Oktay Göktürk
Yeminli Mali Müşavir
E. Vergi Başmüfettişi
oktaygktrk23@gmail.com

2023 Yılı İçin Finansman Gider Kısıtlamasında Hangi Bilanço Dikkate Alınacak?

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 11. Maddesinin 1-i bendinde “Kredi kuruluşları, finansal kuruluşlar, finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketleri dışında, kullanılan yabancı kaynakları öz kaynaklarını aşan işletmelerde, aşan kısma münhasır olmak üzere, yatırımın maliyetine eklenenler hariç, işletmede kullanılan yabancı kaynaklara ilişkin faiz, komisyon, vade farkı, kâr payı, kur farkı ve benzeri adlar altında yapılan gider ve maliyet unsurları toplamının %10'unu aşmamak üzere Cumhurbaşkanınca kararlaştırılan kısmı. Belirlenecek oranı sektörler itibarıyla farklılaştırmaya Cumhurbaşkanı, bendin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.” hükmüne göre yabancı kaynakları öz kaynaklarını aşan işletmelerde aşan kısma isabet eden yabancı kaynaklara ilişkin faiz, komisyon, vade farkı, kâr payı, kur farkı ve benzeri adlar altında yapılan gider ve maliyet unsurları toplamının %10'u kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınması gerekmektedir.

Cumhurbaşkanı bu yetkisini 4/2/2021 tarihli ve 31385 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 3/2/2021 tarihli ve 3490 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla kullanmış olup bu Kararda 1/1/2021 tarihinden itibaren başlayan vergilendirme dönemi kazançlarına uygulanmak üzere söz konusu gider ve maliyet unsurlarının %10'unun kurum kazancının tespitinde indiriminin kabul edilmeyeceği düzenlenmiştir.

Söz konusu bu düzenlemeye göre 03/02/2021 tarihinden önce kullanılan yabancı kaynaklara (bilançonun kısa vadeli yabancı kaynaklar ve uzun vadeli yabancı kaynaklar toplamı) ilişkin olarak gider veya maliyet unsurlarının (yatırımın maliyetine eklenmiş olanlar hariç) kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınmaması gerekmektedir.

Yabancı kaynaklara ilişkin faiz, komisyon, vade farkı, kâr payı, kur farkı ve benzeri adlar altında yapılan finansman giderlerinin yabancı kaynağın kullanım süresine bağlı olarak doğması gerekmektedir. Finansman giderlerinin yabancı kaynağın kullanım süresine bağlı olmadığı gider veya maliyet unsurları gider kısıtlaması kapsamına dahil değildir.

1 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin “11.13.2. Finansman gider kısıtlamasının uygulanacağı dönem” başlıklı maddesinde ise “Gider kısıtlaması kapsamında olup bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükellefleri, her bir geçici vergilendirme döneminin son günü itibarıyla finansman gider kısıtlaması öncesi Vergi Usul Kanununa göre çıkaracakları bilanço esas alınmak suretiyle öz kaynak ve yabancı kaynak mukayesesi yaparak finansman gider kısıtlamasına tabi olup olmayacaklarını tespit edeceklerdir.” hükmü yer almaktadır.

İlgili hükme göre finansman gider kısıtlamasında dikkate alınası gereken bilançolar Vergi Usul Kanununa göre çıkarılan bilançoların esas alınması gerekmektedir. 2023 yılı sonu ve 2024 geçici vergilendirme dönemleri itibariyle enflasyon düzeltmesine tabi olan mükellefler bilançolarını 2023 yılı için enflasyon düzeltme öncesi ve sonrası olmak üzere iki bilanço çıkarılmış ancak 2024 yılı için vergisel etkileri olan düzeltme sonrası bilançolar dikkate alınmış düzeltme sonrası bilançolar beyannamelere eklenerek enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan varsa karlar gelir tablosunda gösterilerek beyan edilmiştir. Gerek 2023 yılında gerek ise 2024 yılında yapılan enflasyon düzeltmeleri 213 sayılı Vergi Usul Kanununun Mükerrer 298. Maddesine göre yapılmış ve bilançolar ilgili kanunun maddelerine göre hazırlanmıştır. Dolayısıyla da 1 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin “11.13.2. Finansman gider kısıtlamasının uygulanacağı dönem” başlıklı maddesine göre 2023 ve 2024 yıllarına ait hesaplanıp beyan edilen bilançoların enflasyon düzeltmesi yapılmış tutarlar dikkate alınarak finansman gider kısıtlamasının hesaplanması gerekmektedir.

Ancak 01.11.2024 tarihinde (beyanname verilme süresinden yaklaşık 6 ay sonra yayımlanan) VUK-176/2024-14/Enflasyon Düzeltmesi Uygulaması-18 sayılı Sirkülere göre 2023 hesap dönemine ilişkin finansman gider kısıtlaması uygulamasında dikkate alınacak bilançonun düzeltilmemiş bilançolardaki öz kaynak/yabancı kaynak tutarlarının dikkate alınarak hesaplamaların yapılması gerektiği, 1/1/2024 tarihinden sonraki geçici vergi dönemleri dahil dönem sonlarında ise düzeltilmiş bilançolardaki tutarlar dikkate alınarak finansman gider kısıtlamasının hesaplanması gerektiği belirtilmiştir. Sirkülerin yayımlandığı tarih itibariyle 2023 yılına ait gelir veya kurumlar vergisi beyannameleri verilmiştir.

Bilindiği üzere sirküler veya tebliğ hükümleri kanun hükümlerine aykırı olamaz. Finansman gider kısıtlaması ile ilgili kanun maddesinde dikkate alınması gereken bilanço ile ilgili herhangi bir düzenleme bulunmamakta ilgili tebliğ maddesinde ise söz konusu bilançonun Vergi Usul Kanununa göre çıkarılmış bilançonun dikkate alınması gerektiği belirtilmiştir. Ancak 176 no.lu sirküler ise 2023 yılı için düzeltme öncesi bilançoların 2024 yılı için düzeltme sonrası bilançoların dikkate alınmasını belirtmiştir. Sirkülerin ilgili hükmü tebliğe ve kanunun ruhuna aykırılık teşkil etmektedir. Bu konu hakkında idare tarafından gelen olumsuz geri dönüşlerde mükelleflerin bu hususu da dikkate almaları gerekmektedir. 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununda, 213 Sayılı Vergi Usul Kanununda ve ilgili tebliğlerde bu konuya ilişkin olarak herhangi bir somut belirleme yapılmamasına rağmen sirküler ile böyle bir ayrımın veya belirlemenin yapılması normlar hiyerarşisine aykırılık teşkil etmekte ve sirküler ile belirleme yapılarak mükellef aleyhine hükümlerin icrasına kalkışılması hukuk ilkelerine uygun değildir.

Son zamanlarda Vergi Dairelerinden mükelleflere gelen özellikle 2023 yılı ile ilgili olarak finansman gider kısıtlaması ile ilgili yazılara karşı yukarıda açıklamaya çalıştığım özellikli durumun göz önüne alınmasında fayda bulunmaktadır.

07.01.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

MuhasebeTR uygulamamızı indirin, son dakika gelişmelerinden haberdar olun.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.