Özgür Demir
İş Başmüfettişi
Bilirkişi
ozgurdemir88@hotmail.com

Postalar Arasında 11 Saat Dinlenme Kuralına Aykırılık Sebebiyle İşçi Fazla Çalışma Ücretine Hak Kazanamaz

4857 sayılı İş Kanununun 76 ncı maddesinin ikinci fıkrasına dayanılarak çıkarılan Postalar Halinde İşçi Çalıştırılarak Yürütülen İşlerde Çalışmalara İlişkin Özel Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’e göre:

1- İşveren veya işveren vekilleri, posta sayısı ile her postanın işe başlama ve bitirme saatlerini, postalar halinde çalıştırdıkları işçilerin ad ve soyadlarını, ara dinlenmelerini, hafta tatillerini ve bunlara ilişkin değişiklikleri düzenleyerek işyerinde işçilerin kolayca görüp okuyabilecekleri şekilde ilan etmekle yükümlüdür.

2-İşçi postaları; nitelikleri dolayısıyla sürekli çalıştıkları için durmaksızın birbiri ardına postalar halinde işçi çalıştırılarak yürütülen işlerde posta sayısı 24 saatlik süre içinde en az üç işçi postası çalıştırılacak şekilde düzenlenir. Ancak turizm, özel güvenlik, sağlık hizmeti ve petrol araştırma, arama ve sondaj faaliyetleri kapsamında yürütülen işlerde ve bu işlerin yürütüldüğü işyerlerinde faaliyet gösteren alt işveren tarafından yürütülen işlerde düzenleme 24 saatte iki posta olacak şekilde yapılabilir.

3-4857 sayılı İş Kanununun 69 uncu maddesinin birinci fıkrasında tanımlanan gece dönemine denk düşen 20.00-06.00 saatleri arasındaki işçi postalarında, 18 yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçilerin çalıştırılmaları yasaktır.

4-Gece ve gündüz işletilen ve nöbetleşe işçi postaları çalıştırılarak yürütülen işlerde postalar; en fazla bir iş haftası gece çalıştırılan işçilerin, ondan sonra gelen ikinci iş haftasında gündüz çalıştırılmaları suretiyle ve postalar birbirlerinin yerini alacak şekilde düzenlenir. Zorunluluk olmadıkça işçilerin postaları değiştirilemez. Ancak 4857 sayılı İş Kanununun 69 uncu maddesi uyarınca, gece çalışması nedeniyle sağlığının bozulduğunu raporla belgeleyen işçiye işveren, olanakların elverdiği ölçüde gündüz postasında durumuna uygun bir iş verir. İşin niteliği ve yürütümü, iş sağlığı ve güvenliği göz önünde tutularak, gece ve gündüz postalarında iki haftalık nöbetleşme esası da uygulanabilir.

5-Posta değişiminde işçiler sürekli olarak en az onbir saat dinlendirilmeden çalıştırılamaz. Bu hüküm, postası değiştirilen işçilere de uygulanır.

Ayrıca 4857 sayılı İş Kanunu 69 uncu maddesinde aynen; “Postası değiştirilecek işçi kesintisiz en az onbir saat dinlendirilmeden diğer postada çalıştırılamaz.” düzenlemesi yer almaktadır.

Postalar halinde çalışılan işyerlerinde posta değişimlerinde işçilerin kesintisiz şekilde en az onbir saat dinlendirilmesi gerekmektedir. Bununla birlikte vardiya dönüşümlerinde işçilerin mazeretsiz devamsızlık yapmaları, işten ayrılmaları, rapor almaları gibi sebeplerle kesintisiz onbir saat dinlenme kuralına aykırı olacak şekilde çalıştırıldıkları görülmektedir. Uygulamada örneğin, işçilerin 11 saat dinlendirilmeksizin 8 saat dinlendirildikten sonra tekrar mesaiye çağrılıp çalıştırıldıkları durumlarda aradaki 3 saatin fazla çalışma ücreti olarak işçiye ödenmesi gerekip gerekmediği noktasında tereddüt oluşmaktadır.

Söz konusu düzenleme incelendiğinde düzenlemenin, işyerindeki çalışma düzenine ilişkin olduğu ve temelde işçi sağlığını düzenlediği, esas olarak işçinin insan onuruna yakışır bir şekilde çalışması için asgari dinlenme süresi olarak yer verildiği anlaşılmaktadır. Bu sebeple söz konusu yönetmelik hükümlerine aykırı olacak şekilde çalıştırılan işçiler, 11 saat dinlenme kuralına aykırı şekilde erken çalışmaya başlamaları sebebiyle fazla çalışma ücretine hak kazanamazlar. Fazla çalışma işyerindeki fiili çalışma ile ilgili olup işyerindeki genel çalışma düzenine ait olan postalar arasında en az 11 saat dinlenme kuralına aykırılığın tespiti halinde ise idari para cezası uygulanmaktadır.

Konuya ilişkin Yargıtay içtihatları da bu yöndedir: “… Somut olayda; mahkemece davalı işyerinde vardiya ve postalar halinde çalışma yapıldığı, vardiya değişim günlerinde iki vardiya arasında asgari 11 saatlik süre geçmeden davacı işçinin sonraki vardiyaya devam ettiğinin anlaşıldığı, İş Kanunun 69/son maddesinde bu durumda kesintisiz en az 11 saatlik dinlenme süresinin tanınması gerektiği, dinlenmenin çalışanın Anayasal hakkı olduğu, Kanun tarafından belirlenmiş dinlenme süresi içerisinde yapılan çalışmaların haftalık çalışma süresi 45 saati aşmasa dahi fazla çalışma niteliğinde olduğu belirtilerek davacı lehine fazla çalışma alacağına hükmedilmiştir. Ne var ki, dinlenilme hakkı ile fazla çalışma ücreti alacağı farklı hukuki haklar olup, dosya içeriğinden davacının fiilen çalıştığı süreye göre haftalık 45 saati aşan bir çalışmasının olmadığı anlaşıldığından fazla çalışma alacağı talebinin reddi gerekirken kabulü hatalı olup kararın bozulması gerekmiştir.” (Yargıtay 22. HD, Esas Numarası: 2016/20559, Karar Numarası: 2019/18252, Karar Tarihi: 03.10.2019)

03.10.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.