlenen aktif toplamı, yıllık satış hasılatı ve çalışan sayısı ölçütleri kapsamına girmeyen ve dolayısıyla Bağımsız Denetim dışında kalan işletmeler…

Bu türden işletmeler finansal tablolarını,  Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği-Tek Düzen Hesap Planı Çerçevesine (MSUGT-THP) uygun olarak düzenlemektedirler.

Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK) tarafından,  Bağımsız Denetime tabi olan, ancak, TMS/TFRS uygulamayan işletmeler için “Yerel Finansal Raporlama Çerçevesi (YFRÇ) Taslağı” yayımlanmıştır. (Kasım/2015) 

Bu taslakta,  Yerel Finansal Raporlama Çerçevesi:

“Yerel Finansal Raporlama Çerçevesi (YFRÇ), bağımsız denetime tabi olup tam set Türkiye Muhasebe Standartlarını (TMS) uygulamayan işletmelerin finansal tablolarında uygulayacakları finansal raporlama çerçevesidir. YFRÇ’nin amacı, işletmelerin büyüklüğü ile finansal tablo kullanıcılarının ihtiyaçlarına uygun olarak, gerçeğe uygun sunum sağlayan kaliteli ve anlaşılabilir finansal tabloların oluşturulmasıdır.” şeklinde ifade edilmiştir.

Taslakta ayrıca,

“Kamuoyundan gelen görüşler Kurumumuz tarafından değerlendirilerek YFRÇ’ye nihai halinin verilmesinin ardından Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girecek ve ülkemizde bağımsız denetime tabi olup TMS uygulamayan işletmelerin münferit ve konsolide finansal tablolarının hazırlanmasında uygulanan geçerli finansal raporlama çerçevesi haline gelecektir….”

açıklaması yapılmıştır.

Yürürlüğe girmesiyle birlikte YFRÇ, bağımsız denetime tabi olup TMS uygulamayan işletmelerin genel kurullarına sundukları finansal tablolar açısından MSUGT ve ilave hususlar yerine ülkemizde uygulanacak olan geçerli finansal raporlama çerçevesi hâline gelecektir. “

açıklamalarına yer verilmiştir.

Yerel Finansal Raporlama Çerçevesi’nin , bu yıl içerisinde Resmi Gazete’de yayımlanmasını müteakip 01/01/2018 tarihinden itibaren başlatılması öngörülmektedir.

Şu anda Bağımsız Denetime tabi olma ölçütleri ne olursa olsun, sonuçta, işletmelerin finansal tablolarını, Türkiye Muhasebe Standartları (TMS) / Türkiye Finansal Raporlama Standartlarına (TFRS) uyumlu ve Yerel Finansal Raporlama Çerçevesi’ne uygun olarak hazırlayacakları bir sürece doğru ilerlediğimiz son derece açıktır… 

01/01/1994 tarihinden itibaren işletmeler tarafından zorunlu olarak uygulanmakta olan Tek Düzen Hesap Planı Çerçevesi’nin de, bağımsız denetim sürecinde istenilen finansal tablo raporlama ilkelerine tam olarak uyum sağlamadığı da bilinmektedir…

Yerel Finansal Raporlama Çerçevesi uygulaması ile birlikte, muhasebe sistemimizde son derece önemli değişikliklere gidileceği bugünden bilinmeli, konuyla ilgili yasal düzenlemeler takip edilmeli, çok kısa sürede bu konunun özellikle muhasebe meslek mensuplarının temel gündemleri olacağı görülmeli ve muhasebe meslek mensuplarının, işletme yöneticilerinin, ilgili kesimlerin zaman kaybetmeden bugünden itibaren yeni olası muhasebe –finansal raporlama mevzuatı düzenlemelerine yönelik eğitim çalışmalarına başlamaları gerekmektedir.  

14.06.2017

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.