Özgül Höbek
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
Emekli Vergi Dairesi Müdürü
ozgulhobek@hotmail.com

Kira Gelirlerinin Tahsilatının Vergilendirmedeki Önemi

Gelir Vergisi Kanununun 70. Maddesinde kira gelirine konu mal ve haklar sayılmış olup, söz konusu mal ve hakların kiraya verilmesi karşılığında elde edilen gelirlerin belirli koşullar dahilinde gelir vergisine tabi olduğu belirtilmiştir. Gayrimenkul sermaye iradı olarak ifade edilen bu gelirlerin vergilendirilebilmesi için en başta kira gelirinin elde edilmesi gerekmektedir. Bu yazımızda kira bedellerinin tahsil edilmesi sırasında vergilendirme açısından dikkat edilmesi gereken hususlardan bahsedeceğim.

KİRA GELİRİNİN ELDE EDİLMESİ

Gelir Vergisi Kanununa göre kira gelirinin vergilendirilmesi için gelirin nakden veya ayni olarak tahsil edilmesi gerekmektedir. Kira geliri elde eden mükellef tarafından bulunulan yıla veya geçmiş yıllara ilişkin tahsil edilen kira gelirleri, tahsil edilen yılın hasılatı sayılmaktadır. Ayrıca gelecek yıllara ait olup peşin tahsil olunan kiralar, ilgili bulundukları yılların hasılatı sayılmaktadır. Birer örnek verecek olursak;

Örneğin: 2018,2019,2020 yıllarına ait bulunan kira gelirlerinin tamamı 2021 yılı içerisinde tahsil edilirse, söz konusu yıllara ait bu kira gelirleri 2021 yılının geliri olarak dikkate alınarak vergilendirilir.

Örneğin: 2021,2022,2023 yılları kira gelirlerinin tamamı 2021 yılında tahsil edilmesi halinde, gelirin tamamı 2021 yılı geliri olarak değil, ilgili yılların yani 2021, 2022, 2023 yılı geliri olarak değerlendirilir.

KİRA GELİRİNİN NAKDEN VEYA AYNİ OLARAK TAHSİL EDİLMESİ

Kira gelirinin nakden tahsil edilmesi; Türk Lirası, yabancı para veya çek ile kiranın ödenmesidir. Yabancı para cinsinden tahsilatlarda, ödemenin yapıldığı tarihteki TC. Merkez Bankası döviz alış kuru esas alınarak hasılat belirlenir.

Kira gelirinin ayni olarak yani mal, eşya gibi unsurlar karşılığında tahsil edilmesi durumunda, yapılan kira tahsilatları Vergi Usul Kanununa göre emsal bedeli ile paraya çevrilerek hasılat belirlenir.

KİRA GELİRİNİN DÜŞÜK OLMASI VEYA HİÇ OLMAMASI

Kira bedellerinin düşük olması veya hiç olmaması durumunda Gelir Vergisi Kanununun 73. Maddesine istinaden emsal kira bedeli esası uygulanır. Gayrimenkullerin bedelsiz olarak başkalarının kullanımına bırakılması durumunda da bu esas uygulanır.

Bina ve arazilerde emsal kira bedeli, yetkili özel makamlarca veya mahkemelerce takdir ve tespit edilmiş kirasıdır. Bu şekilde tespit edilmiş kira mevcut değilse, emsal kira bedeli bina ve arazinin emlak vergisi değerinin %5’idir.

Bina ve arazi dışında kalan mal ve haklarda emsal kira bedeli, bu mal ve hakların maliyet bedelinin, bu bedel bilinmiyorsa, Vergi Usul Kanununun servetlerin değerlemesi hakkındaki hükümlere göre belli edilen değerinin %10’udur.

KİRAYA AİT TAHSİLAT VE ÖDEMELERİN BANKA VEYA POSTA İDARESİ ARACILIĞIYLA YAPILMASI ZORUNLULUĞU

Gelir Vergisi Genel Tebliğine (268 ve 298 Seri Nolu) göre aşağıda belirtilen kiraya ait tahsilat ve ödemeler banka ve benzeri finans kurumları veya posta idareleri aracılığıyla yapılmalıdır. Söz konusu kurum ve kuruluşlar tarafından düzenlenen belgelerle tevsik edilmelidir.

1. Konut olarak kiraya verilenlerde, her bir konut için  500 TL ve üzerinde kira geliri elde edenlerin,
2. Günlük, haftalık ve benzeri şekilde kısa süreli olarak konut kiralamalarında miktara bakılmaksızın kira geliri elde edenlerin,
3. İş yeri olarak kiraya verilenlerde, miktar sınırlaması olmadan işyerini kiraya verenler ve kiracıların,

Kiraya ait tahsilat ve ödemelerini banka ve benzeri finans kurumları veya posta idaresi aracılığıyla yapmaları zorunluluğu bulunmaktadır.

ZORUNLULUĞA UYULMAMASI HALİNDE CEZAİ YAPTIRIM

Yukarıda belirtilen zorunluluğa uyulmaması halinde, 213 Sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 355. Maddesi uyarınca o yıl için belirlenen özel usulsüzlük cezasından az olmamak üzere her bir işlem için ilgili işleme konu tutarın %5 ‘i oranında  özel usulsüzlük cezası kesilir.

SONUÇ

Gelir Vergisi Kanununa göre kira gelirinde gelirin elde edilmesi, tahsil esasına bağlanmıştır. Mükelleflerin kira bedellerini tahsil ederken ve öderken yukarıda değinilen hususlara dikkat etmeleri gerekmektedir. Saygılarımla…

15.03.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.