Beyana dayalı vergileme sisteminde, vergi mükellefleri alanlarına göre vergi matrahlarını beyan ederek vergilerini öderler. Beyana dayalı sistemin doğal bir sonucu olarak, analize konu birçok mali veri beyanname(ler) ile beyan edilmek suretiyle Gelir İdaresi Başkanlığı’nda toplanır.
18 Nisan 2020 tarihli Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile vergi kayıp ve kaçağı ile kayıt dışı ekonomik faaliyetleri tespit etmek ve bunları önlemek amacıyla risk analizi yapmak Hazine ve Maliye Bakanlığının görevleri arasına eklenmiştir.
Bağlı Kuruluş:
Bağlı kuruluşlar bakanlığın hizmet ve görev alanına giren ana hizmetleri yürütmek üzere, bakanlığa bağlı olarak özel kanunla kurulan, genel bütçe içinde ayrı bütçeli veya katma bütçeli veya özel bütçeli kuruluşlardır. Bağlı kuruluşlar, merkez teşkilatı ile ihtiyaca göre kurulan taşra teşkilatından meydana gelecek şekilde düzenlenir. Bağlı kuruluşların taşra teşkilatı; bölge, il ve ilçe kuruluşları şeklinde veya doğrudan kendine bağlı olarak kurulabilir.
İlgili Kuruluş:
İlgili kuruluşlar; özel kanun veya statü ile kurulan, iktisadi devlet teşekkülleri ve kamu iktisadi kuruluşları ile bunların müessese ortaklık ve iştirakleri veya özel hukuki, mali ve idari statüye tabi, hizmet bakımından yerinden yönetim kuruluşları şeklinde düzenlenir. Bu kuruluşların ilgili olduğu bakanlık bu Kanunun koyduğu usule göre belirlenir.
İlişkili kuruluş:
İlgili kuruluşlar, ayrı bir tüzel kişiliği olan ve bakanlıklarla ilgisi idari vesayet şeklinde kurulan hizmet yerinden yönetim kuruluşlarıdır. Örneğin KİT’ler…
“1 No’lu Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 222 inci maddesine göre Genel Müdürlüğümüzün görevleri;
Esasında Risk analizi kapsamında vergi incelemeleri; Gelir İdaresi Başkanlığında toplanan mali verilerin, Risk Analiz Merkezince analize tabi tutulması ve gerekli süzgeçlerden sonra mükelleflerin risk analiz merkezi tarafından incelemeye sevk edilmesi ve nihayetinde Vergi Denetim Kurulu tarafından mükellefin defter, belge ve bilgi istenmesiyle ve tam ya da sınırlı veyahut karşıt inceleme marifetiyle gerçekleştirilmektedir. Bakanlığın planlarına göre yıllık 25 bin mükellefin Risk analizi yoluyla incelemeye sevk edileceği planlanmaktadır. bu bağlamda, Gelir İdaresi Başkanlığına beyan edilen mali verilerin neler olduğu üzerinden risk analiz modelinin nasıl çalıştığı üzerine değerlendirmeler ve tespitler yapılabilir.
Bu değerlendirmeleri aşağıdaki başlıklar altında toplayabiliriz.
Ülkemizde vergi mükellefleri 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’na göre yoklama, bilgi isteme ve vergi incelemesi yoluyla denetlenmektedir.
Mali verilere: Kdv Beyannamesi, BA BS formu, Muhtasar Beyanname, Geçici Beyanname ve Gelir Vergisi Beyannamesi ve Kurumlar Vergisi Beyannamesindeki bilgilerden ulaşılmaktadır.
Kısmi ve tam istisna olmayan bir Kdv Beyannamesinde, mükellefin cari dönem cirosu, kümülatif dönem cirosu, kredi kartlı satışlarının aylık toplamı, indirilecek kdv, indirilecek kdv matrahı yer almaktadır.
BA BS formunda ise 5 bin lira ve üzeri olan alım ve satımların kdv hariç tutarları yer almaktadır.
Muhtasar Beyannamesinde ise genel de kdv olmayan masrafların matrahları yer almaktadır.
Gelir ver Kurumlar vergisi beyannamelerinde ise mükellefin gelir tablosu ve bilançoları yer almaktadır.
Analiz 1: Mükellefin Kdv beyannamesindeki aylık matrah ile Bs formundaki matrah karşılaştırılır.
Analiz 2: Mükellefin Kdv beyannamesindeki indirilecek kdv matrahı ile Ba formundaki matrah karşılaştırılır. Lazım olursa Muhtasar beyannamedeki faturalı kdvye tabi olmayan Ba formuna konu edilmiş matrah da analizde toplama dahil edilir.
Analiz 3: Mükellefin Kdv beyannamesindeki ilgili çeyrek sonundaki ciro ile Geçici beyanname üzerindeki brüt satış hasılatı karşılaştırılır.
Analiz 4: Mükellefin Geçici vergi beyannamesindeki “Gider” tutarı ile Kdv beyannamesindeki indirilecek kdv matrahları ile muhtasar beyannamedeki kdv matrahı olmayan giderlerin toplam tutarı karşılaştırılır.
26.04.2021
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)
>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
Ayrıntılar için tıklayın.
>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.
>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.