Recep Selimoğlu
Yeminli Mali Müşavir
Öğretim Görevlisi

Kurumlar Vergisi Mükellefi Şeklinde Kurulan İş Ortaklıkları

Örnek

(abc) Ltd.Şti. ile gerçek kişi (D) arasında 15/11/2015 de %50, % 50 sermaye paylı olarak 300.000 TL sermayeli iş ortaklığı kurulmuş ve ortakların talepleriyle iş ortaklığının kurumlar vergisi mükellefiyeti açılmıştır. İş ortaklığı, 20/11/2015 de (x) Belediyesinin yol yapımı işini 800.000 TL + KDV  karşılığında taahhüt etmiştir. 25/08/2016 da tamamlanan işin maliyeti 2015 yılında 250.000 TL ve 2016 yılında 400.000 TL olmak üzere toplam 650.000 TL dır. Hakediş tutarı işin bitiminde fatura edilerek tahsil edilmiştir.

Açıklama

İş ortaklığı, ortaklarından ayrı bir tüzel kişiliğe sahip kurumlar vergisi mükellefidir. Kurumun, % 50 sermaye payına sahip (abc) Ltd.Şti.ünvanlı tüzel kişi ve % 50 sermaye payına sahip gerçek kişi (D) olmak üzere iki ortağı/hissedarı bulunmaktadır.

İş ortaklığı  yıllara yaygın biçimde inşaat taahhüt işi yapmaktadır. GVK/94. Madde hükmünce bu işle ilgili hak edişleri üzerinden (x) Belediyesi tarafından % 3 stopaj yapılır. Stopaj tutarı iş ortaklığı kurumun  peşin ödediği kurumlar vergisi olup,  iş ortaklığının  vereceği yıllık kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde hesaplanacak kurumlar vergisinden mahsup edilir.  Kurumlar vergisi mükellefi iş ortaklığının yasal defterlerinin kurum adına tasdik ettirilmesi gerekir. ( abc D iş ortaklığı…) Katma değer vergisi beyannamesi ve  muhtasar beyanname, kurum adına verilir. Kurumlar vergisi mükellefi iş ortaklığının tüzel kişi ortağı (abc) Ltd.Şti.nin sermaye payı, kendi muhasebe kayıtlarında  aşağıdaki şekilde izlenir.

------------------------------------15/11/2015-----------------------------------------

242-İştirakler (iş ortaklığı/kurum)                            150.000

               243-İştiraklere sermaye taahhütleri(-)               150.000

İş ortaklığında % 50 sermaye payı…

--------------------------------------15/11/2015---------------------------------------

 243-İştiraklere sermaye taahhütleri(-)                   150.000

                         102-Bankalar                                           150.000

 Sermaye payı ödemesi…

----------------------------------------------/----------------------------------------------

 

Kurumlar vergisi mükellefi iş ortaklığının diğer ortağı gerçek kişi (D) nin , iş ortaklığından alacağı kâr payı, Gelir Vergisi Kanunu hükümlerince  Menkul Sermaye İradı sayılır.                                                                                          (Dolayısıyla bu ortak açısından, kendi hesaplarında sermaye payının  muhasebe kaydı yapılmaz.)          

Kurumlar Vergisi mükellefi iş ortaklığının (kurumun) muhasebe kayıtları:

-----------------------------------------15/11/2015------------------------------------

501-Ödenmemiş sermaye (-)                  300.000

(abc) Ltd.Şti.     150.000

Gerçek kişi (D)  150.000

                                      500-Sermaye                             300.000

-----------------------------------------15/11/2015------------------------------------

102-Bankalar                                          300.000

                                      501-Ödenmemiş sermaye (-)    300.000

                                            (abc) Ltd.Şti.     150.000

                                           Gerçek kişi (D)  150.000

--------------------------------------------2015------------------------------------------

740-Hizmet üretim maliyeti                             250.000

                                     xxx                                                   250.000

2015 yılı maliyetleri…

----------------------------------------31/12/2015-------------------------------------

170-Yıllara yaygın inşaat/onarım maliyetleri   250.000   

                                    741-Hizmet ür.mal.yansıtma hs.       250.000

----------------------------------------31/12/2015-------------------------------------

741-Hizmet ür.mal.yansıtma hs.                       250.000

                                   740-Hizmet üretim maliyeti               250.000

----------------------------------------------/----------------------------------------------

 

-------------------------------------------2016-------------------------------------------

740-Hizmet üretim maliyeti                             400.000

                                     xxx                                                  400.000

2016 yılı maliyetleri…

----------------------------------------25/08/2016-------------------------------------

170-Yıllara yaygın inşaat/onarım maliyetleri   400.000   

                                    741-Hizmet ür.mal.yansıtma hs.    400.000

---------------------------------------25/08/2016--------------------------------------

741-Hizmet ür.mal.yansıtma hs.                      400.000

                                   740-Hizmet üretim maliyeti           400.000

----------------------------------------------/----------------------------------------------

 

25/08/2016 tarihli hakediş faturası:

Hakediş tutarı………………………………..       800.000

% 18 KDV (inşaat taahhüt işi)……………(+)     144.000

Toplam………………………………………       944.000

% 3 Stopaj ( 800.000 x % 3)…………… .(-)..      24.000

Fatura toplamı (tahsil edilecek)………….. …    920.000

-------------------------------------------25/08/2016----------------------------------

120-Alıcılar ( (x) Belediyesi )                            920.000

193-Peşin ödenen vergi/fonlar  (%3 stopaj)       24.000

                            350-Y.Yaygın inş./onarım hak ediş bed.      800.000

                            391-Hesaplanan KDV                                  144.000

Hakediş faturası…

----------------------------------------------/----------------------------------------------

 

---------------------------------------25/08/2016--------------------------------------

102-Bankalar                                                       920.000

                           120-Alıcılar ( (x) Belediyesi )                    920.000

Tahsilat…

----------------------------------------25/08/2016-------------------------------------

622-Satılan hizmet maliyeti(-)                        650.000

                       170-Yıllara yaygın inşaat/onarım maliyetleri   650.000

-------------------------------------------25/08/2016----------------------------------

 350-Y.Yaygın inş./onarım hak ediş bed.  800.000                           

                      600- Yurt içi satışlar                                          800.000

----------------------------------------25/08/2016-------------------------------------

690-Dönem K/Z                                             650.000

                      622-Satılan hizmet maliyeti(-)                      650.000

------------------------------------------25/08/2016-----------------------------------

600- Yurt içi satışlar                                       800.000

                      690-Dönem K/Z                                           800.000

----------------------------------------------/----------------------------------------------

Kurum kazancı (690 hesap)  

( 800.000 – 650.000)……….     150.000

% 20 Kurumlar Vergisi…….        30.000

 

----------------------------------------31/12/2016-------------------------------------

691-Dönem kârı vergi yas.yük.karş.(-)            30.000

                   370-Dönem kârı vergi yas.yük.karş.                   30.000

İş ortaklığının hesaplanan kurumlar vergisi…

----------------------------------------------/----------------------------------------------

----------------------------------------31/12/2016-------------------------------------

371-Dön.kârının peşin öd.vergi/diğ.yük.(-)    24.000                  

                   193-Peşin ödenen vergi/fonlar                            24.000

                           (% 3 stopaj)

----------------------------------------31/12/2016-------------------------------------

690-Dönem K/Z                                             150.000

                    691-Dönem kârı vergi yas.yük.karş.(-)                30.000

                    692-Dönem net K/Z                                           120.000

----------------------------------------31/12/2016-------------------------------------

692-Dönem net K/Z                                       120.000

                  590-Dönem net kârı                                           120.000                           

----------------------------------------------/----------------------------------------------

 

 

Kurumlar vergisi mükellefi iş ortaklığında                                                                  120.000 TL kurum kazancının ortaklara dağıtılması:

İş ortaklığının gerçek kişi ortağı (D) nin kurumdan alacağı kâr payı Menkul Sermaye İradı (MSİ) sayılır. Bu gerçek kişi ortağa dağıtılacak kâr payı üzerinden % 15 oranında kurum bünyesinde Gelir Vergisi tevkifatı / stopaj yapılır. (GVK/Md-94/6-b-i)

İş ortaklığının tüzel kişi ortağı (abc) Ltd.Şti.nin kurumdan alacağı kâr payı, Kurumlar Vergisi Kanunu hükümlerince ‘’ İştirak Kazancı’’ dır. Bu şirkete dağıtılacak kâr payı üzerinden  kurum (iş ortaklığı) bünyesinde herhangi bir tevkifat/stopaj yapılmaz. Tüzel kişi ortak (abc) Ltd.Şti.nin iş ortaklığı kurumdan alacağı kâr payı, kendi muhasebe kayıtlarında                             640-İştiraklerden temettü gelirleri hesabına kaydedilir.

Dönem net kârı………………………………….       120.000

Gerçek kişi (D) nin % 50 kâr payı ……………..        60.000

Gelir Vergisi tevkifatı/stopaj (60.000 x % 15)  (-)        9.000

Gerçek kişi (D) ye ödenecek net kâr payı………     51.000

Tüzel kişi (abc) Ltd.Şti.ne ödenecek kâr payı…..     60.000

Toplam ödenecek kâr payı (51.000 + 60.000)…..  111.000

----------------------------------------31/12/2016-------------------------------------

590-Dönem net kârı                                  120.000

                                      360-Ödenecek vergi/fonlar                9.000

                                      331-Ortaklara borçlar                    111.000                                                

------------------------------------- ---31/12/2016-------------------------------------

500-Sermaye                                          300.000

331-Ortaklara borçlar                             111.000

                                     102-Bankalar                                 411.000                             

----------------------------------------------/----------------------------------------------

Ortakların yıllık gelir / kurumlar vergisi beyanı:

Gerçek kişi (D) nin kurumdan aldığı kâr payı Menkul Sermaye İradı’ dır. GVK/22. madde hükmünce, tam mükellef kurumlardan elde edilen kâr paylarının yarısı gelir vergisinden istisnadır.

İstisna sonrası kalan tutarın GVK/103.maddede yazılı gelir vergisi tarifesinin II.diliminde yazılı tutarı aşıp-aşmadığına bakılır. Aşılmaması durumunda söz konusu menkul sermaye iradı (kâr payı) beyan edilmez. İstisna sonrası kalan tutarın (1/2 kâr payı..) gelir vergisi tarifesinin II.diliminde yazılı tutarı aşması halinde, istisna sonrası kâr payı yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilir.

Beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden, kâr payının brüt tutarı üzerinden kurum bünyesinde kesilmiş olan % 15 tutarındaki gelir vergisinin tamamı mahsup edilir. Bu mahsup sonrası kalan gelir vergisi ödenir. Mahsup edilen verginin, beyanname üzerinde hesaplanan vergiden fazla olması durumunda, aradaki fark gerçek kişi mükellefe ( ortak D’ ye) vergi dairesince iade usul ve esasları dahilinde iade olunur. 

Buna göre,

Gerçek kişi (D) nin brüt kâr payı……………………….   60.000

Gelir vergisinden istisna tutar (1/2)………………….(-)   30.000

Kalan…………………………………………………….    30.000

2016 yılı Gelir Vergisi tarifesi II.dilimdeki tutar ………    30.000  

İstisna sonrası kalan kâr payı (30.000 TL) , gelir vergisi tarifesinin II.diliminde yazılı tutarı (30.000 TL) aşmadığından, gerçek kişi (D) elde ettiği menkul sermaye iradı (kâr payı) için yıllık gelir vergisi beyanamesi vermeyecektir. Kendisinden kurum bünyesinde % 15 oranında kesilen (60.000 x % 15) 9.000 TL, nihai vergi olacaktır.

 

Şayet, gerçek kişi (D) nin elde ettiği brüt kâr payı  70.000 TL olsaydı, bu durumda:

Brüt kâr payı…………………………………………..     70.000

Gelir vergisinden istisna tutar (1/2)………………….(-)   35.000

Kalan…………………………………………………….    35.000

2016 yılı Gelir Vergisi tarifesi II.dilimindeki tutar……..    30.000  

İstisna sonrası kalan kâr payı (35.000 TL) , gelir vergisi tarifesinin II.diliminde yazılı tutarı (30.000 TL) aştığı için, gerçek kişi (D) elde ettiği menkul sermaye iradı (kâr payı) için yıllık gelir vergisi beyanamesi verecekti. Bu durumda,

2016 yılı yıllık Gelir Vergisi beyannamesinde:

Menkul sermaye iradı……………………………..    35.000

Gelir Vergisi (GVK/Md-103)……….……………..       6,720

Mahsup edilecek Gelir Vergisi (70.000 x % 15)…(-) 10.500

İade edilecek Gelir Vergisi………………………..      3.780 TL  olacaktı.

 

Tüzel kişi ortak (abc) Ltd.Şti.nin kurumdan (iş ortaklığı) aldığı kâr payı kendi kayıtlarında kurum kazancına dahil edilir. Bu kâr payı (abc) Ltd.Şti. için ‘’iştirak kazancı’’ dır. İştirak kazançları 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu hükümlerince kurumlar vergisinden istisnadır .(KVK/Md-5/1-a)

(abc) Ltd.Şti, iş ortaklığından elde ettiği 60.000 TL tutarında kâr payını 2016 yılında kendi kurum kazancına dahil edecek, diğer taraftan aynı tutarı, 2016 yılı için vereceği yıllık kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ‘’iştirak kazançları istisnası’’ şeklinde kurum kazancının tespitinde istisna olarak kurum kazancından indirim konusu yapacaktır.

14.02.2017

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.