Ömer Selim Koraltürk
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
omerkoralturk@hotmail.com

SGK İndirimlerinde (Teşviklerinde) Muhasebe Kayıtları ve Değerlendirilmesi

Bu yazımda sosyal güvenlik kurumunun işveren prim paylarına uyguladığı indirimlerin ( teşviklerin) muhasebe kayıtları için kullanılan yöntemleri tartışmaya çalışacağım. İşverenler Sosyal Güvenlik Kurumuna 4/A kapsamında sigortalı çalışan işçileri ile ilgi her ay için Aylık prim bildirgesi vermektedir. İşveren çalışanların aylık kazançları üzerinden sosyal güvenlik prim kesintisi yapmaktadır. Tehlike derecesi normal olan işyerleri için tahsil edilmesi gereken Sosyal güvenlik primi;

1.Kısa vadeli Sigorta Prim Kolları Primi : % 2,00

2.Malüllük Yaşlılık Ve Ölüm Sigortası Primi : % 20,00

3.Genel Sağlık Sigortası Primi : % 12,50

4.İşsizlik Sigortası Primi : % 3,00

Toplamda : % 37,50 olmaktadır.

Toplamda % 37,50 olan SGK priminin % 20,50 si SGK işveren prim payını oluşturmaktadır. Sosyal güvenlik kurumu çıkan muhtelif yasal düzenlemeler ile iş eren prim payı üzerinden indirimler uygulamaktadır. Tek düzen hesap planında ise mevcut indirimlerin hangi hesapta izleneceğine dair bir düzenleme mevcut olmadığından farklı muhasebe uygulamaları iş yaşamımızda karşımıza çıkmaktadır.

Değerlendirmemizin ilk aşamasında yapmamız gereken indirimlerin mahiyetine karara vermemiz olmalıdır. İndirimler Sübvansiyon mudur?    

Sübvansiyon: Devletin kişi veya kuramlara para, mal veya hizmet şeklinde yaptığı karşılıksız yardımları ifade eder. SGK Teşvikleri sübvansiyon olarak değerlendirildiğinden tek düzen hesap planı açısından kullanılması gereken hesap  602 Diğer Gelirler Hesabı olarak gözükmektedir.

602 Diğer Gelirler Hesabı: İşletmenin korunması, ihracatı teşvik ya da hükümet politikasına uyma zorunluluğu karşısında oluşan işletmenin faaliyet hasılatındaki düşüklüğü veya faaliyet zararını gidermek için, sermaye katkısı niteliğinde olmayan, mali yardımlar, devletin bazı malları vergi, resim, harç ve benzeri yükümlülüklerden istisna etmesi yoluyla yaptığı yardımlar ve satış tarihindeki vade farkları, ihracatla ilgili fiyat istikrar destekleme primi vb. hasılat kalemleri bu hesapta izlenir.

SGK İNDİRİMLERİNİN MUHASEBE KAYDI YAPILIRKEN 602 DİĞER GELİRLER HESABIN KULLANIMINA DAİR VERECEĞİMİZ ÖRNEK AŞAĞIDAKİ GİBİDİR.

PAŞAKUYU Ltd.Şti. 2017 Eylül Ayı Ücret Bordrosu
	Normal Kazanç	İşs. Sig İşci Payı	S.G.K. Primi işçi Payı	GV Matrahı	Gelir Vergisi	Asgari Geçim indirimi	Agi Sonrası Gelir Vergisi	Damga Vergisi	Ödenecek Net Ücret
İşci A	1.777,50	17,78	248,85	1.510,88	226,63	133,31	93,32	13,49	1.270,75

 

………………………………………………..……30.09.2017…………..……………..…………………      

760 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri Hesabı        2.177,44              

Brüt Ücret Giderleri : 1.777,50

SGK İşveren Prim Payı Giderleri : 364,39

İşsizlik Sigortası İşveren Prim Payı Giderleri : 35,55

                  

                     335 Personele Borçlar Hesabı                                                     1.270,75

                     İşci A : 1.270,75 

                     360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı                                           240,12

                     Gelir Vergisi : 93,32

                     Damga Vergisi : 13,49

                     Asgari Geçim İndirimi : 133,31 

                     361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Hesabı                     666,57

                     SGK İşveren Payı : 364,39

                     SGK İşci Payı : 248,85

                     İşsizlik Sigortası İşveren Payı : 35,55

                     İşsizlik Sigortası İşci Payı : 17,78

…………………………………………………02.10.2017…………..……………..…………………….      

335 Personele Borçlar Hesabı                                    1.270,75

İşci A : 1.270,75 

                    100 Kasa Hesabı                                                                           1.270,75

                    Eylül Ayı Ücret Ödemesi 1.270,75

…………………………………………………………02.10.2017…………..……………..……………      

360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı                        240,12

Gelir Vergisi : 93,32

Damga Vergisi : 13,49

Asgari Geçim İndirimi : 133,31 

                  100 Kasa Hesabı                                                                            240,12

                  Agi Mahsup Edilmesi ve Vergi Ödemesi

…………………………………………………………02.10.2017…………..……………..……………         

361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Hesabı    666,57

SGK İşveren Payı : 364,39

SGK İşci Payı : 248,85

İşsizlik Sigortası İşveren Payı : 35,55

İşsizlik Sigortası İşci Payı : 17,78

760 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri Hesabı      25,30

Bildirge Damga Vergisi : 25,30

                  

                   602 Diğer Gelirler                                                                         88,87

                   05510 Say.Kan.Doğan İndirim % 5 : 88,87

                   102 Bankalar Hesabı                                                                 603,00

                   XY Bankası TL hesabı : 603,00

……………………………………………………………………………………..……………..……………

602 Diğer Gelirler Hesabının tek düzen hesap planında yerine bakıldığında tek düzen hesap planında hasılat hesaplarından hemen sonra hasılata ek yapmak, hasılatı tamamlayıcı işlemleri izlemek amacıyla tasarlandığı, planlandığı gözükmektedir. SGK işveren payı indirimlerini (teşviklerini) hasılatın eki olarak görmek doğru bir hareket tarzı mıdır. Yoksa bu söz konusu indirimler bir maliyet iskontosu mudur. Muhasebe kavramları açısından baktığınızda Özün Önceliği İlkesi gereği söz konusu indirimler maliyet iskontosudur. İndirimlerin maliyet hesaplarından iskonto edilmesi gerekmektedir.

Bu muhasebe kayıt yönteminde konusu indirimlerin gelir tablosu üzerinde meydana getirmiş olduğu sonuçları değerlendirmenin önemli olduğunun düşünüyorum. Yukarıda bahsi geçen indirimlerin 602 Diğer Gelirler Hesabına kaydedilmesi gelir tablosunda firmanın brüt satış karlılığını ve brüt satış karlılık oranının arttırdığı görülür. Söz konusu durum emek yoğun çalışan işletmelerde nispeten daha yüksek bir etki oluşturur. Maliyet iskontosu niteliğindeki bu indirimlerin maliyet hesaplarından iskonto edilmemesi aynı zamanda firmanın maliyet hesaplarının olduğundan daha yüksek gözükmesine yol açmaktadır. Gelir tablosunda doğan bu olumsuzluklar gelir tablosu dip notları kullanılarak giderilebilir ancak gelir tablosu dip notlarına baktığınızda 13 adet dip notta söz konusu indirimler hakkında bilgi verilebilecek bir dip not gözükmemektedir.

SGK İndirimlerinin Muhasebe Kaydı Yapılırken Maliyet Hesaplarının Kullanımına Dair Vereceğimiz Örnek Aşağıdaki Gibidir.

………………………………………………..……30.09.2017…………..……………..…………………      

760 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri Hesabı        2.177,44              

Brüt Ücret Giderleri : 1.777,50

SGK İşveren Prim Payı Giderleri : 364,39

İşsizlik Sigortası İşveren Prim Payı Giderleri : 35,55

                  

                     335 Personele Borçlar Hesabı                                                     1.270,75

                     İşci A : 1.270,75 

                     360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı                                           240,12

                      Gelir Vergisi : 93,32

                      Damga Vergisi : 13,49

                      Asgari Geçim İndirimi : 133,31 

                     361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Hesabı                     666,57

                      SGK İşveren Payı : 364,39

                      SGK İşci Payı : 248,85

                      İşsizlik Sigortası İşveren Payı : 35,55

                      İşsizlik Sigortası İşci Payı : 17,78

…………………………………………………02.10.2017…………..……………..…………………….      

335 Personele Borçlar Hesabı                                    1.270,75

İşci A : 1.270,75 

                    100 Kasa Hesabı                                                                           1.270,75

                     Eylül Ayı Ücret Ödemesi 1.270,75

…………………………………………………………02.10.2017…………..……………..……………      

360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı                        240,12

Gelir Vergisi : 93,32

Damga Vergisi : 13,49

Asgari Geçim İndirimi : 133,31 

                  100 Kasa Hesabı                                                                            240,12

                  Agi Mahsup Edilmesi ve Vergi Ödemesi

…………………………………………………………02.10.2017…………..……………..……………        

361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Hesabı    666,57

SGK İşveren Payı : 364,39

SGK İşci Payı : 248,85

İşsizlik Sigortası İşveren Payı : 35,55

İşsizlik Sigortası İşci Payı : 17,78

           760 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri Hesabı      25,30

           Bildirge Damga Vergisi : 25,30

           760 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri Hesabı                88,87

           05510 Say.Kan.Doğan İndirim % 5 : 88,87

           102 Bankalar Hesabı                                                                 603,00

           XY Bankası TL hesabı : 603,00

……………………………………………………………………………………..……………..……………

 

SGK İndirimlerinin maliyet iskonsotu olduğunu varsayarak maliyet hesaplarından mahsup edilmesi durumunda tek düzen hesap planında maliyet hesaplarını düzenleyen bir hesap yapısı söz konusu olmadığından tek düzen hesap planına uymamış oluruz. Tek düzen hesap planında aktif hesapları ve pasif hesapları düzenleyen hesaplar mevcuttur. Ancak maliyet hesaplarında düzenleme amacıyla kullanılan iskonto ve iade hesapları maalesef mevcut değil. Tek düzen hesap planı gereği olarak maliyet hesapları borçlu çalışmakta ve bu hesapları yansıtma kayıtları dışında alacaklı olarak kullanmanız durumunda vergi inceleme raporlarında tek düzen hesap planına uymadığınız gerekçesi ile eleştiri konusu olabilmektesiniz.

ÇÖZÜM ÖNERİSİ:

Her iki muhasebe kayıt yönteminin doğurduğu olumsuzluklar mevcuttur. Mali idare, tek düzen hesap planında maliyet hesaplarının fonksiyon esasına göre çalışması zorunlu olduğundan her fonksiyona sahip maliyet hesabının iskonto ve ayrıca maliyet hesaplarından olacak iadeler için iade hesaplarını oluşturmalıdır. Gündelik yaşamda insanın ürettiği bilgi miktarı her geçen gün artmakta, bu durum değişimin hızının gün geçtikçe artmasına yol açmaktadır. insan yaşamında daha önceki kuşakların karşılaşmadığı olgular meydana gelmektedir. Mali idarenin yapmış olduğu düzenlemelerin geçerlilik süreleri azalmaktadır. Mali idare bunun farkına varmalı ve gerekli olan düzenlemeleri zamanında hızlı bir şekilde uygulamalıdır. Vergi mükellefleri ile mali idare arasındaki ilişki tek yönlü değildir. Mali idare yaptığı düzenlemeler ile vergi mükelleflerini etkilediği gibi vergi mükelleflerinin yaşamdaki değişimler mali idareyi yeni düzenlemeler yapmaya zorlamaktadır. Hiç bir insan veya kurum bu gerçekliği yok sayamaz.

02.11.2017

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.