Orhan Kotan
İş Başmüfettişi
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
orhankotan@gmail.com

İş Sağlığı Ve Güvenliği Yönünden İşin Durdurulması

Giriş

Bir işyerinde çalışma şartlarının iş sağlığı ve güvenliği bakımından önemli ölçüde risk meydana getirmesi halinde, işin durdurulması kararı verilebilmektedir. Peki işin durdurulması ne demektir? Hangi şartlarda ve kim tarafından bu karar verilebilir? İşyerinde işin durdurulması nedir? Yazımızda bu konulara açıklık getirmeye çalışacağım.

İşyerinde İşin Durdurulması Mümkün müdür?

Evet mümkündür. İşyerinde işin durdurulması, yasal dayanağını 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 25inci maddesinden alır. İşin durdurulması temel olarak; işyerinin bir bölümünde veya tamamında işin durdurulması olarak tanımlanabilir.

Tam bir tanım yapmak gerekirse işyerinde işin durdurulması; işyerindeki bina ve eklentilerde, çalışma yöntem ve şekillerinde veya iş ekipmanlarında çalışanlar için hayati tehlike oluşturan bir husus tespit edildiğinde; bu tehlike giderilinceye kadar, hayati tehlikenin niteliği ve bu tehlikeden doğabilecek riskin etkileyebileceği alan ile çalışanlar dikkate alınarak, işyerinin bir bölümünde veya tamamında işin durdurulmasıdır.

İşin Durdurulması Kararı Neden Verilir?

Bu kararın verilmesi için; işyerindeki bina ve eklentilerde, çalışma yöntem ve şekillerinde veya iş ekipmanlarında çalışanlar için hayati tehlike oluşturan bir hususun tespit edilmiş olması gerekir.

Bunun dışında; bir de çok tehlikeli sınıfta yer alan maden, metal ve yapı işleri ile tehlikeli kimyasallarla çalışılan işlerin yapıldığı veya büyük endüstriyel kazaların olabileceği işyerlerinde, risk değerlendirmesi yapılmamışsa, bu durum da tek başına bir işin durdurulması nedenidir.

Bir de çok tehlikeli sınıfta yer alan ve ihale ile alınan işlerde; teknolojik gelişme, iş gücü kapasitesinin artırılması, üretim metotlarında yenilik gibi bir kısım unsurlar sağlanmadan üretim ve/veya imalat planlarına, iş programlarına aykırı hareket edilerek üretim zorlaması nedeniyle hayati tehlike oluşturacak şekilde çalışma biçimleri, işin durdurulma sebebi sayılmaktadır. İşyerlerinin iş sağlığı ve güvenliğine yönelik yerine getirmesi gereken birçok yükümlülük var. Öyle ki bu yükümlülüklerin hangisini, nasıl ve ne zaman yapacakları konusunda işverenlerin kafası çok karışık. Nitekim bu yükümlülüklerin yürürlük tarihleri ve uygulanma şekillerinde zaman içinde sürekli değişiklikler yapılıyor. Getirilen kuralları takip edememe ve bunlar uymama halinde de işverenler bazı yaptırımlarla karşı karşıya kalabiliyor. Ancak iş sağlığı ve güvenliği konusunda, yaptırım riskinden öte çalışanların güvenliği hiç kuşkusuz daha önemlidir.

Ülkemizdeki iş kazası istatistiklerine bakıldığı zaman inşaat ve maden işyerlerinde kaza riskinin oldukça fazla olduğu görülüyor. Bu durum da diğer riskli işyerleri ile birlikte bu işyerlerinde ekstra iş güvenliği önlemlerin alınmasını gerekli kılıyor. Bunlardan bir tanesi de yapılması gereken risk değerlendirmesi ve yaptırımı ile ilgilidir.

Nitekim inşaat ve maden işyerlerinde risk değerlendirmesi çok önemli ve bu noktadaki ihmal işçilerinizin canına mal olabileceği gibi işyerine mühür vurulmasına da neden olabilir. 

Özetlemek gerekirse; iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına göre;

- İşyerinde çalışanlar için hayati tehlike oluşturan bir husus tespit edildiğinde, bu tehlike giderilinceye kadar işyerinin bir bölümünde veya tamamında iş durdurulabiliyor.

- Maden, metal ve inşaat işyerlerinde veya büyük endüstriyel kazaların olabileceği işyerlerinde, risk değerlendirmesi yapılmamış olması durumunda da iş durduruluyor.

- Çok tehlikeli sınıfta yer alan ve ihale ile alınan işlerde; teknolojik gelişme, iş gücü kapasitesinin artırılması, üretim metotlarında yenilik gibi bir kısım unsurlar sağlanmadan üretim ve/veya imalat planlarına, iş programlarına aykırı hareket edilerek üretim zorlaması nedeniyle hayati tehlike oluşturacak şekilde çalışma biçimleri, işin durdurulma sebebi sayılıyor.

Süreç Nasıl İşliyor?

İşin durdurulması uygulaması iş müfettişleri tarafından yapılan denetimlerde söz konusu olmaktadır.  

Peki işin durdurulmasında süreç nasıl işliyor:

1- İş sağlığı ve güvenliği bakımından teftişe yetkili üç iş müfettişinden oluşan heyet, iş sağlığı ve güvenliği bakımından teftişe yetkili iş müfettişinin tespiti üzerine gerekli incelemeleri yaparak, tespit tarihinden itibaren iki gün içerisinde işin durdurulmasına karar verebiliyor.

2- İş müfettişleri tarafından verilen işin durdurulması kararı, ilgili mülki idare amirine ve işyeri dosyasının bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne bir gün içinde gönderiliyor.

3- İşin durdurulması kararı, mülki idare amiri tarafından 24 saat içinde yerine getiriliyor.

4- İş müfettişi tarafından tespit edilen hususun acil müdahaleyi gerektirmesi nedeniyle verilen işin durdurulması kararı, mülki idare amiri tarafından aynı gün uygulanıyor.

İş Durdurulursa Ücretler Ödenmeli midir?

Risk değerlendirilmesi yapılmaması veya başka nedenle iş durdurulursa işveren ücret

ödeme yükümlülüğünden kurtulamıyor. İşveren, işin durdurulması sebebiyle işsiz kalan çalışanlara ücretlerini ödemekle veya ücretlerinde bir düşüklük olmamak üzere meslek veya durumlarına göre başka bir iş vermekle yükümlüdür.

Şayet işveren işçisine bu şekilde ücretini ödemezse veya başka bir iş vermezse 2022 yılı için işçi başına 2.820 TL idari para cezası ödemek zorundadır. Örneğin 100 tane işçisi olan bir inşaat işyeri durdurma kararı sonrası işçilerine ücretlerini ödemezse aykırılığın devam ettiği her ay için ayrı ayrı 282.000 TL idari para cezası ödemek zorunda kalır.

İşin Durdurulması Kararına İtiraz Edilir mi?

Bütün bunlar olurken, elbette işverenin de itiraz hakkı gündeme gelecektir. İşyerinde iş durdurulduktan sonra 6 iş günü içinde, yetkili İş Mahkemesine itirazda bulunabilir.

İtiraz, kararın uygulanmasını ve işin durdurulmasını etkilemez. İş mahkemesi de 6 iş günü içinde kararını verir. Bu karar kesindir.

Yani iş mahkemesinin işverenin itirazını reddetmesi halinde, ayrıca üst mahkemeye ya da Yargıtay’a gidilmesi vs. mümkün değildir.

İşin Tekrar Açılması Nasıl Olur?

Bunun için işveren gerekli tedbirleri almalı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına başvurarak işin açılmasını talep etmesi gerekir.

İşveren bu tedbirleri almak için işyerine girmek zorundaysa, Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne başvurarak, tedbirlerin uygulanabilmesi için mühürlerin geçici olarak sökülmesini talep etmelidir.

Bunun üzerine Çalışma Bakanlığı en geç 7 gün içinde işyerinde inceleme yaparak kararını verir ve noksanlıklar giderilmişse işyerini açar. Ancak noksanlıklar giderilmemişse işyeri faaliyetinin durdurulmasına devam edilir.

İşin Durdurulduğu İşyerinde Çalışma Yapılmasının Yaptırımı Nedir?

Bakanlık işin durdurulması kararını kaldırmadan, işyerinde çalışma yapılırsa bunun oldukça ağır sonuçları olacaktır.

Bu şekilde izinsiz çalışma yaptıran işverene ya da işveren vekiline 3 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası verilebilmektedir.

KAYNAKÇA:

- 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu.

- www.mevzuat.gov.tr

29.08.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.