Ömer Yürek
Denetim Direktörü
E. Vergi Müfettişi
omer_yurek@hotmail.com

2019 Adat Hesaplamalarına İlişkin Dikkate Alınacak Dış Emsal Faiz Oranının Tespiti

Merkezi Türkiye’de bulunan holdinglerin grup içi firmalara genellikle cari hesap kullandırılarak para aktarılması sıklıkla karşılaşılan bir durum olduğundan, hemen hemen her dönem kullandırılan paralar için Kurumlar Vergisi Kanunu’nun (KVK) Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı başlıklı 13. maddesi uyarınca faiz hesaplanması konusu gündeme gelmektedir.

1 Seri No.lu Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı Hakkında Genel Tebliği’nin “4- Emsallere Uygunluk İlkesi” başlıklı kısmı uyarınca adat hesaplama işleminde uygulanacak faiz oranının tespitinde öncelikle iç emsalin kullanılacağı, iç emsalin bulunmaması ya da güvenilir olmaması halinde dış emsalin karşılaştırmada esas alınacağı hüküm altına alınmıştır.

Para kullandırma işlemlerinde iç emsal olarak genel kabul gören uygulama para kullandıran firmaca banka veya diğer finans kurumlarından kullanılan proje kredileri dışında kalan kredilere (ki bu duruma en uygun olan kredi türü GKS-Rotatif kredilerdir) uygulanan faiz oranlarının ilgili yıldaki ortalamasıdır. Döviz cinsinden kredilerin döviz cinsinden para kullandırımlarına, TL cinsinden kredilerin TL cinsinden para kullandırımlarına yönelik emsal nitelikte olduğu, diğer bir ifade ile farklı para birimlerine uygulanan faiz oranlarının birbirine emsal olamayacağı unutulmamalıdır. Örneğin dolar cinsinden çekilen bir krediye uygulanan faiz oranı TL olarak yapılan para hareketlerine yönelik hesaplanacak faiz tutarının tespitinde emsal faiz oranı olarak dikkate alınamayacaktır.

Yukarıda belirtildiği gibi iç emsalin bulunmaması halinde emsal faiz oranının tespitinde dış emsale gidilmesi gerekmektedir. Mevcut vergi incelemelerinde de karşılaşıldığı üzere uygulamada iç emsal mevcut olmadığında, Merkez Bankası tarafından reeskont veya avans faiz oranları dış emsal olarak dikkate alınmakta ve bu oran üzerinden faiz geliri hesaplanmaktadır. Ancak TCMB reeskont veya avans faiz oranlarının dış emsal olarak kullanılması özellikle son yıllarda piyasa faiz oranları ile karşılaştırıldığında sağlıklı sonuçlar vermemekte ve olası vergi incelemelerinde eleştiri yapılması sonucunu doğurmaktadır.

Ana firma tarafından para kullandırılan grup şirketleri; finansman ihtiyaçlarını ana firma yerine bankalardan kredi kullanmak suretiyle sağlamış olsa idi, ilgili grup şirketleri Merkez Bankası tarafından reeskont veya avans işlemlerinde uygulanan faiz oranı üzerinden değil piyasada geçerli olan faiz oranları üzerinden finansman giderine katlanacaktı. Bu yüzden grup şirketlerine kullandırılan paralar için emsal alınacak faiz oranının tespitinde piyasada geçerli olan faiz oranlarının dikkate alınması gerekmektedir.

Bu amaçla piyasada geçerli olan faiz oranlarının (dış emsal faiz oranı) tespitinde T.C. Merkez Bankasının web sitesinde yayımlanan kamuya açık istatistiki verilerden hareketle sırasıyla aşağıdaki adımlar takip edilerek bankalarca ticari kredilere uygulanan ağırlıklı ortalama faiz oranlarına ulaşılması mümkündür:

1. https://www.tcmb.gov.tr/
2. İstatistikler
3. Elektronik Veri Dağıtım Sistemi (EVDS)
4. Tüm Seriler
5. Faiz İstatistikleri
6. Bankalarca Açılan Kredilere Uygulanan Ağırlıklı Ortalama Faiz Oranları (Akım Veriler,%)
7. Ticari (TL Üzerinden Açılan)(Akım Veri,%)
8. Ekle
9. 2019 Dönemi İçin Yıllık Rapor Oluştur

Yukarıda yer alan adımlar uygulanarak 2019 hesap döneminde (TL) için bankalarca ticari kredilere uygulanan ağırlıklı ortalama faiz oranının %21,44 olduğu görülmektedir. Bu durumda adatlandırma işleminde (TL) için kredi piyasasında geçerli olan %21,44 faiz oranının dış emsal olarak dikkate alınması gerekir.

Türk Ticaret Kanun’unun 94/2 hükmü gereği aksi kararlaştırılmadıkça her takvim yılının son günü taraflarca hesabın kapatılması günü olarak kabul edilmiş sayılmakta ve buna bağlı olarak adat işlemlerinin yıllık dönemler halinde yapılması gerekmektedir. Ancak uygulamada üçer aylık dönemler itibarıyla adat faiz hesaplandığı da görülmektedir. Üçer aylık dönemler halinde adat hesaplanması mevzuata aykırılık teşkil etmemekle beraber iş yükünde artış meydana getirmektedir. Bu anlamda önerimiz adat faiz hesabının yılsonu itibarıyla tüm yılı kapsayacak şekilde tek faturada ve tek seferde yapılmasıdır.

Sonuç olarak adat hesaplamasını yıllık bazda yapan mükellefler için dış emsal faiz oranı %21,44 iken, üçer aylık dönemler itibariyle adat hesaplayan şirketler için (aynı hesaplama yapıldığında) ise 2019 hesap dönemine ilişkin dış emsal faiz oranları aşağıdaki gibi olmaktadır;

Ocak-Mart: %24,18

Nisan-Haziran: %26,40

Temmuz-Eylül: %20,64

Ekim-Aralık: %14,54

17.01.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.