Dr.Okan Gelmedi
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
okangelmedi@hotmail.com

Teşvikli Makina Satışlarında Sonradan Yüklenilen KDV

I.GİRİŞ

Gelişmekte olan ülkeler, iktisadi kalkınma için tasarrufu, tasarrufun yatırıma dönüşmesini ve sonuçta üretimin artrırılarak katma değer üretilmesini teşvik eder. Bu amaçla yatırım ve üretimin teşviki için de yatırımcılara çeşitli kolaylık sağlarlar.

Ülkemizde de üretim yatırımlarının teşviki için bir çok yönden kolaylık sağlanırken, yatırımcılar üzerinde kalan vergi yükünün hafifletilmesi yoluyla finansman desteği ön plana çıkmaktadır. Bu yazımızda konumuz Yatırım Teşvik Belgesi (YTB) Sahiplerine yapılan makine teçhizat satışlarındaki KDV iadesinde özellikli bir durum olan satış sonrası teslim öncesi girişi yapılan hammadde ve ara maddelerin yüklenilmesi ve KDV iadesinin alınması olacaktır.

II. YTB SAHİPLERİNE YAPILAN SATIŞLARDA KDV İADESİNİN DAYANAĞI

Teşvik belgeli yatırım mallarının satışında KDV istisnası 4369 sayılı Kanunun 59 uncu maddesi ile 3065 sayılı KDV Kanunun 13 üncü maddesine eklenen (d) bendi ile uygulama alanı bulmuştur. Düzenlemenin amacı üretime yönelik yatırımları arttırmak olduğundan istisnadan faydalanma teslimin makine ve teçhizat olmasına bağlanmıştır. 1 Sıra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğinde makine ve cihazlar, üretimde kullanılan her türlü makine ve cihazlar ile bunların eklentileri ve bu amaçla kullanılan taşıma gereçleri şeklinde tanımlanmıştır. Söz konusu istisna uygulaması bakımından da makine ve teçhizat, amortismana tabi iktisadi kıymet niteliği taşıyan ve mal ve hizmet üretiminde kullanılan sabit kıymetleri ifade etmektedir. Sarf malzemeleri ve yedek parçalar ile hizmet üretiminde doğrudan ve zorunlu olarak kullanılanlar dışındaki masa, sandalye, koltuk, dolap, mefruşat gibi demirbaşlar makine ve teçhizat niteliğinde olmadığından istisna kapsamına girmez. Öte yandan teslim edilen makine ve teçhizatların indirim hakkı tanınan işlemlerde kullanılması da şarttır. Aksi taktirde istisna hükmünden faydalanamaz. Bu durum vergi dairesine yapılacak bir müracaat üzerinde tevsik edilebilir.

III. FATURANIN TESLİM ÖNCESİ DÜZENLENMESİNDE KDV İADESİ

YTB sahiplerine satışlarda kesilen istisna kapsamındaki faturanın üretiminde kullanılan ve üretici üzerinde kalarak alıcıya yansıtılamayan KDV, iade olarak talep edilebilecektir. Bu talepte en önemli aşama yüklenilen KDV’nin hesaplanmasıdır. Bu hesaplamada üretim/tedarik gerçekleşirken ödenen KDV dikkate alınmaktadır. Eğer üretimde kullanılan tüm girdiler teşvikli mal satış faturasının kesilmesinden önce satın alınmışsa yüklenilen KDV’nin  hesaplanmasında herhangi bir zorluk bulunmamaktadır. Ancak üretim girdilerinin bir kısmı teşvikli faturanın kesilmesinden sonra (ancak teslimden önce) satın alınmışsa yüklenilen KDV’nin hesaplanmasında özellikli bir durum ortaya çıkar.

Örneğin mükellef Aralık 2021 döneminde teşvikli makine faturasını kesmiş ve alıcı ile Temmuz 2022 ayında teslim için sözleşme düzenlemiştir. Faturanın kesildiği dönemden sonra Şubat 2022 döneminde makinanın üretimi için motor ve Nisan/2022 döneminde dişli aksamı satın alınmıştır. Makine sözleşmeye uygun olarak Temmuz/2022 döneminde teslim edilmiştir. Bu durumda iade sürecinde yüklenilen KDV’nin hesaplanmasında motor ve dişli aksamı için ödenen KDV de yüklenilen KDV listesine dahil edilebilecektir. Ancak iade Temmuz/2022 döneminde Aralık/2021 dönemi beyannamesini düzeltmek suretiyle talep edilebilecektir.

Konuyla ilgili olarak Manisa Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 29/03/2012 tarih ve B.07.1.GİB.4.45.15.01-KDV-53-46-29 sayılı özelgesinde;

İlgide kayıtlı özelge talep formunuz ile yatırım teşvik belgesi sahibi bir firmanın siparişi üzerine üretimi daha sonra gerçekleştirilerek teslim edilecek teşvik belgesi kapsamındaki makine için 08/12/2010 tarihinde fatura düzenlenerek, Aralık 2010 dönemine ilişkin beyannamede söz konusu satışın gösterildiği, ancak makine üretimi henüz gerçekleşmemiş olduğundan yüklenilen KDV hesaplanmadığı, makine üretiminin 2011 Mayıs ayında tamamlandığı ve 17/05/2011 tarihli sevk irsaliyesi ile yatırım teşvik belgesi sahibi firmaya teslim edildiği belirtilerek, 2011/Ocak, Şubat, Mart, Nisan ve Mayıs ayında söz konusu makine üretimi nedeniyle yüklenmiş olduğunuz KDV nin iadesinin Mayıs 2011 dönemine ait KDV beyannamesinde gösterilmek suretiyle talep edilip edilemeyeceği hakkında Başkanlığımız görüşü istenilmektedir. KDV Kanununun 13/d maddesinde, yatırım teşvik belgesi sahibi mükelleflere belge kapsamında yapılacak makine ve teçhizat teslimlerinin KDV den istisna olduğu hüküm altına alınmış olup, konu hakkında 69 ve 87 Seri No.lu KDV Genel Tebliğlerinde gerekli açıklamalar yapılmıştır. Anılan Kanunun 10 uncu maddesinin (a) bendine göre vergiyi doğuran olay, malın teslimi veya hizmetin yapılması ile meydana gelmektedir. Aynı maddenin (b) bendinde ise, malın tesliminden veya hizmetin yapılmasından önce fatura veya benzeri belgeler verilmesi halinde, bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere fatura veya benzeri belgelerin düzenlenmesiyle vergiyi doğuran olayın meydana geleceği hüküm altına alınmıştır. Buna göre, işlemden önce fatura düzenlenmesi ile vergiyi doğuran olay meydana gelmekte ancak iade hakkını doğuran işlem vuku bulmamaktadır. Bu nedenle, KDV Kanununun 13/d maddesi uyarınca, yatırım teşvik belgesi sahibi mükellefe belge kapsamında teslim etmiş olduğunuz makine nedeniyle yüklenmiş olduğunuz KDV’nin iadesi için en erken makinenin fiilen teslim edildiği Mayıs/2011 döneminde iade talebinde bulunulabilecek olup, iade talebinin faturanın düzenlendiği ve istisnanın beyan edildiği Aralık/2010 vergilendirme dönemi için düzeltme beyannamesi verilmek suretiyle yapılması gerekmektedir.

Denmek suretiyle fatura tarihinden sonra, fakat teslimden önce makine üretiminde kullanılan girdilere ilişkin KDV’nin de talep edilebileceği ifade edilmektedir.

IV. SONUÇ:

Üretim sürecinde bir makine teçhizatın siparişi ile teslimi arasında uzun bir süre geçmesi mümkündür. Ancak vergi mevzuatına göre faturanın kesilmesi ile vergiyi doğuran olay meydana gelmektedir. YTB sahiplerine satışı yapan mükellefin faturanın kesilmesi ile teslimin yapılması arasındaki zaman zarfında satın aldığı girdiler için ödediği KDV’yi yüklenim konusu yapmasında idare de herhangi bir sakınca görmemiş, sadece en erken teslimin yapıldığı dönemde iade talep edilebileceğini ve bu talebin de teslim dönemi beyannamesinde değil, satış faturasının kesildiği dönem beyannamesinde gösterilmesi gerektiği şeklinde isabetli bir görüş vermiştir.

KAYNAKLAR:

1. 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu
2. KDV Uygulama Genel Tebliği
3. 1 Sıra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği
4. Manisa Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 29/03/2012 tarih ve B.07.1.GİB.4.45.15.01-KDV-53-46-29 sayılı özelge

12.04.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.