Öznur Dilara Taş
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Öğretim Görevlisi
oznurdilaratas@gmail.com

Covid-19 Sürecinin Kripto Paralar Üzerine Etkisi

“Kapitalist sistemi yıkmanın en iyi yolu parayı geçersiz kılmaktır.” Keynes

İlk kripto para birimi olan Bitcoin, 2009 yılında oluşturulan bir dijital para birimi olarak ortaya çıkmıştır. Gerçek kimliği henüz doğrulanmamış Satoshi Nakamoto kod isimli kişi ya da kurum tarafından bir makalede ortaya atılan fikirleri takip etmektedir. Nakamoto yayınladığı manifestoda dolara karşı çıktığını belirtmektedir. Sisteme bir itiraz olarak doğmuştur. Herhangi bir devlete, bankaya, kuruluşa ait olmadan merkeziyetsiz olarak oluşturulmuştur. Bitcoin, geleneksel ödeme mekanizmalarından daha düşük işlem ücretleri vaat etmekte ve herhangi bir devlet tarafından piyasaya sürülen para biriminin aksine merkezi olmayan bir otorite tarafından işletilmektedir. Hızla yükselen bir trend haline gelen kripto paralar madencilik ve bulut madencilik sistemleriyle üretilmektedir. Mining adı verilen madencilik sistemi, bilgisayar ve o bilgisayara entegre edilmiş ilgili kripto para blockchain (blok zincir) yazılımı kullanılarak, dağınık bir veri tabanında bulunan gizlenmiş verilerin bulunması, açığa çıkarılması işlemlerinden oluşmakta ve merkeziyetsiz borsalar tarafından alım satım işlemleri yapılmaktadır. Sistem  kriptografik imza denilen 1ve 0 rakamlarıyla kodlanan 256 haneden oluşan bir algoritma ile şifrelenmektedir. Piyasalarda 1’ler ve 0’lardan oluşan yeni bir dünya kurulmaya çalışılmaktadır.

Ekonomi deneye değil gözleme dayanan bir bilimdir. Bu açıdan bakıldığında kesin bir doğru ya da yanlış yoktur. İnsanlık tarihi boyunca yaşamın içinde kendini geliştirmiş bir bilim dalıdır. Değişen yeni dünya ile birlikte 1000 yıl önceki kavramların doğruluğunu kabul etmek uygulamada yeni problemlere yol açmış ve kripto para birimleri de bu şekilde ortaya çıkmıştır. Dünya çapında bankaların komisyon tutarlarının 650 milyar dolar civarında oluşu buna karşı kripto paraların aracısız ve çok düşük komisyon oranlarında olması ilgiyi de beraberinde getirmiştir.

Bitcoin en eski ve en iyi bilinen kripto para birimidir, ancak, altcoin olarak adlandırılan alternatif dijital para birimleri olan Etherium, Ripple, Litecoin gibi 3.000 yakın farklı kripto para birimleri bulunmaktadır fakat hiç şüphesiz ki Bitcoin en popüleri ve en bilinenidir. Kripto para birimleri, dünyanın bugüne kadar gördüğü değiş tokuş yapmanın en hızlı, en kolay, en ucuz, en güvenli ve en evrensel yolu olma amacıyla yola çıkmıştır. Bitcoin, genellikle sınırlı bir arz olduğu için yapısal olarak altınla karşılaştırılır. Bununla birlikte, altından farklı olarak, bitcoin dijitaldir, bölmeyi, aktarmayı ve depolamayı çok daha kolay hale getirir. Bitcoin sonsuz derecede bölünebilir olduğu için kullanıcılar 0.00000001  kadar az para transferi yapabilmektedir. Dolaşıma girecek maksimum bitcoin sayısı 21 milyondur. Bu sayıya 2100 yılında ulaşılacağı öngörülmektedir. Şu anda piyasalarda 18 milyon 330 bin 818 adet Bitcoin bulunmaktadır. Toplam piyasa değeri ise 179 milyar 522 milyon dolardır. 2020 yılı içerisinde en düşük bitcoin fiyatı 4.830.21usd, en yüksek ise 10.368,53usd seviyelerini görmüştür.

Küresel ekonomideki değişiklikler tüm ülkelerin ekonomi politikalarını etkilemiş ve daha güvenli ödeme yöntemlerinin kullanılmasına yol açmıştır. 1971’den bu yana karşılıksız olarak basılan merkez bankaları paraları Covid-19 sürecinde de yüksek tutarlarda para basmaya devam etmiştir. ABD, yaşanan ekonomik krizi atlatmak için son aylarda yaklaşık 2 trilyon 800 milyar dolarlık piyasadan kıymetli evrak satın alarak para basmıştır. Bu miktar Bitcoin’ in bugünkü piyasa değerinin 15 katından fazladır. Riskli bir yatırım olarak kabul edilen Bitcoin bu süreçte aşağı yönlü hareket ederek düşüş trendine girmiş ve birkaç gün içinde yaklaşık % 50 değer kaybetmiştir. Dünyadaki mevcut olumsuz makro ekonomik ortam göz önüne alındığında, kripto para piyasasında oluşan değişimler şaşırtıcı değildir.  Bitcoin’in kaos ortamlarından beslendiği düşünülse de pandeminin hızla yayılmasıyla birlikte hızlı bir düşüşle 3.600 dolar seviyelerine kadar gerilemiştir. Fakat bu keskin düşüş kendini hızla toparlamış ve volatilitesi yüksek bir varlık olan Bitcoin tekrar ivme kazanarak 10.368,53 usd seviyelerine kadar ulaşmıştır.

DEĞERLENDİRME

Kaotik süreçlerden geçtiğimiz bu günlerde yatırımcılar güvenli liman olarak görecekleri araçlara yönelmektedirler. Merkez bankalarının sınırsızca para basmaları kaynağı kıt olan altın, gümüş, bitcoin gibi kolerasyonu yüksek olan yatırımlara olan ilgiyi de beraberinde getirmiştir. Salgın tüm dünyayı ekonomik duraklama moduna sokmuş ve bunu yaparken nihayetinde hepimizi, içinde bulunduğumuz ekonomik sistemin etkinliği hakkında düşünmeye zorlamıştır. Petrol fiyatı ve küresel borsalarda yaşanan şoklar dünya çapında paniğe yol açmaya devam ederek küresel borsalar, vadeli işlemler ve ham petrol fiyatlarında art arda daralmalara neden olmuştur. Dünya’yı etkisi altına alan ve ekonomik bir buhrana neden olan pandemi, diğer finansal enstrümanlarda olduğu gibi etkilerini kripto para piyasalarında da göstermiştir.  Dünya geneline baktığımızda kripto paraların ülke paraları için tehdit unsuru oluşturmasına rağmen, devletler kripto paraları hukuken yasaklamaktan ziyade düzenleme yoluna gitmiştir. Bugüne kadar Dünya nüfusunun yüzde 19’u kripto para satın almıştır. Covid-19 sürecinin etkisini her anlamda hissettiğimiz bu günlerde yatırımcıların kaynağı sonsuz olmayan alternatif araçlara yönelmesi kripto paraların hayatımıza daha fazla girişini hızlandıracaktır. Belki de şu soruyu sorgulamakta fayda var: “Merkez bankalarının karşılığı olmadan dijital ortamlarda para bastığı bu günlerde kripto paralar bu paralardan daha az güvenli ve değerli midir?” 

29.05.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.