Ozan Bingöl
Vergi Uzmanı
ozanbngl@hotmail.com

Şüpheli Alacaklar ve Karşılığın Ayrılacağı Dönem

Vadesinde tahsil edilemeyen ve ileride tahsil edilip edilemeyeceği kesin olarak belli olmayan senetli veya senetsiz alacaklar “şüpheli alacak” durumundadır. Senetli veya senetsiz alacakların şüpheli hale gelmeleri ve bu konu ile ilgili işlemler Vergi Usul Kanunu’nun 323. maddesi ile düzenlenmiştir.

Vergi Usul Kanunu’nun 323. Maddesinde;

-Ticari ve zirai kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile ilgili olmak şartıyla,

-Dava veya icra safhasında bulunan bütün alacakların,

-Ve yapılan protestoya veya yazı ile bir de­fadan fazla istenilmesine rağmen borçlu tarafından ödenmemiş bulunan dava ve icra takibine değmeyecek derecede küçük alacaklar; şüpheli alacak sayılacağı açıklanmıştır.

Aynı kanun hükmüne göre; şüpheli hale gelmiş alacaklar için değerleme gününün tasarruf değeri ile pasifte karşılık ayrılabilir ve ayrılan karşılığın hangi şüpheli alacaklarla ilgili olduğu da karşılık hesabında gösterilmelidir, denilmektedir. Ancak teminatlı ya da kısmi teminatlı alacaklara şüpheli alacak karşılığı ayrılamaz hükmü de aynı kanun çerçevesinde yer almaktadır.

Şüpheli hale gelen alacaklara karşılık ayrılacak dönem ise dava ve icra aşamasına geçildiği dönemdir. Dava konusu edilen ihtilaflı ticari alacaklarla ilgili davalara sulh veya asliye ticaret mahkemeleri bakmaktadır. Söz konusu mahkemelerin süreci dava açılmasıyla başlamakta olup, Hukuk Muhakemeleri Usulü Kanunu’na göre; dava dilekçesinin mahkemenin defterine kaydedildiği tarihte açılmış sayılır. Dolayısıyla mahkemeye kayıt tarihi şüpheli alacak karşılığı ayrılma tarihidir.

Şüpheli hale gelen alacak için hangi dönemde karşılık ayrılacağı konusu bugüne kadar devamlı olarak muallâkta kalmış bir konudur. İşte bu konu ile ilgili olarak talep edilen görüşe Sakarya Vergi Dairesi Başkanlığı’nın vermiş olduğu bir özelge şöyledir: “Şüpheli alacak karşılığı ayırma işlemi seçimlik bir hak olup ancak alacağın şüpheli hale geldiği yıl için ayrılması gerekmektedir. Bu tarihten sonraki alacak ile ilgili daha sonradan yapılan işlemeleri esas alarak, şüpheli ticari alacak karşılığı ayırmanız da mümkün değildir”(Sakarya Vergi Dairesi Başkanlığı’nın, B.07.1.GİB.4.54.15.01/VUK sayı ve “Şüpheli Alacak Karşılığı” konulu muktezası) Bu özelgeden de anlaşılacağı üzere; Gelir İdaresinin Başkanlığının görüşü, davanın açıldığı yılda karşılık ayrılması yönünde olup, davanın açıldığı yıldan sonraki bir yılda karşılık ayırmanın mümkün olamayacağı yönündedir. Yargıya intikal eden bu ihtilaflı durumlarla alakalı olarak Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu, “şüpheli alacak karşılığının, ancak alacağın şüpheli hale geldiği yılda ayrılabileceği, şüpheli alacak karşılığı ayırmanın yükümlülerin ihtiyarına bırakılmasının, onları en çok kar sağladıkları yılda şüpheli alacak karşılığı ayırma yoluna iteceği, bunun ise kanun koyucunun amacına aykırı düşeceği” yönünde değerlendirmelerde bulunmuştur.

Sonuç olarak vadeli satışların yaygın ve yoğun olduğu ekonomi düzeninde, alacakların tahsilinde de sorunlarla karşılaşılması kaçınılmazdır. Bu sebepten dolayı ilerleyen yıllarda Vergi Denetim Kurulunun yapacağı incelemelerde cezalı tarhiyatlarla karşılaşılmaması ve usule uygun kayıtlar düzenlenmesi açısından yukarıda bahsettiğimiz karşılık ayırma dönemine dikkat edilmelidir.

21.03.2014

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.