Orhan Kotan
İş Başmüfettişi
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
orhankotan@gmail.com

2023 Yılında İş Kazasını Bildirmeme Cezası Arttı

İş Kazası Nedir?

İş kazası, işyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen engelli hâle getiren olay şeklinde tanımlanabilir.

Başka bir anlatımla iş kazaları; çalışanların işyerinde veya eklentilerinde iş saatlerinde veya iş için gönderilen yerlerde başlarına gelen kazaları veya işleri nedeniyle mental sağlıklarına gelen zararları kapsamaktadır.

Kazanın İş Kazası Olabilmesinin Şartları Nelerdir?

Bir olayın iş kazası sayılabilmesi için 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 13. Maddesinde sayılan şartlar şunlardır: 

1-Sigortalı çalışan kaza esnasında işyerinde olmalıdır. (13. Maddenin a bendi.) Ancak

sigortalı çalışan işveren adına yürütülen bir iş nedeniyle yada görevi nedeniyle işyeri dışında bir kazaya uğradıysa iş kazası sayılır. (13. Maddenin b bendi)

2-Kendi adına yada hesabına çalışan sigortalı (İşveren) yürütmekte olduğu iş nedeniyle

işyeri dışında bir kazaya uğramış ise, (13. Maddenin b bendi)

3-Sigortalı çalışanın asıl işi dışında görevli olarak başka bir yere gönderildiği

zamanlarda bir kazaya uğramış ise, (13. Maddenin c bendi)

4-Emziren sigortalı çalışan kadınların emzirmesi için ayrılan zamanlarda, (13.

Maddenin d bendi)

5-İşveren tarafından sağlanan bir araç ile işin yapıldığı yere geliş ve gidiş esnasında.

(13. Maddenin e bendi)

İş Kazası Bildirim Süresi Kaç Gündür?

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunun 14. Maddesine ve 5510 sayılı Kanunun

13. Maddesine göre; işveren, iş kazasının meydana geldiği yerdeki kolluk kuvvetlerine DERHAL, Sosyal Güvenlik Kurumuna ise iş kazasından sonraki üç (3) iş günü içinde bildirmekle mükelleftir.

Yeniden Değerleme Oranı Nedir? Neye Yarar?  

Yeniden Değerleme Oranı, yeniden değerleme yapılacak yılın Ekim ayından bir önceki

yılın aynı dönemine göre Üretici Fiyatları Genel Endeksinde (ÜFE) meydana gelen ortalama fiyat artış oranını ifade ediyor.

Yeniden değerleme oranı TÜİK’in, her yıl Kasım ayının başında Ekim ayına ilişkin

enflasyon oranlarını açıklaması ile birlikte belli oluyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı ise bir Tebliğ ile bu oranı kamuoyuna Resmi Gazetede ilan ediyor. Buna göre, 2023 yılı için yeniden değerleme oranı %122,9 olarak açıklanmıştır. İdari para cezaları her yıl yeniden değerleme oranına göre güncellenerek artar.  

İş Kazasını Bildirmeme veya Geç Bildirme Cezası 2023 Yılı İçin Ne Kadardır?

İş kazası bildirmeme veya geç bildirme cezası 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununa göre 2023 yılında yeniden değerleme oranında (%122,9) artarak minimum 15.529- TL olmuştur. 

Ancak bu tutarlar 10 kişiden az çalışanı olan az tehlikeli işyerleri için geçerlidir. İş kazasını bildirmeme ya da geç bildirme cezası işyerlerinin çalışan sayısı ile işyerinin tehlikeli iş statüsüne göre değişmektedir.

Aşağıdaki işyeri statüsüne göre bildirmeme cezaları sıralanmıştır:

Tehlike Sınıfı	İşçi Sayısı 10’dan az olan	İşçi Sayısı 10-49 arası olan	İşçi Sayısı 50’den fazla olan
Az Tehlikeli	15.529-TL. (Min. ceza ile aynı)	15.529-TL. (Min. ceza ile aynı)	23.293-TL. (%50 artırılarak)
Tehlikeli	19.411-TL. (%25 artırılarak)	23.293-TL. (%50 artırılarak)	31.058-TL. (%100 artırılarak)
Çok Tehlikeli	23.293-TL. (%50 artırılarak)	31.058-TL. (%100 artırılarak)	46.587-TL. (%200 artırılarak)

Çalışan Sayısı 10 Kişiden Az Olan İşyerlerinde İş Kazası Bildirmeme Cezası

Çalışan sayısı 10 kişiden az olan işyerleri 3 kategoriye ayrılarak ceza işlemi uygulanır. Bu tip işyerleri az tehlikeli, tehlikeli ve çok tehlikeli olarak ceza uygulamasına tabi tutulur. 

Az Tehlikeli İşyerlerinde  (Aynı miktarda)  : 15.529 TL

Tehlikeli İşyerlerinde   (%25 artırılarak)      : 19.411 TL

Çok Tehlikeli İşyerlerinde (%50 artırılarak): 23.293 TL

Çalışan Sayısı 10 - 49 Arasında Olan İşyerlerinde İş Kazası Bildirmeme Cezası

Çalışan sayısı 10 kişiden  49 kişiye kadar olan işyerleri 3 kategoriye ayrılarak ceza işlemi uygulanır. Bu tip işyerleri az tehlikeli, tehlikeli ve çok tehlikeli olarak ceza uygulamasına tabi tutulur. 

Az Tehlikeli İşyerlerinde (Aynı miktarda)     : 15.529 TL

Tehlikeli İşyerlerinde (%50 artırılarak)          : 23.293 TL

Çok Tehlikeli İşyerlerinde (%100 artırılarak): 31.058 TL

Çalışan Sayısı 50'den Fazla Olan İşyerlerinde İş Kazası Bildirmeme Cezası

Çalışan sayısı 50 kişiden fazla olan işyerleri 3 kategoriye ayrılarak ceza işlemi uygulanır. Bu tip işyerleri az tehlikeli, tehlikeli ve çok tehlikeli olarak ceza uygulamasına tabi tutulur. 

Az Tehlikeli İşyerlerinde (%50 artırılarak)      : 23.293 TL

Tehlikeli İşyerlerinde  (% 100 artırılarak)        : 31.058 TL

Çok Tehlikeli İşyerlerinde : (%200 artırılarak): 46.587 TL

İş Kazası Nasıl Bildirilir?

Öncelikle kazanın meydana geldiği zamanda beklemeksizin en yakın kolluk kuvvetleri aranmalıdır. Hastaneye başvuru sürecinde zaten hastane polisi olduğu için bu süreci onlar yerine getirecektir.

Ancak gerek işveren ve gerekse kazaya uğrayan çalışan iş kazası olduğunu hastaneye başvururken muhakkak söylemelidir.

Bununla birlikte işveren SGK’ya https://uyg.sgk.gov.tr/IsvBildirimFormu/welcome.do

adresinden online olarak bildirim yapabilir.

İş Kazasında İşveren Maaş Kesintisi Yapabilir mi?

Kazadan sonra çalışan personele belirli bir süre rapor verilmektedir. Çalışan personel bu döneme ait ücretlerini SGK’dan iş göremezlik ödeneği (parası) olarak zaten almaktadır. Bu nedenle işverenin bu dönemler için çalışanına ayrıca ücret ödemesi zorunlu değildir.

İş Kazası Sonucu Ölen Kişinin Varislerine Hangi Gelirler Bağlanır?

Ölen sigortalıların hak sahiplerine ölüm geliri bağlanması için sigortalılık süresi, yaş veya prim ödeme gün sayısı gibi koşullar bulunmamaktadır. Kişi sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı gün iş kazası veya meslek hastalığı sonucu hayatını kaybettiği takdirde bile, hak sahiplerine ölüm geliri bağlanmaktadır.

Hizmet akdiyle çalışan sigortalının iş kazası sonucunda ölmesi durumunda sigortalının yakınlarının yararlanabileceği haklar şunlardır;

1-Ölüm aylığı bağlanması,

2-Aylık almakta olan kız çocuklarına evlenme ödeneği verilmesi,

3-Cenaze ödeneği verilmesi.

Bunlardan ölüm gelirini açıklayalım;

Ölüm geliri; sigortalının sürekli iş göremezlik geliri almakta iken ya da iş kazası veya meslek hastalığı sonucu hayatını kaybetmesi sonucu sigortalının hak sahiplerine bağlanan gelirdir. Ölen sigortalıların hak sahiplerine ölüm geliri bağlanması için sigortalılık süresi, yaş veya prim ödeme gün sayısı gibi koşullar bulunmamaktadır. Kişi sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı gün iş kazası veya meslek hastalığı sonucu hayatını kaybettiği takdirde bile, hak sahiplerine ölüm geliri bağlanmaktadır.

KAYNAKÇA  :

-5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu,

-6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu,

-www.mevzuat.gov.tr

26.12.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.