Özkan Cengiz
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
ozkan@ozkancengiz.net

2010 Ekim Ayında Yapılması Gerekenler, Ne Ekersen Onu Biçersin!

Geldik Ekim ayına, adı üstünde Ekim. Esasında bunu tarım için söylemişler, tarım da bu ay boyunca hububat ekimleri gerçekleştirilir, meyve fidanları için çukur açılır, Seralarda topraklar hazırlanır vs vs. Uzun lafın kısası çiftçiler bu ay ne ekerlerse gelecek aylarda onu biçerler.

Esasında biz muhasebeciler içinde durum çok farklı değil. Ekim alakasız bir ay gibi gözüküyor ne yılın başı ne yılın sonu ne de geçici vergi beyannamesi verme zamanı ama yinede çok önemli. Önemi nereden geliyor derseniz, Hem geçici beyannameler hem yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannameleri için tabir yerindeyse “EKİM” ayıdır. Bu ay ne ekersek beyanname geldiğinde onu biçeriz.

Birinci geçici genelde bir önceki yılın kurumlar vergisi beyannamesine kurban gider, ikinci geçiciye geldiğimizde biraz yaz rehaveti, biraz mali tatil sonrası rahatlığı biraz % 10 opsiyonu, zaten bunun adı geçici der geçer gideriz. Ve tabir yerindeyse işin tüm ince işçiliği son iki döneme kalır.

İşletmenin amortisman giderlerinin oluşturulması, envanter sayımlarının yapılarak eksik veya fazlalıkların tespit edilmesi, cari hesap mutabakatlarının yapılarak cari hesapların düzeltilmesi, ortaklar cari hesabının incelenerek düzenlenmesi vb mizanımızın şeklini şemalini yerine getirecek çalışmalar yıl sonundaki yoğunluğa ve telaşa sığdırılamayacak kadar önemli ve kaliteli işçilik gerektiren işlemlerdir.

Bu işlemlerin hazırlıklarının yapılacağı en güzel ay Ekim ayıdır, yerinde ve zamanında kullanılan bir ekim ayı o yılın kurtarıldığının adeta güvencesidir. Gelin hep beraber şu ekim ayında yapmamız gerekenleri bir gözden geçirelim.

• Üretim departmanımızdan bir 30.09. sayımı almak ve bu sayımın fiyatlandırmasını yaparak kaydi stoklarımız ile karşılaştırmak en iyisi olacaktır. Bu şekilde fiili sayımlar ile kaydi sayımlar arasındaki farkları araştırma inceleme ve düzeltme imkanımız zamanımız olacaktır.

• 30.09 itibariyle satıcılarımız, alıcılarımız ile cari hesap mutabakatı yaparak cari hesaplarımızın kontrol edilmesi yıl sonunda ortaya çıktığında başımızı ağrıtacak bir çok sorunun önceden çözülmesini sağlayacaktır.

• Hesap mutabakatları sonucu ortaya çıkan tahsili mümkün olmayan alacaklar, dava konusu yapılacak alacaklar, ödenip faturası henüz gelmeyen satıcı hesapları ile ilgili işlemlerin yapılması yerinde olacaktır. Özelikle şüpheli durumdaki alacakların dava konusu yapılması yıl sonu telaşında unutulmasını ve bu nedenle karşılık ayrılamaması durumunun önüne geçecektir.

• Özellikle 159 hesabımızda bulunan ithalat dosyalarının durumunun gözden geçirilmesi, verilen avansların sonuçlandırılması en azından önümüzdeki aylar için satın alma ve ithalat departmanlarının uyarılması yerinde olacaktır. Bu şekilde olası sorunlar yıl sonu gelmeden çözülecektir.

• İşletmemizin imkanları ve koşulları imkan tanıyor ise işletme de bir sabit kıymet sayımı yaptırarak bu sayımın sonuçlarını sabit kıymet listelerimiz ile karşılaştırmak yerinde olacaktır. Bazı durumlarda özellikle büyük işletmelerde kullanılmayan sabit kıymet bir şekilde değerlendirilmekte (örneğin hurda stoklarının arasına dahil edilip satılması, döküm fabrikalarında hammadde olarak kullanılması vb) ve sabit kıymet listelerimizde var olan bir kıymet fiili olarak bulunmamaktadır. Bu şekildeki sabit kıymetlerin tespit edilerek fiili durumuna uygun olarak kayıtlara yansıtılma yapılması yerinde olacaktır.

• Cari yıl da satın alınan sabit kıymetlerin 333, 339, 365, 389 ve son olarak 399 sayılı Vergi Usul Kanunu tebliğlerine göre ömürlerini belirleyerek, yıl içinde alınan binek araçların kıst amortismana tabi tutulacağı da göz önüne alınarak amortisman hesaplamalarının yapılması yerinde olacaktır. Bu işlemin erken yapılmasının faydası işletmenin cari yılda edindiği kıymetler için hesaplama yapar iken hızlandırılmış veya normal amortisman yöntemlerinden hangisini seçeceğine ve geçmişten hızlandırılmış olarak gelenleri normale dönüştürüp dönüştürmeyeceğine daha rahat karar vermesini sağlamasıdır.

• Yıl içinde satılan sabit kıymetlerden dolayı oluşan karların yenileme fonu özeliklerini taşıyıp taşımadığını ve önceki yıllarda yenileme fonuna atılan ancak amortisman indirimi ile yok edilemeyen fonların üç yılı doldurup doldurmadığının bakılması ve buna göre kayıtların yapılması yerinde olacaktır.

• Ortaklar cari hesaplarının irdelenmesi, durumuna göre adat hesaplaması yapılması, adat ve örtülü sermaye müesseseleri ışığında sermaye artırımı veya kar dağıtımı seçeneklerinin gözden geçirilmesi ve yönetici veya hissedarların yıl sonundan önce karar almalarının sağlanması yerinde olacaktır.

• İşletme vergi ve prim borçlarını (Muhtasar, SGK vb), bir takım iade veya teşvik sistemleri ile (KDV iadesi, DİFİF, Yetiştirme Desteği vb) mahsup yoluyla ödeniyor ise bu mahsup işlemlerinin kontrolü ve vergi ve prim borçlarının ilgili kurumlar ile mutabakatının sağlanması yıl sonu için iyi bir hazırlık olacaktır.

• Özellikle grup şirketi yapısı içersinde imalatçı- pazarlama şirketi vb birden fazla şirketimiz var ise bu şirketler arası vergi planlamasının Kurumlar Vergisi kanunun da yer alan Transfer Fiyatlandırması yolu ile Örtülü Kazanç Dağıtımı ilkelerine de dikkat ederek yapılması buna göre kar ve paylaşım marjlarının belirlenmesi son üç ay için yol haritasının çizilmesi yerinde olacaktır.

• İşletmenin yıl içinde dış kaynak (kredi) vasıtası ile edindiği sabit kıymetlere ilişkin finansman giderlerinin, işletmenin diğer finansman giderleri arasından ayrıştırılarak sabit kıymetlerin üzerine alınması için çalışmaların yapılması gerçek finansman giderlerini gözlemlememiz konusunda oldukça faydalı olacaktır.

• İşletmemizin kısa ve uzun vadeli borç ve alacaklarımızın, 180 ve 280 hesaplarda yer alan giderlerin 12 aydan kısa veya 12 aydan uzun olarak değerlendirilmesinin yapılması ve bunun ışığında düzeltilmesi bilançomuzun doğru görünümü açısından yerinde olacaktır.

• İşletmemizin indirimli orana tabi işlemlerden dolayı Katma Değer Vergisi iadesi alması muhtemel ise bu iade işlemlerinin uzman müşavirler ile değerlendirilmesi ve mahsup için hemen nakit iade için ocak ayında başvurmak üzere yüklenilen ve indirilecek KDV listeleri için çalışmalara başlanılması iade alım sürecini kısaltacaktır.

• Yönetici veya hissedarla birlikte işletmenin 9 aylık fiili sonuçları ışığında yıl sonu sonuçlarının tahminlerinin yapılması ve işletmenin mevcut vergi enstrümanları (yatırım indirimi, geçmiş yıl zararı, istisna kazançlar vb) ile yıllık verginin hesaplanması ve son üç aylık planlamanın yapılması bilgi üreten muhasebenin gereğidir.

• Ve tabiî ki son ve en önemli yapılacak işte 9 aylık olarak toparladığımız yoluna koyduğumuz ince işçiliğini bitirdiğimiz mizanımızın son 3 ayda düzenli ve tertipli olarak ilerlemesini sağlamak yıl sonunda şaşırtıcı bir şekilde işlerimizin yolunda gitmesini sağlayacaktır.

Mizan bir mali işler yöneticisinin, bir muhasebe müdürünün, bir muhasebe şefinin, bir muhasebe elemanının aynasıdır.

Orada kendinizi, muhasebe bilginizi, iş bilirliğinizi, çalışkanlığınızı ve hepsinden önemlisi mesleğinize olan saygınızı görürsünüz. İşin zaman zaman can sıkıcı olan kısmı sizle beraber aynaya bakmayı bilen herkes görür. Haydi kolay gelsin.

 

07.10.2010

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.