Ramazan Kaplan
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
ramazankaplanymm@gmail.com

Hizmet İhracatçıları İçin Hususi Damgalı (Yeşil) Pasaport Uygulamaları

UYGULAMADAN KİMLER FAYDALANABİLİR

Bakanlar Kurulunun 22.03.2017 tarihinde yürürlüğe giren 2017/9962 sayılı “İhracatçılara Hususi Damgalı Pasaport Verilmesine İlişkin Esaslar Hakkında Karar” kapsamında “Hizmet İhracatına yönelik Uygulama Usul ve Esaslarına ilişkin Genelge” Bakanlık Makamının 03.04.2017 tarihli onayı ile yürürlüğe girmiştir.

Söz konusu Karar ve Genelge kapsamında son 3 takvim yılı itibarıyla yıllık ortalama ihracatı 500 Bin doların üzerinde olan hizmet ihracatçısı firma temsilcileri, ortakları ya da çalışanları için dört yıl süreyle hususi damgalı pasaport (yeşil pasaport) alma hakkı bulunmaktadır.

Söz konusu haktan yararlanabilmek için ilgili firmanın Hizmet İhracatçıları Birliği’ne üye olması gerekmekte olup, son 3 takvim yılı itibariyle (2024 yılı başvuruları için 2021, 2022, 2023) belirlenen yıllık ortalama ihracatı limitleri ve bu limitlere tanınan yeşil pasaport adetleri aşağıdaki gibidir.

Son 3 takvim yılı itibariyle, yıllık ortalama ihracatı	Yeşil Pasaport Adedi	Toplam İhracatı
500 bin ile 10 milyon ABD Doları arası (10 milyon USD dahil)	1	(Toplam İhracatın 1,5 Milyon ABD Doları ile 30 Milyon ABD Doları arasında olmalı)
10 milyon ile 25 milyon ABD Doları arası (25 milyon USD dahil)	2	(Toplam İhracatın 30,01 Milyon ABD Doları ile 75 Milyon ABD Doları arasında olmalı)
25 - 50 milyon ABD Doları arası (50 milyon USD dahil)	3	(Toplam İhracatın 75,01 Milyon ABD Doları ile 150 Milyon ABD Doları arasında olmalı)
50 - 100 milyon ABD Doları arası (100 milyon USD dahil)	4	(Toplam İhracatın 150,01 Milyon ABD Doları ile 300 Milyon ABD Doları arasında olmalı)
100 milyon ABD Doları üzeri	5	(Toplam İhracatın 300,01 Milyon ABD Dolarının üzerinde olmalı)

Değerlendirme yapılan son 3 yılın her yılında ihracat yapılması zorunluluğu bulunmamaktadır. Örneğin 2023 yılında 1.500.000 USD üzeri hizmet ihracatı yapılmışsa 2021 ve 2022 yıllarında ihracat yapılmasa dahi yeşil pasaport için başvuru yapılabilecektir.

Halihazırda yeşil pasaport hakkını kullanan firma izleyen yıllarda üst limitleri geçmesi halinde limiti dahilinde ilave pasaport hakkı elde eder, ancak önce elde edilen hak adedinin düşüleceği tabiidir. Örneğin 2023 yılında 1 adet pasaport hakkını kullanan firma, 2024 yılında yıllık ortalama 10 milyon USD limitini aşılması halinde toplamda 2 adet hak elde edeceğinden, ilave 1 adet daha pasaport alma hakkına sahip olacaktır.

Firma sahip/ortakları için ortaklığı gösterir belge sunulması gerekmektedir. Ticaret Sicil Gazetesinde ortaklık bilgisi bulunmadığı takdirde, yönetim kurulu karar defterinin ve pay defterinin ilgili sayfalarının noter onaylı suretlerinin ibrazı gereklidir. Firma çalışanları için ise, son 3 aylık SGK bildirimi temin edilmesi gerekmektedir.

Hususi damgalı pasaport alabilecek durumdakilerin eş ve çocukları uygulamadan yararlanamayacaktır. Ancak eş ve çocukları şirket çalışanı ya da ortağı ise yetkili olarak başvuruda bulunabilirler. Firmanın sahip veya ortaklarının bir tüzel kişi olması halinde bu tüzel kişiliğin sahipleri, ortakları veya çalışanlarına da hususi damgalı pasaport verilebilir.

Pasaport verilecek kişilerin, 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile; Devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkûm olmamaları, ayrıca devletin güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya topluluklara üyelik, mensubiyet, iltisak veya bunlarla irtibatlarının bulunmaması gerekir.

TURİZM SEKTÖRÜNE YÖNELİK AÇIKLAMALAR

• Gastronomi ve Konaklama Hizmetleri:

Türkiye'de alınan konaklama veya rehberlik hizmetine ilişkin olarak konaklama tesisi veya turist rehberi tarafından yurt dışında yerleşik kişi ve kuruluşlara (yabancı gerçek kişi turist veya yurt dışında yerleşik seyahat acentesi) kesilen faturalar ile yabancı gerçek kişi turistlere yönelik olarak, yurt içinde yerleşik seyahat acentelerine düzenlenen faturalarda yer alan tutar, hizmet ihracatı tutarı olarak kabul edilmektedir. Buna göre Türkiye’de bulunan konaklama tesislerinde yabancı (yurtiçinde yerleşik sayılmayan) kişilere verilen gastronomi ve konaklama hizmetleri için ilgili kişiye ya da yurt içinde veya dışında yerleşik seyahat acentesine düzenlenen faturalarda yer alan tutarlar esas alınacaktır.

• Seyahat Acenteliği ve Tur Operatörlüğü Hizmetleri:

Hizmet ihracatı tutarı hesaplanırken, acentenin yurt dışında yerleşik kişi ve kuruluşlardan (yabancı gerçek kişi turist veya yurt dışında yerleşik seyahat acentesi) elde ettiği hizmet gelirlerinden, söz konusu kişi ve kuruluşlara Türkiye'de yerleşik “konaklama tesisi” ve “turist rehberi” tarafından verilen hizmetlere karşılık ödenen tutarlar indirilip, kalan kısım hizmet ihracatı tutarı olarak belirtilmelidir. Örneğin seyahat acenteliği yapan ABC Ltd.Şti’nin, Türkiye’deki X otelinde konaklamak için turist getirecek yurtdışı seyahat acentesi B Company’ye son 3 yılda toplam 5 milyon USD tutarında fatura düzenlediğini, X oteline gelen turistler için otele yapılan toplam ödemenin 3 milyon USD (veya karşılığı) olduğunu varsayalım. Bu durumda aradaki farkın 2 milyon USD karşılığı olması nedeniyle ABC Ltd.Şti 1 adet yeşil pasaport için başvuru hakkına sahip olacaktır.

TAŞIMACILIK SEKTÖRÜNE YÖNELİK AÇIKLAMALAR

• Yük Taşımacılığı ve Lojistik Hizmetleri Sektörü:

Firma kara taşımacılığı yapıyorsa, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığından alınan “Taşımacı Yetki Belgesi”nin YMM Mühür  ve İmzalı hali dosya ekine konulmalıdır.
Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan taşımacılık işleri ile Türkiye üzerinden transit olarak yapılan taşımacılık işlerine ilişkin verilen hizmet, faturanın yurtiçi ya da yurtdışı müşteri adına düzenlenmiş olmasına bakılmaksızın hizmet ihracatı olarak kabul edilir.
Firmanın Acente (Forwarder/Aracı) olması halinde; hizmet ihracatı tutarı hesaplanırken acentenin elde ettiği hizmet gelirlerinden, fiili taşımayı yapan/ liman işletmecisi firması/firmaları tarafından verilen hizmet karşılığında ödenen tutar (KDV'den istisna taşıma giderleri) tenzil edilir ve kalan kısım hizmet ihracatı tutarı olarak alınır.

• Yolcu Taşımacılığı Sektörü ve Yük Taşımacılığı Sektörü:

Türkiye’de yerleşik seyahat acenteleri aracılığıyla yapılan satışlar hariç olmak üzere transit ve Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan işlemler hizmet ihracatı kapsamında yer almaktadır.

• Havaalanı ve Deniz Limanları İşletmeciliği/Yer Hizmetleri Sektörü:

Türkiye ile yabancı ülkeler arasında taşımacılık yapan firmalara ve Türkiye üzerinden transit olarak taşıma yapan firmalara verilen hizmetler, hizmet ihracatı kapsamında kabul edilir.

BAŞVURU EVRAKLARI VE SÜRECİN İŞLEYİŞİ

Belirtilen limitleri aşan şirketler tarafından Hizmet İhracatçıları Birliğine yapılacak başvuru sırasında ibraz edilecek belgeler şunlardır:

1- Başvuru Dilekçesi

2- İmza Sirküleri aslı veya noter onaylı sureti

3- YMM Tasdik Raporu

4- Fatura Tablosu (Kur çevirilerinde Gösterge Niteliğindeki Merkez Bankası Kurları esas alınmalıdır.)

5- Finansal Bilgi Formu

6- Son üç takvim yılına ait Kurumlar Vergisi Beyannamesi (YMM Mühür ve İmzalı)

7- YMM Faaliyet Belgesi

8- YMM Tasdik Sözleşmesi

Hizmet İhracatçıları Birliğine ibraz edilen söz konusu belgeler ile Ek-5’de yer alan “İhracatçı Firma Yetkilileri İçin Hususi Damgalı Pasaport Talep Formu”nda yer alan tüm bilgilerin tam ve doğru olarak doldurulduğuna ilişkin kontroller gerçekleştirildikten sonra, söz konusu talep formu, Birlik Genel Sekreteri veya yetkilendireceği Genel Sekreter Yardımcısı tarafından imzalanır.

Eksiksiz olarak doldurularak imzalanan talep formu, onaylanmak üzere Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğüne sunulur. Talep formundaki tüm bilgiler tam ve eksiksiz olarak doldurtularak hizmet ihracatçısı firmada pasaport alabilecek yetkili kişi sayısı açısından da gerekli kontroller yapıldıktan sonra form, Bakanlık tarafından yetkilendirilen bölge müdürü, bölge müdür yardımcısı veya şube müdürü tarafından onaylanır.

Bölge Müdürlüğünce onaylanan Hususi Damgalı Pasaport Formu sadece şahsın kendisine elden teslim edilir ya da birliğine yaptığı başvuru esnasında belirttiği adrese İadeli Taahhütlü posta olarak iletilir. Vekâletname veya Yetkilendirme yazısıyla farklı bir kişiye teslim yapılmamaktadır. Müdürlükte sadece Talep Formu onayı yapılmaktadır. Onaylanmış Talep Formu ile kişi İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğüne Pasaport Başvurusunda bulunur.

Hizmet ihracatçısı firmaların pasaport hakkı tanımlanan yıla ilişkin pasaport haklarını, bu hakkın ait olduğu yılı takip eden yılın Mart ayı sonuna kadar “İhracatçı Firma Yetkilileri İçin Hususi Damgalı Pasaport Talep Formu (Ek-5)”nu Bölge Müdürlüğüne onaylatarak kullanmaları gerekir. Belirtilen sürede kullanılmayan hakların bir sonraki yıl hakkı olarak devredilmesi mümkün değildir. Örneğin 2021, 2022, 2023 yıllarını kapsayan değerlendirme için 2023 dönemi Kurumlar Vergisi beyannamesinin verilmesi gerektiğinden en erken 2024 Nisan ayında başvurular alınmakta olup, 31 Mart 2025 tarihine kadar işlemlerin tamamlanması gerekmektedir.

İşten ayrılma veya ortaklıktan ayrılma durumlarında -3 İş günü- içerisinde bildirim yapılması gerekmektedir. Bildirim yapmak firmanın yükümlülüğünde olup bildirim yükümlülüğünü yerine getirmediği tespit edilen firma yetkililerine dört yıl müddetle hususi damgalı pasaport verilmez. Geç bildirim yapan firmanın diğer temsilcilerinin mevcutta kullandığı pasaportlar süresi bitinceye kadar kullanılır ve süre bitiminden sonra ceza süresi dolmadan başvuru yapamazlar.

15.04.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.