Rahmi Çelik
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
rahmi_celik58@hotmail.com

Vergi Hukukunda Yorum Nasıl Yapılır

 Değerli okuyucularım, yazılarımı uygulamaya yönelik yazmaya özen gösteriyorum ki uygulayıcılara ufacık da olsa  bir  faydam olsun. Ancak uygulamanın da temelinde yasal gerekçeler olduğu için mecburen işin yasal dayanağını da bilmek zorundayız. Bu yazımda V.U.K.nun 3.maddesinin bazı hükümlerini tetkik etmeye çalışacağım.

 

V.U.K. madde 3 aşağıdaki gibidir.

 

Vergi Kanunlarının Uygulanması ve İspat:
Madde 3

(Değişik: 30/12/1980 - 2365/1 md.) A) Vergi kanunlarının uygulanması: Bu Kanunda kullanılan "Vergi Kanunu" tabiri işbu Kanun ile bu Kanun hükümlerine tabi vergi, resim ve harç kanunlarını ifade eder. Vergi kanunları lafzı ve ruhu ile hüküm ifade eder. Lafzın açık olmadığı hallerde vergi kanunlarının hükümleri, konuluşundaki maksat, hükümlerin kanunun yapısındaki yeri ve diğer maddelerle olan bağlantısı gözönünde tutularak uygulanır. B) İspat: Vergilendirmede vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti esastır. Vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti yemin hariç her türlü delille ispatlanabilir. Şu kadar ki, vergiyi doğuran olayla ilgisi tabii ve açık bulunmayan şahit ifadesi ispatlama vasıtası olarak kullanılamaz. İktisadi, ticari ve teknik icaplara uymayan veya olayın özelliğine göre normal ve mutad olmayan bir durumun iddia olunması halinde ispat külfeti bunu iddia eden tarafa aittir.

 

Bu madde dikkat edilirse iki kısıma ayrılmaktadır. Vergi kanunlarının uygulanması ve ispat

 

Bu yazıda (A) şıkkını izah etmeye çalışacağım. Yani vergi kanunlarının uygulanmasını.

 

A-     Şıkkının birinci bendinde  vergi kanunu tabirini açıklanmaktadır.İfade  “Bu kanunda kullanılan vergi kanunu tabiri iş bu kanun ile bu kanun hükümlerine tabi vergi resim ve harç kanunlarını ifade eder. Demekle burada ifade edilen vergi usul kanunu ile yine vergi usul kanuna tabi diğer vergi kanunlarını ifade eder.V.U.K.nun 1.nci maddesi bu kanuna tabi olan kanunları saymakta 2.nci maddesi ise Gümrük ve Tekel vergilerinin bu kanuna tabi olmadığını ifade eder.Yani Gümrük ve tekel vergilerinde V.U.K.nun hükümlerini uygulayamazsınız.Onlar gümrük ve tekel mevzuatına tabidir.Gümrük ve tekel vergileri dışında kalan ve ;

 

1-Genel bütçenin aldığı vergi resim ve harçlar

 2-İl özel idarelerinin aldığı vergi resim ve  harçlar

 3-Belediyelerin aldığı vergi resim ve harçlar

 

 Hakkında uygulanır. Uygulanır demek ise;   V.U.K. nun gelir kurumlar kdv. vb.kanun

uygulamaları diğer kuruluşların aldığı vergi resim harçlarda da aynen uygulanacaktır. Demektir.

 

A) şıkkının ikinci bendinde ise;  vergi kanunları lafzı ve ruhu ile hüküm ifade eder.Lafzın açık olmadığı hallerde vergi kanunlarının hükümleri,konuluşundaki maksat,hükümlerin kanun yapısındaki yeri ve diğer maddelerle olan bağlantısı göz önünde tutularak uygulanır.Demekle bahsedilen lafız,kanunun yazılı hükmünü içermekte olup,ruhu ise kanunun gerekçesi ve konuluşundaki maksadı ifade etmektedir.Bu  bende maliye camiasında yorum adı verilir. Kanunu okumanız lafzını, uygulamada yapılması gerekenler  ise kısaca yorumunu ifade etmektedir.Kanunun bir maddesini yorumlarken,aşağıdaki prosüdürü takip etmelisiniz.

 

 1-Konuluşundaki maksat  (yani kanunun gerekçesi, ruhu)

 2-Hükümlerin kanun yapısındaki yeri (konulduğu kanunun içindeki yeri.G.v.,kdv,DV.vb.gibi)

 3-Diğer maddelerle olan bağlantısı (Aynı kanunun diğer maddelerle bu maddenin ilişkisi,yani diğer. maddelerle birlikte uygulanması vb.)

 

Kanun hükmünü incelediğimizde kanunun öncelikle lafzına bakacağız; şayet lafız açık değilse o zaman yoruma gideceğiz. Yani lafza sıkı şekilde bağlı kalınmayacak ve diğer maddelerle bağlantı kurulacak, kanunun bütünü içerisindeki yeri ve konulmasındaki maksat (yani ruhu) nazara alınarak yorum yapacağız.Yani uygulamada ilk olarak konuya ilişkin madde hükmü dikkate alınacaktır.Konuya ilişkin kesin bir ifadenin (lafzın) kanunda mevcut olamaması halinde yoruma gidilecek,ancak konu için uygulanacak işlem belirlenirken önce kanunun bu konudaki maksadı,hükümlerin kanun içindeki yeri ve diğer maddelerle olan bağlantısı dikkate alınarak bir sonuca varılacaktır.

    

Yorum yaparken de dikkat edilmesi gereken kanunun hükümlerinin; kanuna hakim olan hukuki düşüncenin sınırlarını aşıp, genişletecek bir  şekilde yorumlama ve kıyas yoluyla başka hadiselere de  teşmil edilmesi söz konusu olmamalıdır..Özellikle vergi hukukunun bir maddi hukuk dalı olduğunu unutmamak gerekir.Yorumu  objektif hüsnüniyet kuralları göz önünde bulundurarak yapmalıyız. Diğer hukuk dallarında olduğu gibi kanunda hüküm bulunmayan hallerde hakim kendisini kanun koyucu yerine koyarak hüküm vererek kanun boşluğunu doldurması kuralı vergi hukukunda geçerli DEĞİLDİR.Az önce değindiğimiz gibi bu maddi bir hukuk alanıdır.

 

Bundan sonraki yazımızda nasip olursa  V.U.K.nun 3.maddesini irdelemeye devam edeceğiz.Bu maddenin (B) bendinde yazılı olan İSPAT  hükmünü işleyeceğiz.

 

09.05.2017

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.