Ömer Selim Koraltürk
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
omerkoralturk@hotmail.com

Kuyumcu İşletmelerinde Enflasyon Düzeltme Uygulaması

Bu çalışmamda kuyumculuk işi ile iştigal eden ve kazançlarını bilanço esasına göre tespit işletmelerin uygulamak zorunda oldukları enflasyon düzeltme uygulamasını yapabildiğim kadar kısa bir şekilde ele almaya çalışacağım.

Vuk. Mükerrer Madde 298 / 9. (Ek: 16/7/2004-5228/9 md.) Münhasıran sürekli olarak işlenmiş; altın, gümüş alım-satımı ve imali ile iştigal eden mükellefler bu fıkranın (1) numaralı bendinde yer alan şartlara bakılmaksızın enflasyon düzeltmesi yaparlar.

Bu düzenleme gereğince kuyumculuk işi ile iştigal eden kazançlarını bilanço esasına göre tespit eden gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri enflasyon düzeltme muhasebesi uygulamak zorundadırlar. 9.bendin başlangıcından yer alan münhasıran kelimesi “sadece” anlamına gelmektedir. Kuyumculuk işi ile iştigal edenler genellikle saat alım satımı da yapmaktadır. Kuyumcuların esas faaliyeti dışında yapmış olduğu bu tip yan faaliyetleri, onları enflasyon düzeltme uygulaması dışında tutabilir mi ?

Mali idarenin bu konuda ki görüşü; kuyumcuların bu yan faaliyetleri, esas faaliyet kollarından biri haline gelmediği sürece enflasyon düzeltme muhasebesi uygulamasını yapacakları şeklindedir.

Enflasyon düzeltme muhasebesi bilanço kalemlerinin belirlenmiş kat sayılar ile düzeltilmesi şeklinde yapılmaktadır. İlk yapılması gereken işlem Vuk. Mükerrer Madde 298.madde gereği olarak bilançomuzdaki Parasal olmayan kıymetler ile Parasal kıymetlerin neler olduğunu tespit etmektir.  Zira enflasyon düzeltme muhasebesi bilançoda kalemlerinden Parasal olmayan kıymetlere uygulanmaktadır.

Bilançodaki Parasal Olmayan Kıymetler Nelerdir:

Stoklar

Maddi Duran Varlıklar

Maddi Olmayan Duran Varlıklar

Gelecek Aylara / Yıllara ait Giderler

Satın Alım İşlemleri için Ödenen Avanslar

Satış İşlemleri İçin Alınan Avanslar

Gelecek Aylara / Yıllara ait Gelirler

Öz sermaye Kalemleri, Geçmiş Yıllar Karı / Zararı Dahil

Enflasyon düzeltme uygulamasına tabi tutacağımız Bilanço kalemlerini tespit ettiğimize göre yapmamız gereken düzeltme katsayılarını tespit etmek olmalıdır. Vuk. Mükerrer Madde 298.maddeye göre Düzeltme Katsayısı; malî tabloların ait olduğu aya ilişkin fiyat endeksinin, düzeltmeye esas alınan tarihi içeren aya ait fiyat endeksine bölünmesiyle elde edilen katsayıyı ifade eder.

Tespit edilen düzeltme katsayıları ile parasal olmayan kıymetler yeni değerlerine taşınır. Hesapladığımız enflasyon düzeltme farkları, her hesabın altına açılan Enflasyon Düzeltme Fark hesaplarına kaydedilir. Enflasyon Fark Hesapları; parasal olmayan kıymetlerin düzeltme işlemi sonrası değeri ile düzeltme öncesi değeri arasındaki farklarının kaydedildiği hesapları ifade eder.

Enflasyon düzeltme işlemlerinde toplulaştırılmış yöntemler sadece stoklar ile sınırlandırılmıştır. Toplulaştırılmış yöntemler;

1. Basit Ortalama Yöntemi
2. Hareketli Ağırlıklı Ortalama Yöntemi

1- Basit Ortalama Yöntemi; gelir tablosu kalemleri ile stokların düzeltmede esas alınacak tarihlere bağlı kalınmaksızın dönem ortalama düzeltme katsayısı ile çarpılması suretiyle enflasyon düzeltmesine

Tabi tutulmasını ifade eder. Biz uygulamamızda basit ortalama yöntemi kullanacağız.

Enflasyon düzeltmeleri neticesinde oluşan farklar enflasyon düzeltme fark hesaplarına kaydedilir.

Enflasyon düzeltme hesabı; parasal olmayan kıymetlerin düzeltilmesi sonucu oluşan farkların kaydedildiği hesabı (Bu hesap enflasyon fark hesapları ile karşılıklı olarak çalışır. Parasal olmayan aktif kıymetlerin enflasyon düzeltmesine tabi tutulması sonucu oluşan farklar bu hesabın alacağına, parasal olmayan pasif kıymetlerin enflasyon düzeltmesine tabi tutulması sonucu oluşan farklar ise borcuna kaydedilir. Enflasyon düzeltme hesabının bakiyesi gelir tablosuna aktarılmak suretiyle kapatılır.)

Bu noktadan sonra yukarıda yapmış olduğumuzu açıklamaları bir örnek üzerinde somutlaştırmayı deneyelim.

          Paşakuyu Kuyumculuk Şahıs firmasının 30.06.2018 tarihli mizan bakiyeleri aşağıdaki gididir.

 

Hesap Kodu/Adı                                                                         BORÇ BAKİYE        ALACAK BAKİYE

100 KASA                                                                                          7.550,00

102 BANKALAR                                                                                        2,32

108 DİĞER HAZIR DEĞERLER                                                         3.500,00

120 ALICILAR                                                                          12.500,00

153 TİCARİ MALLAR                                                                   312.854,60

180 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER                                          9.476,82

190 DEVREDEN KATMA DEĞER VERGİSİ                                           73,20

254 TAŞITLAR                                                                                55.000,00

255 DEMİRBAŞLAR                                                                         2.500,00

320 SATICILAR                                                                                                                   11.542,50                                                                               

331 ORTAKLARA BORÇLAR                                                                                                1.739,55                                  

335 PERSONELE BORÇLAR                                                                                                 3.282,35                                      

360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR                                                                                   1.112,33                         

361 ÖDENECEK SOS. GÜV. KESİNTİLERİ                                                                           3.715,66

500 SERMAYE                                                                                                                  368.066,12

502 SERMAYE DÜZELTMESİ OLUMLU FARKLARI                                                        17.138,43

570 GEÇMİŞ YILLAR KARLARI                                                                                           2.460,00

580 GEÇMİŞ YILLAR ZARARI (-)                                                    5.600,00     

Mizanda yer alan hesaplardan Parasal Olmayan Kıymetler kırmızı koyu harfle işaretlenmiştir.

Mizan tarihi itibariyle Düzeltme Katsayısı hesabında kullanılacak fiyat endeksleri aşağıdaki gibidir.

2018  / Mart: 333,21

2018 / Haziran: 365,60    

Stoklarda toplulaştırılmış yöntemlerden basit ortalama yöntemini kullanacağım

Basit Ortalama : 365,60/(333,21+365,60)/2=1.04635

153.04 ENFLASYON DÜZELTME FARKLARI       14.500,88 TL  

            698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI                            14.500,88 TL

Stoklarda ortaya çıkan enflasyon düzeltme farklarının stok kalemlerine yedirilmesi unutulmamalıdır.

Stoklar dışındaki düzelteceğimiz bilanço kalemleri için toplulaştırılmış yöntemi kullanamayacağımızdan Düzeltme katsayısını tekrar diğer bilanço kalemleri için hesaplamamız gerekecek.

Düzeltme Katsayısı: 365,60 / 333,21 = 1,09721

 180.04 ENFLASYON DÜZELTME FARKLARI       1.001,85 TL  

            698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI                            1.001,85 TL

254.04 ENFLASYON DÜZELTME FARKLARI       5.346,33 TL  

            698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI                            5.346,33 TL

255.04 ENFLASYON DÜZELTME FARKLARI       243,01 TL  

            698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI                            243,01 TL

Mizanda yer alan aktif bilanço kalemlerinin düzeltilmesi neticesinde 698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI nın alacağına toplam 21.092,07 TL enflasyon geliri kaydedilmiş durumdadır.

Mizanda yer alan pasif bilanço kalemlerindeki enflasyon düzeltmeleri ise aşağıdaki gibi oluşacaktır.

            698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI                            37.444,18 TL

                   502 SERMAYE DÜZELTMESİ OLUMLU FARKLARI                        37.444,18 TL  

Sermaye hesabının enflasyon düzeltmesinde meydana gelecek olumsuz farklar ( sermaye hesabının tutarının azalması durumunda ) ise 503 SERMAYE DÜZELTMESİ OLUMSUZ FARKLAR hesabında izlenecektir.

             698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI                   239,13 TL

                    570.04 ENFLASYON DÜZELTME FARKLARI                    239,13 TL  

                    580.04 ENFLASYON DÜZELTME FARKLARI     544,35 TL  

                               698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI                   544,35 TL

Mizanda yer alan pasif bilanço kalemlerinin düzeltilmesi neticesinde 698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI nın borcuna toplam 37.683,31 TL enflasyon gideri,544,35 TL ise enflasyon geliri kaydedilmiş durumdadır. Enflasyon düzeltme işlemleri neticesinde 698 hesap aşağıdaki şekilde oluşmuştur.

                                                 698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI

502 Sermaye Düzel. Olum.Fark.    37.444,18.-TL	153.04 Enflasyon Düzel. Farkları    14.500,88.-TL
570.04 Enflasyon Düzel. Farkları        239.13.-TL	180.04 Enflasyon Düzel. Farkları     1.001,85.-TL
	254.04 Enflasyon Düzel. Farkları     5.346,33.-TL
	255.04 Enflasyon Düzel. Farkları        243,01.-TL
	580.04 Enflasyon düzeltme Farkları     544,35.-TL
	658  Enflasyon Düzeltme Zararları  16.046,89.-TL
TOPLAM                         37.683,31.-TL	TOPLAM                                         37.683,31.-TL

698 ENFLASYON DÜZELTME HESAB bakiyesi, enflasyon düzeltme uygulaması sonucunda borç bakiyesi verirse 658 ENFLASYON DÜZELTME ZARARLARI hesabına, alacak bakiyesi verirse 648 ENFLASYON DÜZELTME KARLARI hesabına aktarılarak kapatılır.

                           658 ENFLASYON DÜZELTME ZARALARI     16.046,89 TL  

                                 698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI                   16.046,89 TL

10.10.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.