Ömer Yürek
Denetim Direktörü
E. Vergi Müfettişi
omer_yurek@hotmail.com

Gelir İdaresinden Hatalı Sirküler

1- GİRİŞ

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun “Diğer indirimler” başlıklı 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde; sermaye şirketlerinin ilgili hesap dönemi içinde, ticaret siciline tescil edilmiş olan ödenmiş veya çıkarılmış sermaye tutarlarındaki nakdi sermaye artışları veya yeni kurulan sermaye şirketlerinde ödenmiş sermayenin nakit olarak karşılanan kısmı üzerinden Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından indirimden yararlanılan yıl için en son açıklanan "Bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı" dikkate alınarak, ilgili hesap döneminin sonuna kadar hesaplanan tutarın %50'sinin kurum kazancından indirilebileceği hüküm altına alınmıştır.

2- TEBLİĞ BAZINDA MEVZUAT

04/03/2016 tarih ve 29643 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 9 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğiyle 1 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğine eklenen “10.6.1. İndirimin kapsamı” başlıklı bölümünde indirim uygulamasında;

“b) Ticari krediler faiz oranı, bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı olarak dikkate alınacak olan ve TCMB tarafından indirimden yararlanılan yıl için en son açıklanan "Bankalarca Açılan Kredilere Uygulanan Ağırlıklı Ortalama Faiz Oranları"ndan "Ticari Krediler (TL Üzerinden Açılan) (Tüzel Kişi KMH ve Kurumsal Kredi Kartları Hariç)" faiz oranınının”

dikkate alınacağı belirtilmiştir.

3- SİRKÜLERLE BELİRLENEN FAİZ ORANLARI

Gelir İdaresince yayımlanan sirkülerlerde 2015, 2016 ve 2017 yılları için sermaye artırımı indirimi uygulamasında dikkate alınacak faiz oranları aşağıdaki gibi belirlenmiştir.

4- SİRKÜLERDEKİ FAİZ ORANINA ULAŞMADA KULLANILAN YÖNTEM

Yukarıdaki tabloda yer verilen faiz oranlarının nasıl tespit edildiğine ulaşmak amacıyla TC. Merkez Bankasının web sitesinde yayımlanan istatistiki verilerden hareketle sırasıyla aşağıdaki adımlar takip edilmiştir.

1. https://www.tcmb.gov.tr/
2. İstatistikler
3. Elektronik Veri Dağıtım Sistemi (EVDS)
4. Tüm Seriler
5. Faiz İstatistikleri
6. Bankalarca Açılan Kredilere Uygulanan Ağırlıklı Ortalama Faiz Oranları (Akım Veriler,%)
7. Ticari Krediler (TL Üzerinden Açılan)(Tüzel Kişi KMH ve Kurumsal Kredi Kartları Hariç)
8. Ekle
9. Başlangıç Tarihi 01.01.2015 ve Bitiş Tarihi 31.12.2018 Olacak Şekilde Haftalık Rapor Oluştur

Yukarıdaki adımları takip ettiğimizde bankalar tarafından ticari kredilere açılan faiz oranların her hafta için ayrı ayrı olmak üzere haftalık ortalamasına ulaşılmaktadır. İşte bu şeklide oluşturduğumuz tablodaki yılların son haftasına ilişkin oranlar ile sirkülerlerde yer alan oranların birbirine eşit olduğu görülmektedir. Diğer bir ifade ile sirkülerlerde belirlenen oranlar ilgili olunan yılın son haftası içerisinde kullandırılan ticari kredilerin faiz oranlarının haftalık ortalamasıdır.

Burada dikkat edilmesi gereken konu ticari kredilere ilişkin faiz oranlarının, yılın son haftasında kullandırılan kredilerin haftalık ortalamasının değil yılın tamamında kullandırılan kredilerin yıllık ortalamasının alınması gerektiğidir.

5- OLMASI GEREKEN FAİZ ORANINA ULAŞMADA KULLANILAN YÖNTEM

Yılın tamamında kullandırılmış kredilerin yıllık ortalamasına ulaşmak için yukarıda yer alan faiz belirleme aşamalarında 9. Başlığı aşağıdaki gibi değiştirmek yeterli olacaktır:

1. Başlangıç Tarihi 2015 ve Bitiş Tarihi 2018 Olacak Şekilde Yıllık Rapor Oluştur

Yıllık olarak oluşturulan rapora ilişkin ortaya çıkan oranları gösteren tablo aşağıdaki gibidir:

6- KARŞILAŞTIRMA TABLOSU

Sonuç olarak sirkülerlerde yer alan faiz oranları ile olması gereken faiz oranlarını karşılaştıran tablo aşağıdaki gibidir:

7- HAFTALIK FAİZ YERİNE YILLIK FAİZİN ALINMA NEDENİ?

Kurumlar Vergisi Kanununun 10/1-ı bendinde hüküm altına alınan teşvik niteliğindeki nakdi sermaye artış indirimine yönelik hesaplamada dikkate alınacak faiz oranının yılın tamamına ilişkin dönemin ortalamasının alınması gereğinin nedenlerine aşağıda yer verilmiştir.

1. En önemli sebep kanun metninde yer alan “ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı” ifadesidir. Yasal düzenlemede yer alan lafız gayet açık olup haftalık ortalama ile ilgili herhangi bir ifade bulunmamaktadır.
2. Nakit paranın şirket ortağı tarafından risksiz yatırımlara (bankada vadeli hesap veya devlet tahvili yatırımı yapılması gibi) yatırım yapılabilecek iken şirkete sermaye olarak konulmaktadır. Bunun bir getirisi olarak paranın banka yerine şirkette bulunması nedeniyle mahrum kalınan faiz tutarının yarısı kadar indirim hakkı elde etmektedir. Şirket ortağının parasını bankaya yatırması halinde elde edeceği faiz tutarı, yılın son haftasına göre değil, aksine yılın tamamına ilişkin dönem dikkate alınarak belirlenmektedir.
3. Ülkemizde faiz oranları siyasi, ekonomik ve diğer nedenlerle oldukça oynak bir seyir izlemektedir. Örneğin 2018’in başında faiz oranı %17,05 iken yıl sonunda %27,04’e çıkararak %10’luk bir artış yaşanmıştır. Bu nedenle faiz oranı belirlenirken bir hafta gibi kısa bir dönem yerine bir yıl gibi daha uzun bir dönemi dikkate almak hem kanuna hem de hakkaniyete daha uygun olacaktır. 

8- SONUÇ

Yukarıda yer verilen analizde, Bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranını belirlemeye yönelik yayımlanan sirkülerlerde faiz oranı olarak ilgili olunan yılın son haftasında kullandırılan kredilerin haftalık ortalaması alındığı, ancak olması gereken faiz oranının yılın tamamında kullandırılan kredilerin yıllık ortalamasının alınması gerektiği tespit edilmiştir. Bu yolla faiz oranının 2016 yılı dışındaki yılların tamamında olması gerekenden yüksek belirlenmiş olduğu ve buna bağlı olarak kurumlar vergisi beyannamelerinde olması gerekenden fazla tutarda indirim yapılarak vergi ziyaına sebebiyet verildiği ve bu şekilde hesaplamaya devam edilirse ilerde vergi ziyaına sebebiyet verileceği düşünülmektedir.

12.06.2019

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.