Özgül Höbek
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
Emekli Vergi Dairesi Müdürü
ozgulhobek@hotmail.com

Özel Esas Uygulamalarından Sahte Belge Kullanma Tespiti ve İspat Yükümlülüğü

Sahte belge, 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 359’uncu maddesinde düzenlenmiş olup, gerçek bir muamele veya durum olmadığı halde bunlar varmış gibi düzenlenen belgedir. Mükellefler, bilerek veya bilmeyerek bu belgeleri kullanabilmekte, bunun sonucu olarak da birtakım cezalarla muhatap olabilmektedirler. Özellikle sahte belgeleri bilmeyerek kullanan mükellefler, KDV. İadeleri başta olmak üzere müşterileri ile olan ticari ilişkilerinin bozulması gibi birçok problemle karşı karşıya kalabilmektedirler. Bu yazımızda kısaca sahte belge kullanma tespitinden ve ispatlama yükümlülüğünden bahsedeceğim.

ÖZEL ESASLAR UYGULAMASI HANGİ BELGELER İÇİN GEÇERLİDİR?

Özel esasların amacı, Hazine’ye intikal etmemiş hayali olarak oluşturulmuş gerçek bir yüklenime dayanmayan tutarların KDV. İadesi olarak ödenmesinin önlenmesidir.

Üzerinde KDV. gösterilen fatura ve benzeri belgeler ile iade hakkı doğuran işlemin niteliğine göre iade için aranan belgelerden olan gümrük beyannamesi, yatırım teşvik belgesi, istisna belgesi gibi belgelerin gerçeğe aykırı olarak düzenlendikleri tespit edilmesi halinde özel esaslar uygulamasına alınır.

Diğer taraftan, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu gereğince, düzenlenmesi zorunlu olan ödeme kaydedici cihaz fişi, gider pusulası, sigorta poliçesi, müstahsil makbuzu, sevk irsaliyesinin gerçeğe aykırı olarak düzenlendiği ve bunların kullanıldığı gerekçesiyle mükellefler özel esaslar kapsamına alınamaz.

SAHTE BELGE KULLANMA TESPİTİ NE DEMEKTİR?

Sahte belge kullanma tespiti, sahte belgelerde yer alan KDV.’nin indirim konusu yapıldığının tespit edilmesidir. Sahte belge kullanma tespitinden bahsedilebilmesi için, sahte belgenin kullanıcı tarafından kayıtlara intikal ettirilmesi ve beyannamede indirilecek KDV. Olarak dikkate alması ve bunun da tespit edilmesi gerekir. Kullanıcının sadece Ba bildirimine söz konusu belgede yazılı tutarı dahil etmiş olması tek başına yeterli değildir. Yapılan vergi incelemesi sırasında bu hususun tespit edilerek rapor düzenlenmeden mükelleflerin bağlı olduğu vergi dairesine yazılı olarak bildirilmesi de bu kapsamdadır.

Kullanılan belgeye yönelik bir tespit veya rapor olmadığı sürece, yalnızca hakkında sahte belge düzenleme rapor veya tespiti bulunan mükelleften mal ve hizmet alımına istinaden alıcının özel esaslara tabi tutulması söz konusu değildir.

Ticari, zirai ve mesleki faaliyeti olmadığı halde sahte belge düzenlemek amacıyla mükellefiyet tesis ettirdiği tespit edilip mükellefiyetleri terkin edilenlerden alım yaparak belgelerde yer alan KDV.yi indirim konusu yaptığı tespit edilen mükellefler de sahte belge kullanma tespiti kapsamında özel esaslara tabi tutulur.

SAHTE BELGE KULLANILDIĞININ TESPİT EDİLMESİ HALİNDE VERGİ DAİRESİNCE YAPILAN İŞLEMLER

Haklarında sahte belge kullanımına yönelik olumsuz tespit bulunan mükellefler, vergi dairesince kendi durumlarından haberdar edilerek 15 gün içinde olumsuzluğu giderebilecekleri bir yazı ile tebliğ edilir. Bu tebliğden sonra mükelleflerin önünde özel esaslar uygulamasına girmemek için iki seçenek mevcuttur:

1. Söz konusu süre içerisinde belgede yazılı KDV. Tutarını indirim hesaplarından çıkarmak suretiyle beyanlarını düzeltmeleri.
2. Yine verilen süre içerisinde KDV. Uygulama Genel Tebliğinin (IV/E/5) bölümündeki açıklamalar doğrultusunda işlemin gerçekliğinin ispat edilmesi.

Kendilerine tanınan 15 günlük süre içerisinde yukarıda belirtildiği şekilde olumsuzluğu gidermeyen mükellefler tespitin yapıldığı tarih itibariyle özel esaslar kapsamına alınırlar.

İŞLEMLERİN GERÇEKLİĞİNİN İSPATINDA ÖZELLİKLİ HUSUSLAR

213 sayılı Kanunun 3/B maddesine göre vergilendirmede vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti esas olup, vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyetinin yemin hariç her türlü delille ispatlanmasının mümkün bulunduğu belirtilmiştir.

Sınırlandırıcı olmamak kaydıyla belgenin gerçekliğini ve doğruluğunu ispatta KDV. Uygulama Genel Tebliği (lV/E/5)bölümüne göre:

1. İşlem bedelinin ödendiğinin belgelendirilmesi
2. Taşıma, yükleme, boşaltma, depolama, ambalajlama, ve benzeri işlemlerin yapıldığına yönelik belgeler, sigorta belgesi, vergi, resim, harç, pay, fon gibi ödemeler yapılmışsa bu ödemelere ait belgeler işlemin gerçekliğinin tevsikinde delil olarak kullanılabileceği belirtilmiştir.

Tabi burada işlemin gerçekliğini ispat ederken, alım yapılan mükellefin durumu önem arz etmektedir.

Örneğin, 213 Sayılı Vergi Usul Kanununun 153/A maddesi kapsamında başkaca bir ticari, zirai ve mesleki faaliyeti olmadığı halde münhasıran sahte belge düzenlemek amacıyla mükellefiyet tesis ettirdiğinin vergi incelemesine yetkili olanlarca düzenlenen rapor ile tespit edilmesi ve mükellefiyet kaydının devamına gerek görülmediğinin raporda belirtilmesi üzerine işi bırakmış addolunan ve mükellefiyet kayıtları vergi dairesince terkin edilenlerden alım yaptıkları yönünde  haklarında olumsuz tespit bulanan mükelleflerin yukarıdaki esaslara göre işlemlerin gerçekliğini ispat etmeleri mümkün olmakla birlikte uygulamada daha detaylı bilgi ve belge istenebilmektedir.

SONUÇ

Mükellefin sahte belge kullanma tespiti yönünden özel esaslar uygulamasına girmesi, KDV. İadeleri başta olmak üzere müşterileri ile olan ticari ilişkilerinin bozulması gibi birçok sorunla karşılaşmalarına neden olabilmektedir. Bunu önlemek adına mükelleflerin vergi dairesince verilen süre içerisinde ya belgede yazılı KDV tutarını indirim hesaplarından çıkarmak suretiyle beyanlarını düzeltmeleri ya da ispatlayıcı belgelerle birlikte vergi dairesine başvurmaları gerekmektedir. Saygılarımla…

20.12.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.