Recep Selimoğlu
Yeminli Mali Müşavir
Öğretim Görevlisi

Muhasebe Kayıtlarında 400 Hesaptan 300 Hesaba Virman Yapılamaz! 300 Hesap 31/12/…. Tarihli Bilançoda Yer Alamaz!

Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği Sıra No: 1 –Tek Düzen Hesap Çerçevesi, Hesap Planı ve Hesap Planı Açıklamaları bölümünde ilgili hesaplarla ilgili hükümler aşağıdaki gibidir:

300. BANKA KREDİLERİ

Bu hesap, banka ve diğer finans kuruluşlarından sağlanan kısa vadeli kredilere ilişkin tutarları içeren hesap kalemidir.

İşleyişi: Alınan kısa vadeli krediler bu hesaba alacak, ödenmeleri halinde borç kaydedilir.

400. BANKA KREDİLERİ

Banka ve diğer finans kuruluşlarından alınan uzun vadeli kredilerin yer aldığı hesaptır.

İşleyişi: Alınan uzun vadeli krediler bu hesaba alacak, ödenmeleri halinde borç kaydedilir. Bilanço tarihinden itibaren bir yıl içinde ödenecek ana para taksitleri ile vadesi bir yıla düşen tutarlar "303. Uzun Vadeli Kredilerin Anapara Taksitleri ve Faizleri Hesabı" nın alacağına aktarılmak suretiyle bu hesaba borç kaydedilir.

303. UZUN VADELİ KREDİLERİN ANAPARA TAKSİTLERİ VE FAİZLERİ

Vadelerine bir yıldan fazla süre bulunmakla birlikte uzun vadeli kredilerin, bilanço tarihinden itibaren bir yıl içinde ödenecek anapara taksitleri ile vadesi bir yılın altına düşenleri ve bunların tahakkuk ettiği halde henüz ödenmeyen faizlerini kapsar.

İşleyişi:

İşletmenin uzun vadeli borçlarından, bilançonun düzenlenme tarihini izleyen bir yıllık dönemde ödenecek olan taksitleri ve faizleri bu hesaba alacak, ödenmeleri halinde borç kaydedilir.

Buna göre:

Banka kredisinin alındığı/ işlemin yapıldığı tarihi kapsayan dönemde ödenecek banka kredileri 300 hesapta izlenebilecektir. Örneğin, Şubat/2014 de alınan ve Aralık/2014’e kadar ödenecek banka kredileri 300 hesapta izlenecektir. Ancak, Şubat/2014 de alınan ve Mart/2015’e kadar ödenecek olan banka kredileri için, işlemin yapıldığı tarihte (Şubat/2014’de) 400 hesap kullanılmalıdır.

----------------------Şubat/2014---------------------------------------

****                                        XXX

               400-Banka Kredileri                   XXX

---------------------------/------------------------------------------------

31/12/2014 Bilanço tarihinde, 2015 dönemine ait henüz ödenmemiş olan ve 400 hesapta yer alan tutarlar, bu hesaptan 303 hesaba aktarılacaktır.

---------------------31/12/2014----------------------------------------

400- Banka Kredileri            XXX

            303- Uzun Vadeli Kredilerin           XXX                                                                    

                   Anapara Taksitleri ve Faizleri    

-----------------------------/---------------------------------------------

İşletmenin sınırsız kabul edilen ömrünün, belli dönemlere bölünmesi ve her dönemin faaliyet sonuçlarının diğer dönemlerden bağımsız olarak saptanması, muhasebenin temel kavramlarından ‘’Dönemsellik Kavramı’’ nın gereğidir…

Tek düzen hesap planında yer alan 18-Gelecek Aylara Ait Giderler hesap grubunun açıklamasında: ‘’ Bu grup, içinde bulunulan dönemde ortaya çıkan, ancak gelecek dönemlere ait giderler… den oluşur…’’ hükmü yer almaktadır.

İçinde bulunulan dönem, 31/12/.... tarihine kadar olan dönemdir! Genel olarak hesap dönemi, 01/01/....-31/12/.... dönemidir.

Bilanço, bir işletmenin belli bir tarihte sahip olduğu varlıklar ile bu varlıkların sağlandığı kaynakları gösteren temel mali tablodur. Bilanço her an düzenlenebilecek bir mali tablo olmakla birlikte, genel kabul görmüş uygulamada ve yasal mevzuat gereği bilançonun 31/12/.... dönem sonu tarihi itibariyle düzenlenmesi esastır.

300-400 Banka Kredileri hesaplarının muhasebe işleyişinde uygulamada görülen farklılıkların nedeni, işlemin kısa vadeli veya uzun vadeli olup - olmadığının neye göre tespit edileceği hususunun açık olmamasıdır.

Bize göre, dönem içinde işlemin yapıldığı tarih ile o dönemin sonuna  31/12..’ye kadar olan süre kısa dönem, dolayısıyla bu dönemde yapılan işlem de kısa vadeli’dir. İşlemin yapıldığı tarihte, o işlemle ilgili süre 31/12.. bilanço tarihini aşıyorsa, bu işlem, işlemin yapıldığı tarih itibariyle uzun vadeli’dir.

Buna göre, dönem içinde alınan banka kredisinin o döneme ait 31/12/.... bilanço tarihinden önce veya sonra kapanacak olması, dönem içinde işlemin yapıldığı tarihte bellidir… Alınan kredi, işlemin yapıldığı dönemden sonraki dönem veya dönemlerde kapatılacaksa (taksitler halinde veya topluca…) kredinin alındığı tarihte izleneceği hesap 400 hesap olmalıdır. Şu halde, 400 hesapta izlenen söz konusu kredinin 31/12/.... tarihinden sonraki 12 aylık döneme ait kısmının, Tek Düzen Hesap Planına göre hesapların işleyişi hükümlerine uygun olarak 31/12.. tarihinde 303 hesaba alınacağı tabiidir… Bu durumda, dönem içinde alınan ve 400 hesaba kaydedilen uzun vadeli kredi tutarının, izleyen dönem veya dönemlere ait kısmının 31/12/.... tarihli bilançoda 300 hesapta yer alamayacağı da açıktır. Zira, 400 hesabın işleyişinin açıklamasında, bu hesaptan 303 hesaba aktarma yapılacağı yazılıdır. (300 hesaba değil!)

Örnek: Aylık ödemeleri (Ana para 5.000 TL + Faiz 400 TL) şeklinde olan ve 01/02/2014 de işletme kredisi olarak alınan 2 yıl vadeli 129.600 TL toplam ödemeli bir banka kredisiyle ilgili muhasebe kayıtları:

-----------------------------------01/02/2014------------------------------------------------------

102-Bankalar                                                         120.000

189-Gelecek aylara ait borçlanma maliyetleri*         4.400

289-Gelecek yıllara ait borçlanma maliyetleri*        5.200

                            400-Banka Kredileri                                    129.600

·         Tek Düzen Hesap Planında yer alan 180-Gelecek Aylara Ait Giderler hesabına ilişkin hesap planı açıklamasında’’Bu hesap peşin ödenen…giderleri izlemek için kullanılır.’’hükmü yer aldığından, bu örnekle ilgili uygulamada sıkça görülen 180-280 hesapların yerine 189-289 kodlu hesapların kullanılması tarafımızdan önerilmiştir…

-------------------------------Şubat/2014-Aralık/2014-----------------------------------------

780-Finansman giderleri                                       4.400

400-Banka Kredileri                                           59.400

                           189-Gelecek aylara ait borçlanma mal.            4.400

                           102-Bankalar                                                  59.400

-----------------------------------31/12/2014----------------------------------------------------------

189-Gelecek aylara ait borçlanma maliyetleri      4.800

400-Banka Kredileri                                           64.800

                            289-Gelecek yıllara ait borçlanma mal.         4.800

                            303- Uzun Vadeli Kredilerin                       64.800                                                                   

                                 Anapara Taksitleri ve Faizleri    

----------------------------------------------/------------------------------------------------------------

-------------------------------Ocak/2015-Aralık/2015-------------------------------------------

780-Finansman giderleri                                       4.800

303- Uzun Vadeli Kredilerin                              64.800                                                                   

       Anapara Taksitleri ve Faizleri    

                           189-Gelecek aylara ait borçlanma mal.           4.800

                           102-Bankalar                                                 64.800

-----------------------------------31/12/2015-------------------------------------------------------

189-Gelecek aylara ait borçlanma maliyetleri        400

400-Banka Kredileri                                            5.400

                            289-Gelecek yıllara ait borçlanma mal.          400

                            303- Uzun Vadeli Kredilerin                       5.400                                                                    

                                 Anapara Taksitleri ve Faizleri    

-------------------------------------Ocak/2016----------------------------------------------------

780-Finansman giderleri                                         400

303- Uzun Vadeli Kredilerin                               5.400                                                                   

       Anapara Taksitleri ve Faizleri    

                           189-Gelecek aylara ait borçlanma mal.           400

                           102-Bankalar                                                5.400

-----------------------------------------/--------------------------------------------------------------

Tek Düzen Hesap Planı işleyişi ve hesap planı açıklamalarına uygun olduğu kanaatiyle önermekteyiz.

 

01.10.2014

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.