Ozan Bingöl
Vergi Uzmanı
ozanbngl@hotmail.com

Sonradan Yıllara Sari Olan İnşaat İşlerinde Stopaj Sorunu

Yıllara sari inşaat ve onarım işleri GVK 42. Maddede düzenlenmiş olup, ilgili kanun maddesi ile hüküm altına alınmıştır.  Hüküm altına alınan maddede birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat (dekapaj işleri de inşaat işi sayılır) ve onarma işlerinde kar veya zarar işin bittiği yıl kati olarak tespit edilir ve tamamı o yılın geliri sayılarak, mezkûr yıl beyannamesinde gösterilir denilmektedir. Ayrıca 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 15'inci maddesinin (1/a) bendi gereğince  Gelir Vergisi Kanunu'nun 42'nci maddesinde belirtilen esaslara göre birden fazla takvim yılına yaygın inşaat ve onarım işleri ile uğraşan kurumlara bu işleri ile ilgili olarak yapılan hak ediş ödemeleri üzerinden tevkifat yapılacağı hükme bağlanmıştır. Tevkifat oranı 2009/14594 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile %3 olarak belirlenmiştir.

İnşaat ve onarma işinin birden fazla takvim yılına sirayet etmesi, işin 12 aylık süreden fazla sürmesini değil, işin başlangıç ve bitiş tarihlerinin farklı yıllara isabet etmesi durumunu ifade eder. Dolayısıyla yıllara sari inşaat ve onarma işlerinin kapsamının belirlenmesinde, işin başlama ve bitiş tarihlerinin doğru olarak tespit edilmesi önem taşımaktadır.

Yıllara sari inşaat ve onarma işlerinin bitiş tarihinin hangi tarih olduğu GVK’nun 44’ncü maddesinde düzenlenmesine rağmen, işin başlama tarihi hakkında herhangi bir düzenleme yapılmamıştır. Uygulama sözleşmesinin yapıldığı tarih veya sözleşmede ayrı bir tarih belirlenmişse bu tarih, işe başlama tarihi kabul edilmektedir. Ancak bazı durumlarda yazılı sözleşme yapılmamakta veya yapılan sözleşmede işin ne zaman başlayacağına dair herhangi bir belirlemeye yer verilmemektedir. Bu tür durumlarda işyerinin teslim tarihi veya işe fiilen başlanılan tarih, işe başlama tarihi kabul edilmelidir.

İşin bitiş tarihi ise GVK’nın 44’üncü maddesi hükmü uyarınca, geçici ve kesin kabul usulüne tabi olan hallerde geçici kabulün yapıldığını gösteren tutanağın idarece onaylandığı tarih; diğer hallerde işin fiilen tamamlandığı veya fiilen bırakıldığı tarihtir. İşin fiilen tamamlanmasından, taahhüt edilenin karşı tarafın kullanımına hazır duruma getirilmesi ya da bırakılması anlaşılmalıdır. Geçici ve kesin kabul usulüne tabi olan işlerde, inşaat daha önce bitirilmiş olsa dahi geçici kabul tutanağının idarece onaylandığı tarih, işin bitim tarihi sayılır. Aynı şekilde geçici kabul tutanağı onaylanmadan yapılan yapı, fiilen kullanılmaya başlanmış olsa dahi işin bitim tarihi için onay tarihin esas alınması yerinde olacaktır.

Bu açıklamalar çerçevesinde bir işin başlangıçta yıllara sari olmaması ancak daha sonra yıllara yaygın hale gelmesi durumunda stopajın hangi zamana tekabül eden hak ediş ödemelerinden yapılacağı idare ile mükellefler arasında sorun oluşturmaktadır. Konu ile ilgili olarak

İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığının 25/08/2011 tarih, B.07.1.GİB.4.34.16.01-KVK 15-1425 sayılı özelgesinde “söz konusu işin sözleşmede belirtilen  sürede bitirilemeyip bir sonraki takvim yılına sarkması nedeniyle, yıllara sari inşaat vasfını kazandığı tarihten itibaren yapılacak nakden ve hesaben  hak ediş ödemeleri üzerinden Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 15'inci maddesinin (1/a) bendi uyarınca %3 oranında  tevkifat yapılması gerekmektedir. Yıllara sari olmadan önceki dönemlere ait ödemelerden stopaj aranmaz. Denilmektedir.

Ankara Vergi Dairesi Başkanlığının 13/09/2010 tarih, B.07.1.GİB.4.06.16.01-2010-GVK-42-11-569 sayılı özelgesinde ise “söz konusu inşaat işinin uzayarak ertesi yıla sarkması sonucu anılan iş yıllara sari inşaat işi niteliği kazandığı için bahse konu iş dolayısıyla bir sonraki yılın başından itibaren yapılacak hak ediş ödemleri üzerinden vergi kesintisi yapılması ve bu tarihten itibaren geçici vergi ödenmemesi gerektiği, ayrıca yıllara sari olmayan yıl geçici vergi dönemlerinde ödenen geçici vergilerin işin tamamlandığı yılda verilecek kurumlar vergisi beyannamesinde hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edileceği iş bu özelge ile hüküm altına alınmıştır.

Yıllara sari işlerde başlangıçta bu kapsamda olmayıp daha sonra yıllara sari hale gelen durumlarda süre uzatımı talebinden sonra yapılacak ödemelerde idare stopaj yapmak durumunda kalmakta ve vatandaş ile ihtilaf oluşmaktadır. Bir işin yıllara sari olması için ilgili hesap dönemini aşması ve fiilen de bu durumun gerçekleşmesi gerekliliği gayet açıktır. Anayasada belirtilen eşitlik, adalet, kanunilik ilkeleri göz ardı edilmeden mevzuatın yorumlanması olması gerekendir. Bu nedenle mevcut sözleşmede yıllara sari olmayıp daha sonra mücbir sebepler ya da işi ihale eden idareden kaynaklı sorunlardan sürenin uzaması halinde stopaja tabi olacak hak ediş ödemelerinin bir sonraki yılın başından itibaren yapılacak ödemelerden yapılması hem fiili durum hem de hukuki durum açısından daha uygun olacağı kanısındayım.

07.01.2016

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.