Perihan Akan Altuncu
Yeminli Mali Müşavir
E. Vergi Müfettişi
pakanaltuncu@hotmail.com

Kalite Kontrol Odaklı Denetim Kültürü Oluşturulması İçin Öneriler

ÖZET

Bu çalışma, Yeminli Mali Müşavirlerin faaliyetlerine ilişkin karar alma süreçlerinde, iş kapasitesinin belirlenmesi ve bu sistemin işleyişine yönelik önerilerin kaliteli hizmet sunulmasına katkı sağlayacağını amaçlamaktadır. Bu doğrultuda Yeminli Mali Müşavirlerin ortak sorunlarının tespiti de dikkate alınarak, tasdik karar alma süreci ile birlikte kaliteli hizmeti uygulama güçleri ve bu faaliyetlerin yürütülmesinde etkinliği sağlayacak görevler değerlendirilmeye çalışılmıştır.

Tasdik yapılacak işletmelerin büyüklüğü ile faaliyet özellikleri de dahil olmak üzere yapılacak tasdiklerin niteliği, kapsamı ve belgelendirmesi çeşitlilik gösterir. Bu durum Yeminli Mali Müşavirin vereceği hizmetin kalitesi yanında; yapılacak tasdikte gerekli mesleki bilgi ve beceriyi, müşterilerin yeterli mesleki hizmetleri almalarını temin edecek bir seviyede olmasını ve mesleki hizmet faaliyetlerinin sunumu sırasında, uygulamadaki teknik ve mesleki standartlara uygun şekilde ve özen gösterilerek hareket etmesini de gerektirecek önerilerdeki analizleri içermektedir.

Anahtar Kelimeler: Kapasite, Kalite, Haksız Rekabet, Yeminli Mali Müşavir (YMM)

1.Giriş

Bilindiği gibi muhasebe ve denetim mesleğine 3568 sayılı yasa ile kurumsal kimlik kazandırılmıştır. Yeminli Mali Müşavirlik mesleki faaliyetleri, şahsi emek ve mesai ile mesleki bilgi birikimine dayanmakta ve şahsi sorumluluk altında yürütülmektedir. Yeminli Mali Müşavirler, devletin denetim yükünü azaltmaları ve taşıdıkları sorumluluk açısından son derece önemli bir role sahiptirler. Bu nedenle, Yeminli Mali Müşavirlerin faaliyetlerinde gerekli mesleki özeni göstererek yürütmeleri büyük önem taşımaktadır.

Tasdik uygulamasında yer alan Yeminli Mali Müşavirlerin, kamu yararına, yüksek kaliteli hizmet sunulmasına odaklanmasını sağlamak ve tasdik kalitesini iyileştirmek gerekmektedir. Bu çerçevede Yeminli Mali Müşavirler sağlıklı ve güvenilir şekilde sunabilecek hizmetleri kadar iş alması yönünde düzenlemelerin yapılması, Yeminli Mali Müşavirliğin saygın bir meslek olarak kalmasının sağlanmasında ve tasdikle oluşturulan güvenin artırılmasında düzenleyici kurumlara önemli roller yüklemektedir. 3568 sayılı Kanunun yayımlandığı 1989 yılından bugüne kadar haksız rekabete yol açan ve mesleğin saygınlığını, kalitesini azaltan ve kayıt dışılığa yol açan düzenlemeler, sorunların çözümüne katkı sağlamadığı gibi daha da büyütmüştür.

2.İş Yükünün Kalite Kontrol Unsurlarına Olası Etkisi

3568 Sayılı yasanın genel gerekçesinde Maliye Bakanlığı’nın vergi denetimi konusundaki ağır yükünü hafifletmek, Türk vergi sisteminin yozlaşmasına mani olmak, vergicilik ve işletmecilik sahasında güven ve ahlak unsurunun gelişmesini temin edebilmek, vergi kanunlarının uygulanmasında doğacak uyuşmazlıkları en az düzeye indirebilmek için, bu tasarıyla, batı ülkelerindekine benzer SM, SMMM ve YMM müessesesi Türkiye’ye getirilmek istenilmektedir. Kanunun amaç başlıklı 1 nci maddesinde; “İşletmelerde faaliyetlerin ve işlemlerin sağlıklı ve güvenilir bir şekilde işleyişini sağlamak, faaliyet sonuçlarını ilgili mevzuat çerçevesinde denetlemeye, değerlendirmeye tabi tutarak gerçek durumu ilgililerin ve resmi mercilerin istifadesine tarafsız bir şekilde sunmak ve yüksek mesleki standartları gerçekleştirmek üzere Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik meslekleri ve hizmetleri ile Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliğinin kurulmasına, teşkilat, faaliyet ve denetimlerine, organlarının seçimlerine dair esasları düzenlemektir.” şeklinde belirtilmiştir. Görüleceği üzere, yasadan beklenen;

• Maliye Bakanlığının denetim yükünü hafifletmek,
• İşletmelerde faaliyetlerin ve işlemlerin sağlıklı ve güvenilir bir şekilde işleyişini sağlamak, Faaliyet sonuçlarını ilgili mevzuat çerçevesinde denetlemeye, değerlendirmeye tabi tutarak gerçek durumu ilgililerin ve resmi mercilerin istifadesine tarafsız bir şekilde sunmak,
• Yüksek mesleki standartları gerçekleştirmektir.

Genel gerekçede açık olarak yasadan beklentinin, Maliye Bakanlığı’nın denetim yükünü hafifletmek olduğu belirtilmekle birlikte, amaçlardan bir diğerinin ise yüksek mesleki standartlar olduğu anlaşılmaktadır.[1] Ancak 30 yıldan fazla süredir yüksek mesleki standartları gerçekleştirecek bir seviyenin olmadığı gözlemlenmektedir. Tam tasdik sözleşmesi imzalayan kurumlar vergisi mükellef sayısının toplam kurumlar vergisi mükellefi sayısına oranı yaklaşık %4’lerdedir ve yasanın genel gerekçesi ile örtüşmemektedir.[2] Yeminli Mali Müşavirlerin performansının yüksek olduğu söylenebilir. Öte yandan mesleki yetkinlik düzeyinde kalite, standartlaşma çalışmalarında gelişme sağlanamadığı gibi, haksız rekabet, reklam yasağı, asgari fiyat tarifesi ile çalışma usul ve esasları gibi düzenlemelerde herhangi bir gelişme ve değer üretilmesi de ne yazık ki mümkün olmamıştır.

Yeminli Mali Müşavirlik mesleğinde kalitenin sağlanması amacıyla uyulma­sı zorunlu olan çeşitli yasal ve mesleki düzenleme­ler yapılarak tasdik denetim kalitesini arttırıcı önlemler uygulamaya sokulmuştur. 3568 sayılı Kanun ile Yeminli Mali Müşavirlerin sunacakları hizmetlerin karşılığının belirlenmesinde uygulanan kriterler; hizmet verilecek mükellefin faaliyet gösterdiği il, KDV iadesinde oran uygulaması, grup şirketlerine verilen hizmetler, hizmet verilen firmada mali müşavir çalışma durumu, e-deftere tabi olma, hizmet sunulacak mükellefin faaliyet gösterdiği sektör imalat ve inşaat ile diğerleri gibi durumlar göz önünde bulundurularak belirlenmektedir. Oysa günümüzde, Yeminli Mali Müşavirin yetkinliği, asgari zaman, azami mükellef/müşteri sayısı, yıllık asgari mesleki eğitim, haksız rekabetin engellenmesi, diğer etik uygulamalar gibi standartların önemini artırmıştır. TÜRMOB tarafından muhasebe, denetim ve danışmanlık işleri için işyeri, hizmet ve kalite güvence standartları belirlenmiş, uyulmaması yaptırımlara bağlanmıştır. Ayrıca yayımlanan Mecburi Meslek Kararında muhasebe, denetim ve danışmanlık firmaları tarafından verilecek olan hizmetlerin işyeri, hizmet ve kalite güvence ilke ve esaslarını düzenlemektedir. Bu kararda çalışma koşulları, işyeri, hizmet çeşitliliği, bilgi güvenliği, hizmette kullanılan yazılım ve donanımın yeterliliği, işyerinin yönetimi, insan kaynakları, hizmet uygulama ve müşteri ilişkileri yönetimi, kalite güvence sistemi ve gözetim konularındaki duyarlılık ve sorumluluklar doğrultusunda kurumsal bir yaklaşımla hizmet sunulması amaçlanmıştır.[3]

Bu düzenlemelerin şekli ne olursa olsun yapılan işin kalitesini belirleyecek en önemli etken, Yeminli Mali Müşavirlerin kaliteli bir denetim ko­nusundaki gerçek görüşleri ve içten tutumlarıdır. Bu çerçevede yeni veya mevcut bir müşteriden yeni bir tasdik sözleşmesi kabul edilebilmesi için gerekli yeterlik, beceri, kapasite ve kaynaklara sahip olup olmadığının değerlendirilmesi ve söz konusu tasdike özgü yükümlülükler ve ilgili bütün kademelerdeki nitelikler ile kullanılan kaynaklar, üretilenler ve gerçekleştirilen etki (sonuçlar) gibi performans ölçülerinin de gözden geçirilmesi gerekmektedir.

Yapılan denetimlerde, ödenecek verginin doğruluğu hakkında güvence sağlamak amacıyla belirlenen usul ve esaslar, her bir işin planlanması, yürütülmesi, kontrol edilmesi, incelenmesi, belgelenmesi ve sonuçlarının bildirilmesi aşamalarını kapsamalıdır.

Yeminli Mali Müşavirlerin verdiği hizmetin öneminin ve tasdik unsurlarının artması, çok sayıda meslek mensubunun faaliyet göstermesi ile birlikte artan rekabet; Yeminli Mali Müşavirlerin hem maliyet hem de zaman tasarrufu sağlayabilmeyi amaçlamaları, tasdik yaklaşımında ve yöntemlerinde kapasitelerinin üzerinde iş yükü artışı ve stres ile düşük performans ve iş tatmini gibi olumsuz sonuçların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Diğer taraftan tasdikin doğruluğu için ana kütleyi oluşturan belgelerin tamamının incelenmemesi gibi risk ortaya çıkmakta ve bunun ortadan kaldırılması için gerekli zaman aralığının bulunmaması ile birlikte, özenli çalışma gösterilmediğinden mali ve disiplin sorumluluklarını da artırmaktadır.

Uygulamaya yönelik yapılan araştırmalarda, orta ve büyük ölçekli bir üretim firmasının genel kabul görmüş denetim standartları esas alınarak yapılan denetimlerinin, bir denetçi tarafından 400 ile 1000 saat (günlük çalışma saatleri dikkate alındığında 50-125 gün) arasındaki bir zaman diliminde tamamlandığı belirtilmektedir. Bu durum, meslek mensupları üzerinde büyük bir zaman baskısı yaratmakta ve bunun bir sonucu olarak aşırı iş yükü oluşturmaktadır. Hile ve yanlışlıklar genellikle denetim kalitesinin en zayıf olduğu süreçlerde ortaya çıkmaktadır.[4] Bu durumda Yeminli Mali Müşavirler tarafından tasdiki yapılan işletmeler için yeterli zaman ayrılamayacak olması tasdik kalitesini de olumsuz etkileyecektir.

3.Yeminli Mali Müşavirler İçin İş Kapasite Standardı Uygulamasının Gerekliliği ve Öneriler

Yeminli Mali Müşavirlik hizmetine uygun kaynakların, etkin ve verimli kullanılması ve kaynakların hizmetin etkili bir şekilde yerine getirilmesi için gerekli önceliklere göre tahsis edilmesi amacıyla planlamasının yapılması gerekir. Bu plan ile olası riskli alanlar ve ilgili kontroller önceden belirlenerek yazılı hale getirilmelidir. Hizmetin uygulama sürecinde; bilgi toplama, analiz, değerlendirme ve raporlama esasları yazılı olarak belirlenmelidir. Bu tür her bir mükellef için yapılması gereken planlamalar ayrı ayrı çalışma kâğıtlarını içeren çalışma dosyalarının oluşturulmasını gerektiğinden hizmet, yönetim, eğitim ihtiyaçlarını karşılayacak düzeyde zamana dayalı kapasite standardının varlığını gerektirir. [5]

Yeminli Mali Müşavir hizmetlerinde ücretin düşük bir düzeyde oluşması, hizmetin kalitesine yansımakta, meslek mensupları düzeyinde haksız rekabete neden olmakta ve bu durumdan uzun dönemde hem meslek mensupları, hem hizmetten yararlananlar ve hem de toplum olumsuz etkilenmektedir. Diğer yandan ücret düzeyinin yüksek düzeyde oluşması ise, hizmetten yararlananların yeni arayışlara yönelmelerine ve sonuçta meslek mensuplarının tümünün olumsuz yönde etkilenmesine neden olmaktadır.

Bu nedenle hem meslek mensuplarını hem de hizmetten yararlananların imajını olumsuz etkilemeyecek, haksız rekabete neden olmayacak, mesleğin geliştirilmesine olanak sağlayacak bir iş kapasite sisteminin oluşturulmasına ihtiyaç duyulmaktadır.

Mesleki faaliyetlerin sağlıklı bir biçimde yürütülmesi için Yeminli Mali Müşavirlerin mesleki bilgi, beceriler ve etik değerler gibi niteliklerinden bir tanesindeki eksiklik meslekten beklenen faydanın gerçekleşmesini önler. Kamu yararına karşı duyarlılık, sürekli gelişme ve öğrenme, güvenilirlik, sorumluluk, kanun ve düzenlemelere uyum; verilen profesyonel hizmetin kalitesini göstermenin koşullarıdır. Yani mesleki davranış yasa ilke ve kurallara uyum çok önemlidir.

Süreç içerisinde Yeminli Mali Müşavir sayısında yaşanan artışın yüksek olması, müşteri (mükellef) bulamama ve müşteri kaybetme korkusu yaratmakta ve mesleğin kalıplaşmış sorunlarından biri olan haksız rekabet sorununu da tetiklemektedir. Ülkemizde Yeminli Mali Müşavir başına düşen kurumlar vergisi tasdik sayısının 10’larda olduğu değerlendirildiğinde Yeminli Mali Müşavirlerin denetim performans ve etkinliğinin görece düşük olduğunu söyleyebiliriz.

Bu nedenle pazarda bulunan iş sayısının aynı oranda artmaması, Yeminli Mali Müşavirlerin çalışma kapasitelerinin sınırlanmasına veya kapasitelerinin altında çalışmalarına yol açmaktadır. Bu durumu ortadan kaldırabilmek için ya yeni iş alanları oluşturulmalı ya da etik kurallar gereği mevcut iş potansiyellerinde kapasitenin üzerinde iş kabul edilmemesini özendirmeyi gerektirmektedir.

Şahsi sorumluluk altında gerekli mesleki özeni gösterilerek yürütülen Yeminli Mali Müşavirlik hizmetlerinde, iş-kapasite düzenlemesi, haksız rekabet sorununun çözümüne katkı sağlayacaktır.

Nitekim bu kapsamda 08.05.2015 tarihinde Gelir İdaresi Başkanlığı’nın çalışması bulunmaktadır. “Meslek Mensuplarının Azami İş Kapasitesinin Belirlenmesine Yönelik Çalışma Taslağı ve Uygulama Örnekleri” ilk geniş çalışmadır. Ancak uygulamada somutlaştırılamamıştır. Oysa bu tür bir yaklaşım Yeminli Mali Müşavirlerin yapılan işlerin güvenirliliği yönünde gereken mesleki özeni göstererek üstlendiği kamu görevi dikkate alındığında vergi kaybına sebebiyet verilmesinin önlenmesi ve haksız rekabetle mücadelede; rekabeti engellemek ya da azaltmak değil, rekabeti bozmamak ve rekabetin dürüstçe belirlenen kurallar çerçevesinde, yapılmasının sağlanması açısından değerlidir.

3.1 Oda Kapasite Uyum ve Kalite Komitesi Oluşturulması

Yeminli Mali Müşavirlerin yıllık olarak iş kapasitesi uyum ve kalite değerlendirilmesi yapılmalıdır. Bunun için kapasite uyum ve kalite komitesi oluşturulması gerekir. Yukarıda belirtildiği üzere hizmet ve kalite izleme ilke ve esasları hakkındaki mecburi meslek kararının hizmet ve kalite izleme ilke ve esasları bölümünün 15 ve devamı maddelerindeki açıklamalara göre meslek mensuplarının oluşturdukları hizmet ve kalite standartları kapsamında faaliyette bulunup bulunmadıkları, incelenir ve denetlenir. İnceleme ve denetim faaliyetleri Odalar tarafından her yıl hazırlanan yıllık inceleme ve denetim planı kapsamında yürütülebilir. Bu hükümlere göre iş kapasite uyum ve kalite komitesi odalarda oluşturulabilir.

Komite tarafından Yeminli Mali Müşavirler yeni veya mevcut bir müşteriden yeni bir tasdik sözleşmesi kabul etmesi için, bu tasdiki gerçekleştirecek gerekli yeterlik, beceri, kapasite ve kaynaklara (süre, teknik donanım vb) sahip olup olmadığını, Etik Kurallar ile birlikte bu konuda yapılan diğer düzenlemelere ilişkin usul ve esasları uygulamak suretiyle değerlendirmelidir.

Gözetim için seçilen üyelerin görevi, Yeminli Mali Müşavirlerin görev yapılan süre içinde tasdik kapasitesi ve yapılan tasdik işlemlerinde asgari düzeyde üretilmesi gereken belgelerin kontrolüyle sınırlı olmalıdır. Üç yıllık gözetim görev süresi içinde, Yeminli Mali Müşavirlerin en az bir dönem ve bir tasdik işlemine ilişkin kontrollerin yapılması esas olmalıdır.

Yapılacak yönetmelik ve tebliğ düzenlemeleri ile İş Kapasite Uyum ve Çalışma Standartlarının gözetiminin yapılması için de Oda bünyesinde seçimli Genel Kurullarda Bireysel olarak aday olunabilecek; yeterli ve uygun teknik uzmanlık, deneyim ve yetkiye sahip ve fiilen tasdik yapmayan Yeminli Mali Müşavirler arasından üç yıl için (seçilecek ve Kurullardan bağımsız çalışan üye sayısı dikkate alınarak belirlenecek yeterli sayıda oda çalışan sayısına göre örneğin Ankara için çalışan sayısı 500 ise 10 kişi) Yeminli Mali Müşavirlerin uyum ve gözetimini değerlendirecek Uyum ve Kalite Komitesi oluşturulabilir. Sözkonusu komite çalışan Yeminli Mali Müşavirlerin kapasite ile çalışma standartlarına uyum ve kalitesinin değerlendirildiği gözetim faaliyetlerini yerine getirecektir.

3.2 İş Kapasitesi Standartları Sistemi İşleyişi

İş kapasitesi sisteminin işleyişi ve kriterlerinin belirlenmesinde, Yeminli Mali Müşavirin mesleki birikiminin ve sarf ettiği emeğin karşılığının alınmasını sağlayacak nesnel ölçütlere dayalı bir sistemin oluşturulması gerekmektedir. Mesleğin ifasında birbirinden çok farklı nitelikteki işlerin ve sektörlerin varlığı ve her birinin farklı mesleki birikim ve zaman gerektirmesi, mesleki özenin gösterilememesine ve haksız rekabete neden olabilmektedir.

Harcanan zaman ve emeğin karşılığı var olduğu ölçüde mesleğin saygınlığının da artması mümkündür.  Mesleki alandaki gelişmeler,  bu durumun süreklilik göstereceğini ortaya koymaktadır.   Kurgulanacak iş kapasite standartlarının, fiili olarak harcanan zaman ve emek ile mesleki kalitenin iyileştirilmesine ve geliştirilmesine de katkıda bulunacaktır. Aşağıdaki tablo 1’de görüleceği üzere bir Yeminli Mali Müşavirin yıllık olarak kendisine ayırması gereken makul zaman ve her bir mükellefe inceleme ve denetim için ayrılacak zaman hariç optimum süre 92 saat (11,5 gün) olacağı görülmektedir.

Tablo 1

YILLIK ÇALIŞMALAR (ASGARİ)	GEREKLİ SÜRE (Saat)
Yıllık mesleki bilgi geliştirme ve eğitim süresi	40
Yıllık ortalama mevzuat takibi için gerekli süre	40
Yıllık ortalama her mükellefle görüşme ve bilgilendirme süresi	2
Yıllık her bir mükellefin işi gereği mevzuat inceleme süresi	2
Yıllık her bir mükellef için çalışma kağıtlarının hazırlanması ve dosyanın oluşturulması	8
Toplam	92

Azami iş kapasitelerinin belirlenmesi hususunda kriterler, hizmet sunulan işletmenin içinde bulunduğu sektör, çalışan sayısı, işletmenin net aktif büyüklüğü, yıllık hasılat ve hizmete ayrılan süre dikkate alınarak belirlenebilir.

Sistem, bu kriterlere göre belirlenen puan katsayısına dayanmaktadır. Her bir Yeminli Mali Müşavire 100’er puanlık azami iş kapasitesi verilmekte ve bunun üzerinde iş kabulü yapılmamasına dayanmaktadır. Yeminli Mali Müşavir çalışma için 100 puanlık azami iş için harcanacak gün sayısı bir yıl toplamı 312 günü aşmamalıdır. Diğer şartlar aşağıdaki gibi belirlenebilir.

• İş kapasitesi kriterlerinin belirlenmesinde;  çalışan sayısı, işletmenin net aktif büyüklüğü, yıllık hasılat kriterlerinden ikisini karşılayan işletmeler için optimal süre ve katsayı kullanılmalıdır.
• Yeminli Mali Müşavirlerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğinde; meslek mensuplarının, yapacakları denetimi düzenli bir kayıt sistemi içinde yapmaları gerektiği, bu kayıt düzeninin, çalışma kağıtları ve bunları toplayan çalışma dosyası ile yerine getirileceği, çalışma kağıtlarının; meslek mensuplarının denetleme yöntem ve teknikleri ile toplanan kanıt ve değerlendirmeleri sonucu ulaşılan kanaati ihtiva eden kağıtlar olduğu belirtilmiştir. Bu nedenle tam tasdiklerde tasdik yapılan işletmelerde asgari çalışılması gereken gün sayısı belirlenmelidir.
• KDV, ÖTV iadelerinde her bir dönem ve diğer tasdik işlemlerinde optimum süreler ¼ oranında uygulanmalıdır. Ayrıca süresinde tam tasdik sözleşmesi olan mükellefler ile KDV ve ÖTV iadesi tasdik sözleşmesi yapıldığında adam/saat %50 indirilerek uygulanmalıdır.
• Yeminli Mali Müşavirin tasdik hizmeti verdiği mükelleflerin, yeminli mali müşavirin iş yerinin bulunduğu il merkezi dışında olması halinde puan katsayısı %25 arttırılarak uygulanmalıdır.
• Meslek mensubunun bürosunda istihdam ettiği çalışanlarının 3568 sayılı Kanuna göre ruhsatlı meslek mensubu olması durumunda, meslek mensubunun toplam kapasite limiti olan 100 puanı, her bir çalışan için optimum süre/saat en fazla %25 azaltılır. Her hal ve takdirde Yeminli Mali Müşavirin kapasite puan limiti için bir işletmeye ayrılabilecek optimum süre, aşağıdaki tablodaki gibidir. Çalışanlar dahil toplam puan limiti 150'yi geçemez.
• KDV ve ÖTV iade tutarlarının 200.000’e kadar, 200.000-500.000 arası, 500.000-1.000.000, arası 1.000.000-2.500.000 ve 2.500.000 üzeri için puan katsayısı hesaplanmasında; sırasıyla, diğer tasdik işlemleri puan katsayısının %20, %40, %60, %80, %100 ü dikkate alınarak hesaplanır.

Tam tasdik ve diğer tasdik işlemlerinde azami iş kapasitelerinin belirlenmesi kriterleri ile sektörlere göre çalışma için harcanacak optimum süreler ve katsayılar Tablo 2’ de verilmiştir. Tablo 3’de A ve B Grubu iade işlemlerinde iade tutarlarına göre çalışma için harcanacak optimum süreler ve katsayılar yer almaktadır.

Tablo 2

Tablo 3

Yukarıdaki kriterler dikkate alınarak iş kapasitesinin belirlenmesine yönelik bir uygulama aşağıdaki gibidir.

Bir Yeminli Mali Müşavirin iki ruhsatlı meslek mensubu çalışanı bulunmaktadır. Yeminli Mali Müşavir kod numarası, 2,9,10,11,12,15,17 ve sektörel sıralama listesinde 6,1,5,7,4,6,2 olan işletmelerden sırasıyla, 4, 3, 2, 3, 2, 1, 1 adet ile 2021 yılı için tam tasdik hizmet sözleşmesi yapmıştır. Ayrıca, süresinde tam tasdik sözleşmesi yaptığı 11 kod numaralı işletmeye 2 dönem A Grubu No 3 ve 4 dönem A Grubu No 2 iade tutarlı, 15 kod numaralı işletmeye 4 dönem A Grubu No 3 ve 4 dönem A Grubu No 2 iade tutarlı aylık dönemler itibariyle KDV iadesi tasdik sözleşmesi, tam tasdik sözleşmesi yapmadığı 9 kod numaralı işletmeye B Grubu No 2 iade tutarlı 3 dönem ve 14 kod numaralı işletmeye B Grubu No 3 iade tutarlı 4 farklı aylık dönemler itibariyle KDV iadesi tasdik sözleşmesi yapmıştır. Kod numarası 13 ve sektörel sıralama listesinde 3 olan işletme ile diğer tasdik sözleşmesi yapmıştır. Bu meslek mensubunun iş kapasitesi aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.

Tam Tasdik Faaliyetlerinde;

Kod Numarası	Liste No	İşletme Sayısı	Süre (Adam/Saat)	Puan Katsayısı	Hesaplanan Puan
2	6	4	288	1	4
9	1	3	288	4,5	13,5
10	5	2	256	5	10
11	7	2	256	6	12
12	4	2	256	7	14
15	6	1	224	10	10
17	2	1	160	14	14
Toplam		15	1.728		77,50

İade Faaliyetlerinde;

Kod Numarası	Grubu	Dönem Sayısı	Süre (Adam/Saat)	Puan Katsayısı	Hesaplanan Puan
9	B/2	3 (1 aylık*3)	456/4=114	3x0,36	1,08
11	A/3	2 (1 aylık*2)	176 x 6= 1056 1056/4=264 264/2=132	2x0,72=1,44	3,36
	A/2	4 (1 aylık*4)		4x0,48=1,92
14	B/3	4 (1 aylık*4)	864/4=216	4x1,08	4,32
15	A/3	4 (1 aylık*4)	224 x 8 = 1792 1792/4= 448 448/2= 224	4x1,2=4,8	8
	A/2	4 (1 aylık*4)		4x0,8=3,2
Toplam		21	686		16,76

Diğer Tasdik Faaliyetlerinde;

Kod Numarası	Liste No	Diğer Tasdik Sayısı	Süre (Adam/Saat)	Puan Katsayısı	Hesaplanan Puan
13	3	2	256/4=64	1,60	3.20
Toplam		2	64	3,20

Hesaplamalara göre 2021 yılında Yeminli Mali Müşavirin toplam kapasitesi 77,50+16,76+3,20=97,46 puan olarak tespit edilmiş ve işletmelere ayırması gereken asgari süre iki çalışanı da dikkate alınarak, 2021 yılında 1.728 + 686 + 64 =2.478/2=1.239 saat olmaktadır. Buna göre iki çalışanı bulunan Yeminli Mali Müşavirin iş kabul edebileceği 52,54 puan ve 1257 saat çalışma zamanı bulunmakta ve yani kapasitesinin altında çalıştığını göstermektedir. Odalar bünyesinde iş kapasitesinin belirlenmesine yönelik bir yazılımın oluşturulması halinde, Yeminli Mali Müşavirlerin kapasitelerini aşıp aşmadıkları kendileri tarafından da kontrol edebilmelerinin sağlanması mümkündür.

4.Sonuç

Sistemin işleyişini koordine edecek en üst dereceli profesyonel yetkinliğe sahip olan Odaların kurumsal yapısına entegre bir komitenin varlığının hayata geçirilmesi gerekmektedir. Yeminli Mali Müşavirlerin sorumlulukları kapsamında, yapılan işi objektif bir bakış açısı ve mesleki şüphecilik ve özenle, etik kuralları gözeterek yapılmasını sağlayacaktır. Böylece Yeminli Mali Müşavirler yapmış oldukları tasdik işlemlerinde özenli olacak, tasdike konu olan işlemlere bağlı defter, kayıt ve belgelerin doğruluğundan emin olarak hareket edeceklerdir.

İş kapasite, Oda uyum ve kalite Prosedür ve kriterlerinin belirlenmesi sonucunda;

• Tasdik işlemleri mesleki özen gösterilerek yapılacağından hazine kaybının önlenmesine katkı sağlayacak,
• Kurumsallaşmayı artıracak,
• Zamana dayalı kapasite standardının oluşturulması, iş kabulü yapılacak müşteriye ayrılacak zaman dikkate alınarak belirlenecek ücret tarifesine göre oluşturulacağından düşük ücrete bağlı haksız rekabet önlenebilecek,
• Meslek kalitesinde olumlu değişimleri artıracak,
• Disiplin ve mali sorumluluk dosyaları azalacaktır.

Kaynakça

1. Türkiye’de Muhasebe Meslek Örgütünün 20. Yılı - Bir Değerlendirme - Prof. Dr. Oktay Güvemli, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı 44 Ekim 2009, Sayfa:6-16

2. ALIÇ, Ali (2014) “Cezai Sorumluluğun YMM Tarafından Değerlendirilmesi” http://www.ankaraymmo.org.tr/ekler/sempozyum kitap.pdf., 06.04.2015 Erişim Tarihi: 22.02.2022

3. ”Muhasebe, Denetim ve Danışmanlık İşletmeleri için İşyeri, Hizmet ve Kalite Güvence İlke ve Esasları Hakkında Mecburi Meslek Kararı”, 13.08.2017 tarih ve 30153 sayılı Resmi Gazete

4. Bağımsız Denetçilerin İş Yükünün İş Performanslarına Ve Denetim Kalitesine Etkisi, Bilal SOLAK, Doktora Tezi, Malatya 2015, www.acikbilim.yok.gov.tr Erişim Tarihi: 22.02.2022

5. “Kalite Kontrol Standardı 1” 6 Haziran 2018 tarih ve 30443 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

 

---

[1] Türkiye’de Muhasebe Meslek Örgütünün 20. Yılı - Bir Değerlendirme - Prof. Dr. Oktay Güvemli, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı 44 Ekim 2009, Sayfa:6-16

[2] ALIÇ, Ali “Cezai Sorumluluğun YMM Tarafından Değerlendirilmesi” http://www.ankaraymmo.org.tr/ekler/sempozyum kitap.pdf., 06.04.2015 Erişim Tarihi 22.02.2022.

[3] Muhasebe, Denetim ve Danışmanlık İşletmeleri için İşyeri, Hizmet ve Kalite Güvence İlke ve Esasları Hakkında Mecburi Meslek Kararı, 13.08.2017 tarih ve 30153 sayılı Resmi Gazete

[4] Bilal SOLAK, Doktora Tezi, Malatya 2015 “Bağımsız Denetçilerin İş Yükünün İş Performanslarına Ve Denetim Kalitesine Etkisi”, www.acikbilim.yok.gov.tr

[5] “Kalite Kontrol Standardı 1” 6 Haziran 2018 tarih ve 30443 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

28.04.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.