Özgül Höbek
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
Emekli Vergi Dairesi Müdürü
ozgulhobek@hotmail.com

İhraç Kayıtlı Teslimlerde İhracat İçin Ek Süre Verilmesi

İhracatçıların, imalatçılardan ihraç kaydıyla teslim aldıkları malları birtakım yaptırımlarla karşılaşmamak adına yasal süresi içerisinde ihraç etmeleri gerekmektedir. Ancak bazen karşılaşılan mücbir sebepler veya beklenmedik durumlar nedeniyle mallar yasal süresi içerisinde ihraç edilememektedir. Bu durumda ihracat için ek süre alınması gerekmektedir. Bu yazımızda söz konusu ek süre alınırken dikkat edilmesi gereken hususlardan bahsedeceğim.

İHRAÇ KAYITLI TESLİM NE DEMEKTİR?

İhraç kayıtlı teslim kısaca, imalatçılar tarafından imal edilen malların ihraç edilmek şartıyla ihracatçılara KDV tahsil edilmeden teslim edilmesidir. Bu doğrultuda düzenlenen faturada: "3065 sayılı KDV Kanununun (11/1-c) maddesi hükümlerine göre, ihraç edilmek şartıyla teslim edildiğinden, KDV tahsil edilmemiştir." İfadesi yazılır. İmalatçılar tarafından tahsil edilmeyen ancak ilgili dönem beyannamesinde beyan edilen bu vergi, vergi dairesince tarh ve tahakkuk ettirilerek tecil olunur.

İHRAÇ KAYDIYLA TESLİM EDİLEN MALLARIN İHRAÇ EDİLME SÜRESİ NE KADARDIR?

İhraç edilmek şartıyla teslim edilen malların ihracatçıya teslim tarihini takip eden aybaşından itibaren 3 ay içerisinde ihraç edilmesi gerekmektedir.

Örneğin; İhracatçı A Limited Şirketi, imalatçı B Limited Şirketinden 15/03/2021 tarihinde ihraç kayıtlı olarak teslim aldığı malları Nisan, Mayıs, Haziran dönemleri içinde ihraç etmesi gerekmektedir. Söz konusu malların belirtilen süre içerisinde ihraç edilmesi halinde, tecil edilen vergi terkin olunur.

İHRACAT İÇİN EK SÜRE VERİLEBİLMESİ İÇİN BİRİNCİ ŞART

İhracatın mücbir sebepler veya beklenmedik durumlar nedeniyle üç ay içinde gerçekleştirilememesi halinde, en geç üç aylık sürenin dolduğu tarihten itibaren on beş gün içinde başvuran ihracatçılara üç aya kadar ek süre verilebilir. Yani ihracat için ek süre verilebilmesi için ilk şart ya mücbir sebep halinin varlığı ya da beklenmedik durumların gerçekleşmesidir. Mücbir sebep hallerinin neler olduğuna bakacak olursak, 213 Sayılı Vergi Usul Kanununun 13 üncü maddesi esas alınarak belirlenir. Buna göre Mücbir Sebepler;

1. Vergi ödevlerinden her hangi birinin yerine getirilmesine engel olacak derecede ağır kaza, ağır hastalık ve tutukluluk;

2. Vergi ödevlerinin yerine getirilmesine engel olacak yangın, yer sarsıntısı ve su basması gibi afetler;

3. Kişinin iradesi dışında vukua gelen mecburi gaybubetler;

4. Sahibinin iradesi dışındaki sebepler dolayısıyla defter ve vesikalarının elinden çıkmış bulunma gibi hallerdir.

Beklenmedik durum halleri ise İhracatın kanuni süresinde gerçekleşmesine engel teşkil eden ve mücbir sebep kabul edilmeyen hallerdir. Bunlar kısaca:

 -- İhracatın yapılacağı ülkedeki savaş hali/siyasal karışıklıklar

 -- Ekonomik belirsizlik ve durgunluk

 -- Yurt dışındaki alıcının sipariş ertelemesi, iptal etmesi, teslim programındaki değişiklikler,

 -- Bedelin transferinde karşılaşılan aksaklık veya gecikmeler,

 --  Akreditif süresinin dolması,

  -- İhraç edilecek malın tüketim mevsiminin geçmesi, uygun depolama koşullarına sahip olunmaması,

  -- İthalatçı ülke ile yaşanan siyasi veya ekonomik sorunlar,

  -- İhraç malının taşınmasında karşılaşılan sorunlar (gemilerin yükleme limanlarına gecikmeli yanaşması, taşıma aracı veya konteyner bulunamaması),

  -- Milli tatiller, iklim koşulları,

  -- Gümrüklerde yaşanan sorunlar (gümrüklerdeki araç yoğunluğu, gümrüklerde grev-iş yavaşlatma), resmi makamlardan ihracat için izin alınamaması gibi hallerdir.

İHRACAT İÇİN EK SÜRE VERİLEBİLMESİ İÇİN İKİNCİ ŞART

İhracatın mücbir sebepler veya beklenmedik durumlar nedeniyle gerçekleşmemesi halinde ek süre verilebilmesi için ikinci şart ise ek süre talebinin ihracatçılar tarafından en geç üç aylık sürenin sonundan itibaren 15 gün içinde ilgili vergi dairesi başkanlığı veya defterdarlığa verilecek bir dilekçe ile yapılmasıdır. Bu dilekçeye aynı zamanda ihraç kaydıyla teslime ait faturanın bir örneği de eklenmelidir.

Örneğin; 10/02/2021 tarihinde imalatçıdan ihraç kaydıyla teslim aldığı malları ihracatçının Mart Nisan Mayıs aylarında ihraç edememesi halinde ek süre talebinin en geç 15/06/2021 tarihine kadar yapılması gerekmektedir.

İHRACAT İÇİN EK SÜRE TALEBİNDE UYGULAMADA KARŞILAŞILAN SORUNLAR

İhraç kaydıyla teslim aldıkları malları yasal süresi içinde mücbir sebepler veya beklenmedik durumlara bağlı olarak ihraç edemeyen ihracatçıların ek süre talepleri ilgili vergi dairesi başkanlıkları ve defterdarlıklar tarafından değerlendirilir. Tabi burada kanun maddesine baktığımızda ‘’ek süre verilebilir’’ denmektedir. Dolayısıyla idarenin ek süre verme zorunluluğu bulunmamaktadır. Ancak uygulamada genellikle yukarıda belirtilen mücbir sebep veya beklenmedik durumun varlığı söz konusu olduğunda ek süre verilmektedir. Yukarıda da belirtildiği üzere mücbir sebep veya beklenmedik durumun tevsikine yönelik bir belge talep edilmemektedir. Vergi dairesi başkanlıkları ile defterdarlıklar kendilerine yapılan ek süre taleplerini, öncelikle talebin zamanında ve ilgili ihracatçı mükellef tarafından yapılıp yapılmadığı bakımından incelemektedir. Burada uygulamada karşılaşılan en büyük sorun ek süre talebinin süresinden önce veya sonra talep edilmesidir.

Örneğin: Yukarıdaki örneği ele alacak olursak, 10/02/2021 tarihinde imalatçıdan ihraç kaydıyla teslim alınan mallar için ihracatçının ek süre talebinin 15 Mayıs 2021 tarihinde talep edilmesi gibi. Bu durumda uygulamada mükellefe ek süre verilmemekte süresinde ek süre talep etmesi gerektiği hatırlatılmaktadır.              

Ek süre talebinin süresinden sonra istenilmesi halinde ise ek süre maalesef verilememektedir.

Örneğin: Yine yukarıdaki örnekten gidecek olursak, 10/02/2021 tarihinde imalatçıdan ihraç kaydıyla  teslim alınan mallar için ihracatçının ek süre talebinin 18 Haziran 2021 tarihinde talep edilmesi gibi.

İHRACATIN EK SÜRE TALEP MÜDDETİ OLAN 15 GÜNLÜK SÜRE İÇERİSİNDE YAPILMASI

3065 Sayılı KDV Kanununa göre, normal şartlarda İhraç edilmek şartıyla teslim edilen malların ihracatçıya teslim tarihini takip eden aybaşından itibaren 3 ay içerisinde ihraç edilmesi gerekmektedir. Yukarıda belirtildiği üzere mücbir sebep veya beklenmedik durumlar nedeniyle üç aylık sürenin dolduğu tarihten itibaren 15 gün içinde başvuran ihracatçılara üç aya kadar ek süre verilebilmektedir. Ancak bazen henüz 15 günlük ek süre talep etme müddeti bitmeden ve izin alma işlemi olmadan ihracat gerçekleşebilmektedir. Bu duruda tecil terkin işleminin uygulanabileceği Gelir İdaresi Başkanlığınca verilen 25/05/2016 tarih ve 37009108-130[11/1-C-2015/1503]-29095 sayılı  özelgede belirtilmiştir.

‘’ Buna göre, ihracatçı firma tarafından ek süre talebinde bulunulmamakla birlikte, ihracatın gerçekleşmesi için tanınan yasal süre (en geç 28/02/2015 tarihi) geçtikten sonra, ancak; Kanunda mükelleflerin yararlanmasına imkan tanınan 15 günlük ek süre talep müddeti içinde fiili ihracat gerçekleştirilmiş olduğundan (09/03/2015 tarihinde), ihraç kaydıyla teslim edilen söz konusu 500 adet av tüfeğine ilişkin tecil edilen KDV'nin, vergi ziyaına sebebiyet verilmemiş olması ve mevzuata aykırı başkaca bir hususun bulunmaması halinde, terkin edilmesinde bir sakınca bulunmamaktadır.’’

İHRACATIN YASAL SÜRE İÇERİSİNDE GERÇEKLEŞMEMESİ DURUMU

İhraç kaydıyla teslim edilen malların ihracatının, yasal süre içerisinde yani malların teslim tarihini takip eden 3 ay içerisinde veya   verilen ek süre içerisinde ihraç edilmemesi durumunda; tecil olunan vergi tahakkuk ettirildiği tarihten itibaren 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen gecikme zammıyla birlikte tahsil olunur. Ancak, ihraç edilmek şartıyla teslim edilen malların Vergi Usul Kanununda belirtilen mücbir sebepler nedeniyle ihraç edilmemesi halinde, tecil edilen vergi tecil edildiği tarihten itibaren 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48 inci maddesine göre ilgili dönemler için geçerli tecil faizi ile birlikte tahsil edilir.

SONUÇ

İhracatçıların ihraç kayıtlı olarak teslim aldıkları malları teslim tarihini takip eden aybaşından itibaren 3 ay içinde ihraç etmeleri gerekmektedir. İhracatın mücbir sebepler veya beklenmedik durumlar nedeniyle üç ay içinde gerçekleştirilememesi halinde, en geç üç aylık sürenin dolduğu tarihten itibaren on beş gün içinde başvuran ihracatçılara üç aya kadar ek süre verilebilmektedir. Söz konusu ek sürenin alınması sırasında nelere dikkat edilmesi gerektiğine yukarıda değinilmiştir. Bu hususlara dikkat edilmemesi durumunda tecil terkin uygulamasından yararlanılamayacağı gibi vergi dairesince tecil olunan vergi tahakkuk ettirildiği tarihten itibaren 6183 Sayılı Yasada belirtilen gecikme zammıyla birlikte tahsil edilecektir. Bu nedenle mükelleflerimizin ihracat için ek süre talep ederken yukarıda belirtilen hususlara dikkat etmesi gerekmektedir. Saygılarımla…

29.12.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.