Recep Selimoğlu
Yeminli Mali Müşavir
Öğretim Görevlisi

İnşaat İşlerinde Hasılat Paylaşımı Yöntemi

Örnek Uygulama

Yüklenici (müteahhit) (A) Ltd.Şti.ile Arsa sahibi (B) Ltd.Şti.arasında, arsa sahibinin aktifinde duran varlıklarda 1.600.000 TL bedelle kayıtlı arsası üzerinde, her biri 155 m2 olan 50 dairelik (konut) inşaatın Hasılat Paylaşımı esasına göre yapımı için 05/01/2015 de sözleşme düzenlenmiştir. Sözleşmeye göre:

Yüklenici (A) Ltd.Şti, dairelerin satış hasılatı üzerinden arsa sahibi (B) Ltd.Şti.ne % 24  pay verecektir.

İnşaat 2015 de başlamış, 01/02/2016 da tamamlanmıştır.

Yüklenici (A) Ltd.Şti.de inşaat maliyeti  2015 yılında 18.400.000 TL ve 2016 yılında 5.600.000 TL olmak üzere toplam 24.000.000 TL dır.

Yüklenici (A) Ltd.Şti:

 15/03/2016 da             790.000 + Kdv

 25/04/2016 da             820.000 + Kdv    olmak üzere 2 (iki) adet daire satmıştır.

 

 

Yüklenici (A) Ltd.Şti.

 

2015 yılı  Muhasebe kayıtları

--------------------------------------2015-----------------------------------------------------

150-İlk madde ve malzeme                                   ***

                                     xxx                                                                ***

       İlk madde/malzeme satın alınması.

---------------------------------------2015----------------------------------------------------

710-Direkt ilk madde ve malzeme giderleri         ***

                                     150-İlk madde ve malzeme                           ***

Üretime verilen/üretimde kullanılan ilk madde/malzeme.

---------------------------------------2015----------------------------------------------------

720-Direkt işçilik giderleri                                   ***

730-Genel üretim giderleri                                  ***

                                                  xxx                                                       ***

Dönem giderlerinin kaydı.

----------------------------------------31/12/2015-------------------------------------------

151-Yarı Mamuller/üretim                              18.400.000   

                                 711-Direkt ilk madde ve                                            

                                          Malzeme yansıtma hs.                                ***

                                 721- Direkt işçilik giderleri                                 ***

                                         Yansıtma hs.

                                 731- Genel üretim giderleri                                 ***

                                          Yansıtma hs. 

Dönemin üretim maliyetlerinin Bilançoya aktarılması.

----------------------------------------31/12/2015-------------------------------------------

711-Direkt ilk madde ve malzeme yansıtma hs.               ***

721-Direkt işçilik giderleri yansıtma hs.                           ***

731-Genel üretim giderleri yansıtma hs.                           ***

                      710-Direkt ilk madde ve malzeme giderleri                    ***

                      720-Direkt işçilik giderleri                                              ***

                      730-Genel üretim giderleri                                              ***

Dönem giderlerinin yansıtma hesaplarıyla kapatılması.

--------------------------------------------/----------------------------------------------------

 

2016 yılı  Muhasebe kayıtları

--------------------------------------2016----------------------------------------------------

150-İlk madde ve malzeme                                          ***

                                     xxx                                                                   ***

       İlk madde/malzeme satın alınması.

 

--------------------------------------2016-----------------------------------------------------

710-Direkt ilk madde ve malzeme giderleri                ***

                                     150-İlk madde ve malzeme                             ***

Üretime verilen /üretimde kullanılan ilk madde/malzeme.

---------------------------------------2016----------------------------------------------------

720-Direkt işçilik giderleri                                         ***

730-Genel üretim giderleri                                         ***

                                                  xxx                                                  ***

Dönem giderlerinin kaydı.

-----------------------------------------/------------------------------------------------------

------------------------------------01/02/2016-----------------------------------------------

151-Yarı Mamuller/üretim                                 

                                 711-Direkt ilk madde ve                                 ***           

                                          Malzeme yansıtma hs.                          

                                 721- Direkt işçilik giderleri                            ***

                                         Yansıtma hs.

                                 731- Genel üretim giderleri                            ***

                                          Yansıtma hs. 

Dönemin üretim maliyetlerinin Bilançoya aktarılması.

-------------------------------------------/-----------------------------------------------------

İnşaatlar 01/02/2016 da tamamlanmıştır. Bu tarih itibariyle 151-Yarı mamuller/üretim hesabında toplanan inşaat maliyetleri 152-Mamuller hesabına aktarılır.

(B)  151-Yarı mamuller/üretim hs.(A)                 (B)     152-Mamuller hs.           (A)

(2015) 18.400.000         24.000.000                                   24.000.000

(2016)   5.600.000

 

 

--------------------------------------------01/02/2016--------------------------------------

152-Mamuller                                                      24.000.000

                                    151-Yarı mamuller/üretim                        24.000.000

Tamamlanan dairelerin üretim maliyetinin mamuller hesabına aktarılması.

---------------------------------------------------/---------------------------------------------

 

·         152-Mamuller hesabındaki 24.000.000 TL inşaat maliyeti içinde, dairelerin arsa maliyetleri yer almamaktadır. Yüklenici (A) Ltd.Şti.de bir dairenin inşaat maliyeti (arsa payı hariç):                                                             24.000.000 TL / 50 Daire : 480.000 TL dır.

·         Yüklenici (A) Ltd.Şti. 15/03/2016 tarihinde 790.000 TL +Kdv karşılığında bir daire satmıştır. Hasılat paylaşımı sözleşmesine göre:

790.000 x % 24…….:  189.600 TL arsa sahibinindir. Bu tutar aynı zamanda satılan bu dairenin arsa maliyetidir.

Arsa sahibi (B) Ltd.Şti, eş zamanlı olarak-bu satış tarihi itibariyle, satılan daireye isabet eden arsa payını Yüklenici (A) Ltd.Şti.ne devredecek/arsa payı satış faturasını düzenleyecektir.

 

Arsa sahibi (B) Ltd.Şti.nin,

Yüklenici (A) Ltd.Şti.ne  düzenleyeceği fatura(TL)    

 

Fatura tarihi:   15/03/2016                     

 

            Arsa Payı bedeli                         189.600

            Hesaplanan Kdv  % 18    (+)        34.128

            Fatura Toplamı                           223.728                                           

 

Bu faturanın Yüklenici (A) Ltd.Şti.de muhasebe kaydı:

--------------------------------15/03/2016--------------------------------------

152-Mamuller                                   189.600

191-İndirilecek Kdv                            34.128

                      320-Satıcılar                                    223.728

 Arsa sahibi (B) Ltd.Şti.nin satılan daireye ait arsa payı faturası…

----------------------------------/-------------------------------------------------

Yüklenici (A) Ltd.Şti.de:

Satılan dairenin inşaat maliyeti (24.000.000 TL/50 Daire)      480.000

Satılan daireye ait arsa payı (arsa maliyeti)            (+)          189.600

Satılan dairenin arsa payı dahil toplam inşaat maliyeti           669.600

Dairenin satış bedeli                                               (-)           790.000

Satılan dairenin satış kârı                                                      120.400            

 

Yüklenici (A) Ltd.Şti.nin

Satılan 1. daireyle ilgili muhasebe kayıtları

-----------------------------------15/03/2016--------------------------------

120-Alıcılar                                      932.200

                             391-Hesaplanan Kdv                       142.200

                             600-Yurt İçi Satışlar                        790.000

Daire satış faturası…

-----------------------------------15/03/2016--------------------------------

 

620-Satılan Mamuller Maliyeti(-)       669.600

                             152-Mamuller                                 669.600

Satılan daire maliyeti…

 

----------------------------------------/---------------------------------------

600-Yurt İçi Satışlar                         790.000

                            690-Dönem K/Z                              790.000

---------------------------------------/-----------------------------------------

690-Dönem K/Z                               669.600

                           620-Satılan Mamuller Maliyeti(-)       669.600

---------------------------------------/-----------------------------------------                                     

                              

 

·          Yüklenici (A) Ltd.Şti. 25/04/2016 tarihinde 820.000 TL +Kdv karşılığında bir daire daha satmıştır. Hasılat paylaşımı sözleşmesine göre:

820.000 x % 24…….:  196.800 TL arsa sahibinindir. Bu tutar aynı zamanda satılan bu dairenin arsa maliyetidir.

Arsa sahibi (B) Ltd.Şti, eş zamanlı olarak-bu satış tarihi itibariyle, satılan daireye isabet eden arsa payını Yüklenici (A) Ltd.Şti.ne devredecek/arsa payı satış faturasını düzenleyecektir.

 

 

Arsa sahibi (B) Ltd.Şti.nin,

Yüklenici (A) Ltd.Şti.ne  düzenleyeceği fatura(TL)    

 

Fatura tarihi:   25/04/2016                     

            

             Arsa Payı bedeli                         196.800

             Hesaplanan Kdv  % 18    (+)        35.424

            Fatura Toplamı                      232.224  

 

Bu faturanın Yüklenici (A) Ltd.Şti.de muhasebe kaydı:

--------------------------------25/04/2016--------------------------------------

152-Mamuller                                   196.800

191-İndirilecek Kdv                            35.424

                      320-Satıcılar                                    232.224

 Arsa sahibi (B) Ltd.Şti.nin satılan daireye ait arsa payı faturası…

----------------------------------/-------------------------------------------------

Yüklenici (A) Ltd.Şti.de:

Satılan dairenin inşaat maliyeti (24.000.000 TL/50 Daire)      480.000

Satılan daireye ait arsa payı (arsa maliyeti)            (+)          196.800

Satılan dairenin arsa payı dahil toplam inşaat maliyeti           676.800

Dairenin satış bedeli                                            (-)           820.000

Satılan dairenin satış kârı                                                    143.200            

 

Yüklenici (A) Ltd.Şti.nin

Satılan 2. daireyle ilgili muhasebe kayıtları

-----------------------------------25/04/2016--------------------------------

120-Alıcılar                                      967.600

                             391-Hesaplanan Kdv                       147.600

                             600-Yurt İçi Satışlar                        820.000

Daire satış faturası…

-----------------------------------25/04/2016--------------------------------

 

620-Satılan Mamuller Maliyeti(-)       676.800

                             152-Mamuller                                 676.800

Satılan daire maliyeti…

 

----------------------------------------/---------------------------------------

600-Yurt İçi Satışlar                         820.000

                            690-Dönem K/Z                              820.000

---------------------------------------/-----------------------------------------

690-Dönem K/Z                               676.800

                           620-Satılan Mamuller Maliyeti(-)       676.800

---------------------------------------/-----------------------------------------                                    

                              

 

Arsa sahibi (B) Ltd.Şti.de, alınan hasılat paylarının

arsa payları satışlarının muhasebe kayıtları

Arsa, (B) Ltd.Şti.nin aktifinde 1.600.000 TL bedelle kayıtlıdır. (B) Ltd.Şti. arsasını hasılat paylaşımı yöntemi üzerinden inşaat işine tahsis etmiştir. Arsa, (B) Ltd.Şti.de aktifinde duran varlıklar arasında yer almaktadır. Bir iktisadi kıymetin duran varlık olarak kayıtlara alınmasında amaç, bu iktisadi kıymeti işletme faaliyetlerinde kullanmak, kiraya vermek veya yatırım amacıyla bir müddet elde tutarak bir bütün halinde satmaktır. Hasılat paylaşımı sözleşmesiyle birlikte, arsa sahibinin duran varlık olarak kaydettiği iktisadi kıymetten beklentisi/niyeti değişmiştir. Arsa paylarını sözleşme doğrultusunda, yüklenici (A) Ltd.Şti.nin daire satışları tarihlerinde kısım-kısım yükleniciye devredecek/satacaktır. Bu itibarla, (B) Ltd.Şti.de duran varlıklarda yer alan arsanın, sözleşme tarihinde  duran varlık niteliğini kaybedeceği ve muhasebenin temel kavramlarından olan ‘’özün önceliği’’ kavramına uygun biçimde  ticari mal olarak dikkate alınması gerektiği görüşündeyiz…

-----------------------------------25/01/2015------------------------------------

153-Ticari Mallar (Arsa)                         1.600.000

              250-Arazi ve Arsalar                                     1.600.000

Hasılat paylaşımı sözleşmesinin düzenlenmesi…

----------------------------------------/--------------------------------------------

Arsanın kayıtlı değeri                                                           1.600.000 TL

İnşa edilecek daire sayısı                                                             50   daire

Bir daireye isabet eden arsa payı değeri (1.600.000/50)             32.000 TL

15/03/2016 da satılan daireden alınan hasılat payı                   189.600

25/04/2016 da satılan daireden alınan hasılat payı                   196.800

Alınan hasılat payları toplamı                                                  386.400

Satılan/devredilen arsa paylarının değeri (32.000+32.000) (-)    64.000

Satılan arsa paylarının toplam satış kârı                                    322.400 TL              

--------------------------------15/03/2016-------------------------------------

120-Alıcılar (Yüklenici A Ltd.Şti.)            223.728

                       391-Hesaplanan Kdv                              34.128

                       600-Yurt İçi Satışlar                              189.600  

Satılan 1.dairenin arsa payı satış faturası…

-------------------------------------/---------------------------------------------

 

-------------------------------15/03/2016---------------------------------------

621-Satılan Ticari Mallar Maliyeti(-)           32.000

                       153-Ticari Mallar                                 32.000

Satılan arsa payının maliyeti…

-------------------------------25/04/2016----------------------------------------             

120-Alıcılar (Yüklenici A Ltd.Şti.)            232.224

                       391-Hesaplanan Kdv                              35.424

                       600-Yurt İçi Satışlar                             196.800 

Satılan 2.dairenin arsa payı satış faturası…

------------------------------25/04/2016------------------------------------------

621-Satılan Ticari Mallar Maliyeti(-)           32.000

                       153-Ticari Mallar                                 32.000

Satılan arsa payının maliyeti…

---------------------------------2016-----------------------------------------------

600-Yurt İçi Satışlar                              386.400

                      690-Dönem K/Z                                 386.400

---------------------------------2016-----------------------------------------------

690-Dönem K/Z                                     64.000

                      621-Satılan Ticari Mallar Maliyeti(-)     64.000

----------------------------------/---------------------------------------------------

 

Bu uygulamada sonuç itibariyle:

Satılan 2 dairenin toplam satış bedeli (790.000+820.000)         1.610.000

Satılan dairelerin toplam inşaat maliyeti                              (-)  1.024.000

Yüklenici (A)Ltd.Şti.de

Arsa payları hariç inşaat maliyeti            960.000

         

Satılan dairelerin arsa paylarının

Arsa sahibi (B) Ltd.Şti.deki                                                                                                                               kayıtlı değeri                                                  64.000

Satılan 2 adet dairenin toplam satış kârı                                    586.000 TL

Yüklenici (A) Ltd.Şti.Satış Kazancı      263.600

Arsa Sahibi (B) Ltd.Şti.Satış Kazancı   322.400   

                                                        586.000 TL

 

29.04.2016

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.