Rahmi Uygun
Yeminli Mali Müşavir
Köker Yeminli Mali Müşavirlik Bağımsız Denetim A.Ş.
Ortağı - Baş Denetçi

Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar ve Tükenme Paylarının Muhasebeleştirilme Esasları

1. GİRİŞ

Madencilik faaliyetlerinin, sektörün özelliği nedeniyle büyük yatırım gerektirmesi ve bu sektörde üretime geçiş sürecinin diğer sektörlere göre uzun zaman alması nedeniyle maden işletmelerinin muhasebe ve maliyet sistemleri içerisinde aktifleştirme ile tükenme payları büyük öneme sahip olmuştur.

Çalışmanın amacı, maden işletmelerinin özel tükenmeye tabi varlık olarak aktifleştirdikleri varlıklar ile bunlar üzerinden hesaplanan tükenme paylarının  tek düzen hesap planı ile tam maliyet ve başarı gücü yöntemlerine göre muhasebeleştirme esaslarının açıklanarak, yöntemlerin tek düzen hesap planı uygulamaları  ile olan benzerlik ve farklıklarının ortaya konulmasıdır. 

2. ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR    

Özel tükenmeye tabi varlıklar Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğinde “ Belirli bir maddi varlıkla çok yakından ilgili bulunan veya tamamen tüketime tabi varlıklar için yapılan, üretim çalışmalarının zaman ve yoğunluğu ile sınırlı bir ömre sahip olan giderleri içerir”.  Şeklinde tanımlanmıştır.

Tanıma göre, özel tükenmeye tabi varlıklar, üretim ile tamamen tüketilen ve bir daha yerine aynen konması mümkün olmayan varlıklardır.  Örneğin maden, petrol yatakları, orman alanları, taş ocakları gibi. 

Yasalarımıza göre ülkemizde maden ve petrol yataklarının mülkiyeti devlete aittir. Dolayısıyla bu tür yatakları işleten gerçek ve tüzel kişiler,  ruhsat alanları içinde bulunan maden rezervlerinin değil, devlet tarafından bu alanlarda arama veya üretim yapmak için verilen hak ve imtiyazların sahibidirler. Dolayısıyla, mülkiyet sahibi olunan, ruhsat alanları içindeki cevher rezervleri değil, sadece işletme hak ve imtiyazlarıdır (Akdoğan ve Tenker, 1994:90).  Bu nedenlerle varlığı tahmin edilen cevher rezervleri ülkemiz muhasebe ve vergi uygulamalarında işletme varlıkları olarak değerlendirilmezler.

Yürürlükteki mevzuat gereği bilançolarda varlık olarak yer almayan doğal kaynakların aksine, bu kaynakların aranması ile çıkartılmasına hazırlık için yapılan harcamalar aktifleştirildiklerinde özel tükenmeye tabi varlık olarak bilançolarda yer alırlar.

Maden mülkiyetini düzenleyen hukuk sistemleri ülkemizden farklı olan ülkelerde örneğin Amerika Birleşik Devletlerinde, arazinin yeraltı ve yer üstü mülkiyetinin tamamı arazi sahiplerine aittir. Dolayısıyla,  içinde maden rezervi bulunan arazinin sahibi, o arazideki madenlerin de sahibi sayılır. Hukuk sistemleri yukarıda açıkladığımız şekilde olan ülkelerde faaliyette bulunan maden işletmeleri, satın aldıkları ya da kiraladıkları sahalarda bulunan ve karlı bir biçimde işletileceği rapora bağlanan maden yataklarını aktifleştirerek bilançolarında varlık olarak gösterebilirler. Raporlar rezervlerin güvenilir jeolojik tahminlerine dayanılarak hazırlanırlar. Maden yatakları, bu raporlardan yararlanılarak hesaplanan keşif değeri yöntemi kullanılarak aktifleştirildiklerinde bilançolarda varlık olarak yer alırlar.(Holmes ve Overmyer, 1975:221-222).              

Maden yatakları için hesaplanan keşif değerleri çoğu kez bu iş için katlanılan maliyetlerin çok üzerinde olduğundan keşif değeri ile maliyet bedeli arasındaki fark varlık hesaplarına borç olarak kaydedilirken, varlıklarda değer artışı hesabı gibi işlem gören keşif değeri sermaye hesabına da alacak olarak kaydedilirler. Herhangi bir kar gerçekleşmeden hesaben oluşan varlıklardaki bu değer artışlarının finansal tablolarda ayrıca izlenmesi ve bu karşılıkların hiçbir zaman kar dağıtımına ya da açıkların kapatılmasına tahsis edilmemeleri gerekir (Holmes ve Overmyer, 1975:417).

Madencilik sektöründe faaliyette bulunan işletmelere özgü bir tür sermaye yedeği niteliğindeki bu karşılıkların dağıtılmaması yönünde alınan kararların nedeni, kar payı dağıtımı yoluyla net varlıkların ve sermayenin gereksiz yere tükenmesini önleyerek firma değerinin maksimize edilmesine katkı sağlamaktır. (Holmes ve Overmyre, 1975:428).

Özel tükenmeye tabi varlıklar grubunu oluşturan fonksiyonel gider hesaplarının Tekdüzen Hesap Planında yapılan açıklamalara göre işleyişleri aşağıdaki gibidir.

2.1 Arama Giderlerinin Tek Düzen Hesap Planına Göre Muhasebeleştirilmesi

Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğinin Hesap planı açıklamaları bölümünde arama giderleri, “Arama amacı ile yapılan ve bununla ilgili giderlerin izlendiği hesaptır. Maden yatağının işletmeye elverişli olup olmadığının belirlenmesi ve giriş noktalarının saptanması için, işletmeye geçmeden önce yapılan arama giderleri ile petrol araştırması ile ilgili olarak arazinin yerden ve havadan incelenmesine ve gerekli işlem, deneyim ve jeolojik bilgi almak amacı ile yapılan sondaj giderleri gibi harcamalar bu hesapta izlenir. Arama faaliyetlerinin sonucunda üretilebilir cevher rezervi saptanamamışsa yapılan giderler zarar kaydedilir”.  Şeklinde tanımlanmıştır.
Arama giderlerinin tekdüzen hesap planındaki işleyişi aşağıdaki gibidir.

İşletme tarafından yapılan veya işletme dışındaki kuruluşlara yaptırılan arama işleriyle ilgili giderler tahakkuk ettikçe bu hesabın borcuna yazılır.  Arama sonucunda ekonomik olarak işletilebilecek rezerv saptanamazsa yapılan giderler zarar olarak kaydedilir.  Arama sonucunun olumlu sonuçlanması durumunda yapılan giderler maden yatağından üretime başlanıncaya kadar bu hesapta bekletilir.  Üretime başlandığında ise maden yatağındaki toplam rezerv ve dönemde üretilen cevher miktarı göz önüne alınarak ayrılacak tükenme payları ile oluşan maliyetler itfa edilir.  Her dönem için ayrılan tükenme payları ilgili dönemde üretilen madenlerin maliyetine yüklenirler.

2.1.1 Arama Giderlerinin Başarı Gücü ve Tam Maliyet Yöntemlerine Göre Muhasebeleştirilmesi

Tekdüzen hesap planında öngörülen bu işleyişin dışında özel tükenmeye tabi varlıklar grubundaki hesapların üretim maliyeti veya dönem gideri olarak muhasebeleştirilmesinde, Amerika Birleşik Devletleri ve bazı Avrupa ülkelerinde tam maliyet ve başarı gücü olarak adlandırılan yöntemler uygulanmaktadır. 

Bu yöntemlerin işleyişlerini arama giderleri açısından şu şekilde açıklayabiliriz (Boz, 1997: 8-9).

Başarı Gücü (Succesful Efforts) Yönteminde arama giderlerinin muhasebeleştirilmesi tekdüzen hesap planında önerilen işleyişle hemen hemen aynı niteliktedir.  Tam maliyet (Full Costing) yönteminde ise arama giderlerinin tamamı, arama sonucunda işletilebilecek maden rezervi bulunup bulunmadığına bakılmaksızın aktifleştirilirler.

2.2 Hazırlık ve Geliştirme Giderlerinin Tek Düzen Hesap Planına Göre Muhasebeleştirilmesi

Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğinin hesap planı açıklamaları bölümünde Hazırlık ve Geliştirme giderleri,“Açık işletmelerde, maden üstündeki örtüyü kaldırmak veya yeraltındaki maden yataklarına girmek, bu yatakla yerüstü arasında genel kütlenin tüketilmesine kadar sürekli bir bağlantı kurmak ve maden yataklarını üretime elverişli parçalara bölmek, gerek insanların gerekse araçların gidip gelme ve havalandırılmalarını ve cevherin taşınmasını sağlamak amacıyla açılacak olan düşey yatay ve eğimli yol, mecra ve benzeri faaliyetlerin gerektirdiği giderlerle; petrol işlemlerinden kuyu açma, temizleme, derinleştirme, bitirme veya bu işlemlere hazırlık için yapılan işçilik, yakıt, tamir ve bakım, nakliye, ikmal, malzeme ve bunun gibi giderlerin izlendiği hesaptır”.    Şeklinde tanımlanmıştır.     

Hesabın tekdüzen hesap planındaki işleyişi aşağıdaki gibidir.

İşletme tarafından yapılan veya dışarıya yaptırılan hazırlık ve geliştirme işleriyle ilgili giderler bu hesaba kaydedilerek aktifleştirilirler.  Dönem sonlarında ise, Aktifleştirilen bu giderler çıkarılan cevher miktarı göz önünde tutularak itfa edilirler.

Maden çıkarmaya elverişli sahalarda üretime başlandıktan sonra oluşan yukarıda açıklanan nitelikteki giderler bu hesaba değil doğrudan yapıldıkları dönemdeki üretim giderlerine intikal ettirilirler.  Örneğin üretime başlandıktan sonra yapılan ayak hazırlığı gibi.  Hazırlık ve geliştirme giderleri için yukarıdaki tanımlamada belirtilen işlemler yer altı işletmelerinde ihzar (Hazırlık), açık işletmelerde ise dekapaj olarak adlandırılır.

2.2.1 Hazırlık ve Geliştirme Giderlerinin Tam Maliyet ve Başarı Gücü Yöntemlerine Göre Muhasebeleştirilmesi

Hazırlık ve geliştirme giderlerinin muhasebeleştirilmesinde tekdüzen hesap planında öngörülen işleyişin yanı sıra tam maliyet ve başarı gücü yöntemlerindeki işleyişi ise şu şekildedir.

Başarı gücü yönteminde geliştirme giderlerinin tamamı ortaya çıktıklarında aktifleştirilmekte cevher üretimine geçildiğinde ise aktifleştirilen bu giderler üretim ve gelir temellerinden herhangi birine göre yapılan hesaplamayla belirlenen tükenme paylarına göre itfa edilirler.  Tam maliyet yönteminde de geliştirme giderlerinin tamamı ortaya çıktıklarında aktifleştirilirler.  Aktifleştirilen bu giderler de aynı şekilde yukarıda açıklanan esaslardan herhangi birine göre itfa edilirler.

Görüldüğü gibi hazırlık ve geliştirme giderlerinin muhasebeleştirilmesi tekdüzen hesap planı, tam maliyet ve başarı gücü yöntemlerinde aynıdır.  Bütün yöntemlerde bu giderler aktifleştirilerek üretim ve gelir temeli formüllerinden herhangi birine göre hesaplanan tükenme payları ile itfa edilirler.

Özel tükenmeye tabi varlıklar grubundaki hesapların muhasebeleştirilmelerinde, uygulanan yöntemlerden başarı gücü yöntemi ve tam maliyet yönteminin genel görünümleri Şekil 3-1 ve 3-2’ de şematik olarak gösterilmiştir (Boz, 1997: 11-12).

Tam maliyet ve başarı gücü yöntemlerine genel bir bakışı yansıtan şekiller incelendiğinde, şekillerin aynı zamanda tekdüzen hesap planında öngörülen işleyişle yöntemlerin öngördüğü işleyiş arasındaki farklılık ve benzerlikleri de ortaya koyduğu görülecektir. 

Şekil- 1 Başarı Gücü Yöntemi

   Kaynak: BOZ,M. Fatih; 1997,” Petrol Arama ve Üretim Faaliyetlerinde Maliyet Muhasebesi ve Türkiye Petrolleri AO’ndaki Uygulamanın Değerlendirilmesi” , Gazi Üniversitesi S.B.E. , (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). 

  Şekil - 2 Tam Maliyet Yöntemi

Kaynak:  Kaynak: BOZ,M. Fatih; 1997,” Petrol Arama ve Üretim Faaliyetlerinde Maliyet Muhasebesi ve Türkiye Petrolleri AO’ndaki Uygulamanın Değerlendirilmesi” , Gazi Üniversitesi S.B.E. , (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). 3. ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR TÜKENME PAYLARI
Tükenme payları Tekdüzen Hesap Planında “özel tükenmeye tabi varlıklar grubuna giren gider hesapları özelliklerine göre tükenme payı ayrılmak suretiyle itfa edilirler” şeklinde tanımlanmıştır.

Genellikle muhasebe literatüründe maden rezervleri için tükenen aktifler, aktifleştirilen tutarlar üzerinden hesaplanan  amortismanlara ise tükenme payları denilir  (Ergin, 1981:110).  Aktifleştirilen arama giderleri ile hazırlık ve geliştirme giderlerinin ilgili dönem için ayrılacak tükenme payları üretim giderleri içinde muhasebeleştirildiğinde dönemin üretim maliyetlerini doğrudan etkilerler.

Tükenme payları ya tahmini üretim miktarına göre ya da ilgili rezervin tahmini işletme süresi ve mevzuat hükümleri göz önünde bulundurularak hesaplanır (Demir, 2001:112).

Ülkemizde tükenme payı ayırma yöntemi ile ilgili olarak belirlenmiş veya önerilen herhangi bir sistem yoktur.  Tekdüzen hesap planında öngörüldüğü şekilde, veya tam maliyet ve başarı gücü yöntemlerinden birine göre aktifleştirilen arama giderleri ile hazırlık ve geliştirme giderleri aşağıdaki yöntemlere göre itfa edilebilirler. 

Bu yöntemlerin en genel olanları şunlardır.

1-     Üretim Birimi Yöntemi
2-  Yüzde Yöntemi

3.1  Üretim Birimi Yöntemi

Bu yöntemde tükenme payını iki biçimde hesaplamak mümkündür.  Birinci durumda tükenme payı üretim miktarı temeline göre, ikinci durumda ise gelir temeline göre hesaplanır.

Üretim temeline göre tükenme payı şu şekilde hesaplanabilir.  Öncelikle dönem içinde üretilen maden miktarı belirlenir.  İkinci olarak ekonomik olarak üretilebilir maden rezervlerinin dönem başındaki miktarı tespit edilir.  Bu tespitlerden sonra, aktifleştirilmiş giderler, dönem başındaki maden rezervlerinin toplam miktarına bölünerek birim maliyet bulunur.  Daha sonra bulunan birim maliyet yıl içinde üretilen maden miktarı ile çarpılarak dönemin üretim maliyetlerine yüklenecek tükenme payı belirlenir.  Bu anlatımı aşağıdaki şekilde formüle edebiliriz. 

Yıl İçi Üretim Miktarı

--------------------------------------------------  x Yıl Sonundaki Kayıtlı Defter Değeri

Yıl Başındaki Tahmini Rezerv Miktarı

                       Dönem başındaki  tahmini rezerv miktarını belirleyebilmek için de aşağıdaki formülden yararlanabiliriz. 

Yıl Başındaki Tahmini Rezerv Miktarı = Yıl Sonundaki Tahmini Rezerv Miktarı + Yıl İçi Üretim Miktarı

                        Gelir temeline göre tükenme payı hesaplayabilmek için kullanılabilecek

Formül ise şu şekildedir:

Yıl İçi Üretim Miktarının Satış Değeri

------------------------------------------------------------------- x Yıl Son. Kay. Def. Değeri

Yıl Başındaki Tahmini Rezerv Miktarının Satış Değeri

3.2Yüzde yöntemi

Yüzde yönteminde tükenme payı, aktifleştirilen giderlere belirli bir yüzdenin uygulanması ile yapılır.  Yüzdenin saptanması ise genellikle aktifleştirilen giderler ve madenin rezervi göz önünde bulundurulmak suretiyle yapılır.  Dolayısıyla Bu yöntem de aslında üretim birimi yöntemi ile aynı anlama gelmektedir.  Ayrı bir yöntem olmaktan ziyade üretim birimi yönteminin değişik bir versiyonu şeklinde tanımlayabileceğimiz bu yöntemi aşağıdaki şekilde formüle edebiliriz.

Aktifleştirilen Arama veya Hazırlık Geliştirme Giderleri

----------------------------------------------------------------------   X  Yıllık Üretim Miktarı

Görünür veya Muhtemel Rezerv

3.3 Uygulama Örneği

Tükenme paylarının hesaplanmasında kullanılan üretim birimi ve yüzde yöntemlerinin işleyişi  aşağıda verilen iki ayrı örnek üzerinde ayrıntılı olarak gösterilmişti

Örnek1; 200X yılı üretim miktarı 36.000 ton,  yıl sonu tahmini rezerv miktarı ise 200.000 ton olan bir maden işletmesinin arama giderlerinin  200X yılı dönem sonu kayıtlı değeri 1.000.000,00 TL’dir.  Bu veriler ışığında ayrılacak tükenme payını aşağıdaki şekilde hesaplayabiliriz.

                                              200X YILI TÜKENME PAYI

Yıl İçi Üretim Miktarı                                           :                           60.000 ton

Yıl Sonundaki Tahmini Rezerv Miktarı            :                                    180.000 ton

                                                                                            -------------------

Yıl Başındaki Tahmini Rezerv Miktarı             :                          240.000 ton

Tükenme Payı Oranı   60.000 / 240.000         :                                 %  25

Arama Giderleri (Dönem Sonu Kayıtlı Değeri)                   1.000.000,00 TL

Tükenme Payı (1.000.000,00 x 0.25)                                    250.000,00 TL                                            

 

 200Y YILI TÜKENME PAYI

Yıl İçi Üretim Miktarı                                    :                                 90.000 ton

Yıl Sonundaki Tahmini Rezerv Miktarı   :                                90.000 ton

                                                                                               ------------------

Yıl Başındaki Tahmini Rezerv Miktarı      :                             180.000 ton

 

Tükenme Payı Oranı 90.000 / 180.0        :                                       % 50

 

Arama Giderleri ( Dönem Sonu Kayıtlı Değeri )                     750.000,00 TL

1.000.000,00 – 250.000,00 =  750.000,00

Tükenme Payı  ( 750.000,00 x 0.50 )             :                        375.000,00 TL                              

Örnek 2; Hazırlık ve geliştirme giderleri için 100.000,00 TL harcama yapılan ve görünür rezervi 200 ton olarak hesaplanan bir taşkömürü maden Ocağından 200X yılında 60 ton 200Y yılında 40 ton ve 200Z yılında 100 ton cevher üretimi yapılmış olsun.

Örneğimizdeki 100.000,00 TL tutarındaki hazırlık ve geliştirme giderinin itfası 200 ton cevherin tamamen çıkartılması veya ocağın herhangi bir nedenle terk edilmesine kadar devam edecektir.  200X yılında 60 ton cevher çıkarılması o yıl rezervin 60 / 200 = 0.30 yüzde otuzunun çıkarıldığını gösterir. Bu durumda 200Xyılında itfa edilecek imtiyaz bedeli 100 x 0.30 = 30.000,00 TL olacaktır.  Bu hesaplama ışığında 200Y yılında itfa edilecek bedel 40 / 200 = 0.20, 100 x 0.20 = 20.000,00 TL, 200Z yılında ise 100 / 200 = 0.50, 100 x 0.50 = 50.000,00 TL olacaktır.  Aynı sonuca 100.000,00 TL tutarındaki  maliyet bedelinin toplam rezerve bölünmesi suretiyle bulunacak ton başına maliyetin yıllık üretim miktarı ile çarpılması ile de varılabilir.  Bu durumda birim maliyet 100.000,00 / 200 = 500,00 TL / ton olacaktır.

 Aktifleştirilen Arama veya Hazırlık Geliştirme Giderleri

----------------------------------------------------------------------------       X  Yıllık Üretim Miktarı

Görünür veya Muhtemel Rezerv

                    

   Formülünden;

200X’ de itfa edilecek bedel 500,00 x    60                  =  30.000,00 TL

200Y’ de itfa edilecek bedel 500,00 x    40                  =  20.000,00 TL

200Z’ de itfa edilecek bedel 500,00 x 100                = 50.000,00 TL olarak hesaplanır.

4. SONUÇ
Yasalarımıza göre ülkemizde maden ve petrol yataklarının mülkiyeti devlete aittir. Dolayısıyla bu tür yatakları işleten gerçek ve tüzel kişiler, kendi ruhsat alanları içinde bulunan maden rezervlerinin mülkiyetine sahip değildirler. İşletmelerin sahip oldukları sadece bu alanlarda arama veya üretim yapmak için devlet tarafından verilen hak ve imtiyazlardır.

Bu nedenle varlığı tahmin edilen cevher rezervleri ülkemiz muhasebe ve vergi uygulamalarında işletme varlıkları olarak değerlendirilmezler.

Yürürlükteki mevzuat gereği bilançolarda varlık olarak yer almayan maden rezervlerinin (doğal kaynakların) aksine, bu rezervlerin  aranması ile çıkartılmasına hazırlık için yapılan harcamalar aktifleştirildiklerinde özel tükenmeye tabi varlık olarak bilançolarda yer alırlar.

Özel tükenmeye tabi varlıklar hesap grubunu oluşturan fonksiyonel gider hesaplarının  üretim maliyeti veya dönem gideri olarak muhasebeleştirilmesinde Amerika Birleşik Devletleri ve bazı Avrupa ülkelerinde tam maliyet ve başarı gücü  yöntemi olarak adlandırılan iki yöntem kullanılmaktadır.

Yöntemlerde önerilen muhasebeleştirilme esasları tekdüzen hesap planında önerilen işleyişle, bazı ufak farklılıklar dışında benzer niteliktedir.  

Benzerlik ve farklılıklara arama giderleri açısından baktığımızda;

Başarı Gücü (Succesful Efforts) Yönteminde arama giderlerinin muhasebeleştirilmesinin tekdüzen hesap planında önerilen işleyişle hemen hemen aynı nitelikte olduğunu,

Tam maliyet (Full Costing) yönteminde ise arama giderlerinin tamamının, tekdüzen hesap planında öngörülen işleyişin aksine arama sonucunda işletilebilecek maden rezervi bulunup bulunmadığına bakılmaksızın aktifleştirildiğini görmekteyiz.

Aynı değerlendirmeyi bu defa hazırlık ve geliştirme giderleri açısından yaptığımızda;

Bu giderlerin muhasebeleştirilme esaslarının gerek tekdüzen hesap planı gerekse tam maliyet ve başarı gücü yöntemlerinde aynı olduğunu, bütün yöntemlerde bu giderlerin aktifleştirilerek üretim veya gelir temeli formüllerinden herhangi birine göre hesaplanan tükenme payları ile itfa edildiklerini görmekteyiz.

Ülkemizde tükenme payı ayırma yöntemi ile ilgili olarak belirlenmiş veya önerilen herhangi bir sistem yoktur.  Tekdüzen hesap planında öngörüldüğü şekilde, veya tam maliyet ve başarı gücü yöntemlerinden birine göre aktifleştirilen arama giderleri ile hazırlık ve geliştirme giderleri üretim birimi veya yüzde yöntemine göre hesaplanacak tükenme paylarıyla  itfa edilirler. 

Vergi Usul Kanununda amortisman konuları içinde tükenme payı kavramına ayrıca yer verilmemiş,   konuya verilen özelgelerle yön verilmeye çalışılmıştır. 

Konuyla ilgili olarak vergi kanunlarında açık bir yasal düzenleme olmaması ve yorum farklılıkları nedeniyle maden işletmelerinin özellikleri ve yürürlükteki muhasebe standartları uyarınca çalışmada açıklanan yöntemlere göre hesaplanan tükenme payları, bazı durumlarda vergisel düzenlemelerle uyuşmayabilir. Şayet böyle bir durum söz konusu ise  bunun mali karın belirlenmesi aşamasında ayrıca  dikkate alınması gerekir

 5. KAYNAKÇA

AKDOĞAN, Nalan ve N. TENKER; 1994, Tekdüzen Muhasebe Sisteminde  Mali Tablolar ve Oran Analizi, İstanbul S.M.M.M.O Yayınları, İstanbul

BOZ, M. Fatih; 1997, “ Petrol Arama ve Üretim Faaliyetlerinde Maliyet Muhasebesi ve Türkiye Petrolleri A.O.’ ndaki Uygulamanın Değerlendirilmesi” , Gazi Üniversitesi S.B.E.,( Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi).

DEMİR , Şeref;2001 “Maddi Olmayan Duran Varlıklar İle Özel Tükenmeye Tabi  Varlıklar ve Dönem Sonu İşlemleri” , Mükellefin Dergisi, S.98, Şubat 2001, ss. 11-13.

ERGİN, Hüseyin; 1981, “Maden İşletmelerinde Üretim Öncesi Maliyetlerin Muhasebeleştirilmesi”, Eskişehir İktisadi Ticaret İlimler Akademisi., (Yayınlanmamış Doktora Tezi).

 OWERMYET, Weyne  S., A.W. Holmes; 1975, Muhasebe Denetimi  Auditing Standartları ve Yönetmenleri, (Çev.: Oğuz Göktürk), Bilimsel Yayınlar Derneği, İstanbul.

DİĞER KAYNAKLAR

3213 Sayılı Maden Kanunu

213 Sayılı Vergi Usul Kanunu

1 Sıra Numaralı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği  

03.09.2014

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.