Ozan Bingöl
Vergi Uzmanı
ozanbngl@hotmail.com

Mükellefin Ölümü Halinde Mirasçıların Gelir ve Katma Değer Vergisi Yükümlülüğü

Yazımızın başlığı her ne kadar kötü bir çağrışım yapsa da kulaklarımızda, ölüm kaçınılmaz sondur. Bu yazımda ölen mükelleften mirasçılarına kalan işletmelerde gelir vergisi ve katma değer vergisi yükümlülüklerine değinmek istiyorum. Öncelikle reddi miras dediğimiz kavramı ele alacak olursak, Medeni Kanunumuzun 606. maddesine göre Miras, üç ay içinde reddolunabilir. Bu süre, yasal mirasçılar için mirasçı olduklarını daha sonra öğrendikleri ispat edilmedikçe miras bırakanın ölümünü öğrendikleri; vasiyetname ile atanmış mirasçılar için miras bırakanın tasarrufunun kendilerine resmen bildirildiği tarihten işlemeye başlar.

Gelir Vergisi Açısından;

-Miras bırakanın işletme sahibi olması halinde, ölüm olayı işi bırakma hükmünde olup, bu durumun 1 ay içerisinde vergi dairesine bildirilmesi gerekmekte, mirası reddetmemiş bir mirasçının ölüm olayını bildirmesi yeterli bulunmaktadır.  

-Bununla birlikte Vergi Usul Kanununun 16. maddesine göre ölümle birlikte beyanname verme ve bildirim sürelerine 3 ay eklenmesi gerekmektedir. Dolayısıyla, ölüm olayından sonra mirasçıların bildirimde bulunmaları için süre 4 ay olmaktadır(GVK md. 92). Örneğin, 20 Şubat 2014 tarihinde vefat olayı olmuşsa beyanname verme ödevi mirasçılar tarafından 20 Haziran 2014 tarihine kadar yerine getirilmelidir. Burada geçmiş yıl beyannamesi için farklı bir tarih belirlenmesi söz konusu değildir.

-Gelir Vergisi Kanunu açısından mirasçılara getirilen bir diğer yükümlülük de kira geliri elde eden mükelleflerin gelecek yıllara ait olup peşin tahsil ettiği kiraların gelecek yıl beyan edebilmelerine imkân sağlayan hükme ölüm dolayısıyla bir istisna getirilmekte ve mirasçıların bu gelirleri içinde bulunulan yılın geliri olarak beyan etme zorunluluğu ortaya çıkmaktadır.

-Mükellefiyetin devam etmesi halinde ölüm tarihinden ilgili yılın sonuna kadar miras bırakanın bastırdığı belgeler kullanılabilmektedir.

-Yine Gelir Vergisi Kanunu’nun 47. maddesinde düzenlenen basit usulün genel şartlarında, iş sahibinin vefat etmesi halinde dul eşin veya küçük çocuklarının adına işe devam edilmişse bunların işin başında bilfiil bulunmamalarının söz konusu şartları bozmayacağı, mirasçıların basit usulden devam edebilecekleri açıkça belirtilmiştir.

-Gelir Vergisi Kanunu’nun 81. maddesinde vergilendirilmeyecek değer artış kazancı düzenlenmiştir. Buna göre ferdi bir işletmenin sahibinin ölümü halinde kanuni mirasçılar tarafından işletmenin faaliyetine devam olunması ve mirasçılar tarafından işletmeye dâhil iktisadi kıymetlerin kayıtlı değerleriyle bilanço esasına göre defter tutuluyorsa bilânçonun aktif ve pasifi ile birlikte aynen devralınması Gelir Vergisi’nden istisna edilmiştir.

Katma Değer Vergisi Açısından;

-Mükellefin ölümü halinde Katma Değer Vergisi beyannamesinin verilme süresi 3 ay uzayacaktır. Damga Vergisi ve diğer vergiler için özel bir düzenleme yapılmadığı için Vergi Usul Kanunu’ndaki genel sürelere ilişkin hükümler esas alınmıştır.

-İşletme bütünlüğünü korumak amacıyla miras bırakan açısından ortaya çıkacak değer artış kazancının vergilendirilmemesine ilişkin Gelir Vergisi Kanunu’nun 81. maddesine paralel düzenleme Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 17/4-c maddesinde yapılmış olup, bu şartlar sağlandığı takdirde Katma Değer Vergisi de oluşmayacaktır.

-Eğer işe mirasçılar tarafından devam edilecekse muristen devralacakları İndirilecek Katma Değer Vergisini de kullanabileceklerdir.

-Miras bırakana ait ödeme kaydedici cihazların mali bilgileri tespit edilerek, mükellefiyetle ilgili kısımlarda değişiklik yapılmak suretiyle mirasçılar tarafından kullanılması mümkündür. Söz konusu değişiklikler yapılmadığında ise ilgili belgeler hiç düzenlenmemiş sayılacaktır.

-Son olarak ölüm halinde miras bırakanın borçlularının takibi mirasın kabul veya reddine göre mirasçılar nezdinde yapılacaktır. 3 aylık bekleme süresinin işlememesi için mirasçılar idareye sözlü irade beyanında bulunarak mirası ve takibin devam etmesini kabul ettiklerini bildirebilirler. Bu durumda, vergi dairesi tarafından yapılacak takip ölüm tarihi dâhil 3 gün durdurulacaktır.

12.05.2014

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.