Okan Çelebi
Avukat
info@celebiavukatlik.com

İşyerlerinde İşveren veya İşveren Vekili Tarafından Yürütülecek İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerine İlişkin Yönetmelik’te Yapılan Değişikliklerin Değerlendirilmesi

21.05.2018 tarih ve 30427 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelik ile; “İşyerlerinde İşveren Veya İşveren Vekili Tarafından Yürütülecek İş Sağlığı Ve Güvenliği Hizmetlerine İlişkin Yönetmelik” maddelerinde değişiklikler yapılmıştır. Bu değişikliklere ilişkin olarak göze ilk çarpan hususlara dikkat çekilmek istenmiştir:

1-Yönetmeliğin 29.06.2015 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan ilk halinde ondan az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin işveren veya işveren vekili tarafından yürütülebilmesine izin verilmekteydi. Yapılan değişiklik ile artık elliden az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin işveren veya işveren vekili tarafından yürütülebilmesine imkan tanınarak Yönetmeliğin ilk haline göre iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin işveren veya işveren vekili tarafından yürütülebilmesi mümkün olan işyerlerinin kapsamı oldukça genişletilmiştir.

2-Yönetmeliğin ilk halinde; Yönetmelikte belirtilen eğitimi tamamlayan işveren veya işveren vekillerinin, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatında iş güvenliği uzmanı veya işyeri hekimine verilen görevleri, 7 ve 8 inci maddelerde belirtilenler hariç olmak üzere (işe giriş ve periyodik muayeneler ile tetkikleri ve işyerinde yapılması gereken ölçümler hariç) yürütebileceği düzenlemesi yer almaktaydı.  Eğitimlerini tamamlayan işveren/işveren vekilleri, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatında iş güvenliği uzmanı veya işyeri hekimine verilen görevleri bu sınırlamalarla yerine getirebilmektelerdi. Yönetmelik’te yapılan değişiklik ile işveren/işveren vekillerinin (işe giriş ve periyodik muayeneler ve tetkikler hariç olmak üzere) iş güvenliği uzmanı veya işyeri hekimine verilen görevleri yerine getirebilecekleri düzenlemesine, bir başka deyişle 7.maddedeki sınırlandırmaya yer verilmiş, ancak işyerinde yapılması gereken ölçümlerin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yetkilendirilen laboratuvarlar tarafından gerçekleştirilmesi gerektiğine dair 8.madde Yönetmeliğin 5.maddesinin son halinde hariç tutulmamıştır.  Bu sınırlandırmaya yer verilmemiş olması, ilk bakışta, eğitimlerini tamamlayan işveren veya işveren vekillerinin işyerinde bugüne kadar laboratuvarlar tarafından yapılması gereken ölçümlerin eğitimlerini tamamlayan işveren veya işveren vekillerince de yerine getirilebileceğine cevaz verdiği düşünülse de yapılacak işin teknik ve tıbbi nitelik taşıması nedeniyle yapılan değişikliğin bu yönde uygulanabilmesi oldukça zordur. Ayrıca işe giriş ve periyodik muayeneler ve tetkikler konusunda tanınmayan yetkinin laboratuvar ölçümlerinde verilmesinin izahı da kolay değildir. Kaldı ki, Yönetmeliğin 18/2.maddesinde işyeri hekimliği belgesi bulunan hekim işveren veya işveren vekillerine dahi tanınmayan bu yetkinin eğitimi tamamlayan ve hekim olmayan işveren veya işveren vekillerine tanınması düşünülemez.

3-Değişiklik ile; bu hizmetlerin işveren veya işveren vekili tarafından yürütülmesi halinde onaylı defter tutulması zorunlu olmadığı, ancak 6331 sayılı Kanun ve alt düzenlemelerinin gerektirdiği diğer belge ve kayıt düzenleme yükümlülüğünün ise devam etmesi öngörülmüştür.

4-İşveren veya işveren vekilinin, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütme yükümlülüğünün İSG-KATİP’e (iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri ile ilgili iş ve işlemlerin Genel Müdürlükçe kayıt, takip ve izlenmesi amacıyla kullanılan İş Sağlığı ve Güvenliği Kayıt, Takip ve İzleme Programı)  kayıt tarihi itibari ile başlamasına dair düzenleme yerine, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin İSG-KATİP’te onaylandığı tarihten itibaren geçerli sayılacağı maddeye eklenmiştir. Ayrıca yapılan görevlendirmelerde kişilerin SGK veri tabanında da işveren veya işveren vekili olarak kayıtlı olması aranmış, aksi takdirde iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinde görevlendirmenin yapılmamış sayılacağı belirtilmiştir. SGK veri tabanında işyeri yetkilisi olarak kayıtlı olan çalışanlardan, işveren adına hareket eden, işin ve işyerinin yönetiminde görev alan işyeri yetkililerinin işveren vekili olarak kabul edileceği düzenlemesine yer verilmiştir.

5-Değişiklik ile getirilen önemli bir yenilik ise site veya apartmanlarda; 3/3/2004 tarihli ve 25391 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Konut Kapıcıları Yönetmeliği kapsamında site veya apartman yöneticisinin, işveren vekili olarak iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini üstlenebileceğine yer verilmesidir.

6-İşveren veya İşveren Vekili Eğitimi Tamamlama Belgesi ile yalnızca tek bir işyerinin iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin üstlenilebilmesine izin verilmiştir.

7-Yönetmeliğin ilk halinde çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin işyerinde görevli iş güvenliği uzmanları ile işyeri hekimleri tarafından, ayrıca eğitim merkezleri, üniversiteler, kamu kurumlarının eğitim birimleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile Bakanlıkça yetkilendirilmiş eğitim kurumları ve ortak sağlık ve güvenlik birimleri tarafından ve iş güvenliği uzmanlığı veya işyeri hekimliği belgesi sahibi olan işveren veya işveren vekilleri tarafından verilebileceğine yer verilmişken; yapılan değişiklikle, eğitimlerini tamamlayarak sınavda başarılı olan işverenler veya işveren vekillerince verilebileceği düzenlemesine yer verilmiştir.

8-Eğitimlerin yalnızca üniversitelerce verileceğine dair düzenlemede de değişikliğe gidilerek, eğitimlerin Milli Eğitim Bakanlığı, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu ve bağlı odalar, Türkiye Belediyeler Birliği, işçi ve işveren kuruluşları da eğitim verebilecek kurumlar arasına katılmıştır. 

9-Yönetmeliğin ilk halinde işveren veya işveren vekillerine verilecek eğitimin açıköğretim yoluyla düzenleneceği belirtilmiş iken, uzaktan veya yüz yüze eğitime de değişen yönetmelikte yer verilmiştir.

10-Yönetmelik kapsamındaki işyerlerinde iş güvenliği uzmanlığı belgesi bulunan işveren veya işveren vekillerinin 7 nci ve 8 inci maddelerde belirtilen hizmetler (işe giriş ve periyodik muayeneler ile tetkikleri ve işyerinde yapılması gereken ölçümler) iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini üstlenebileceği düzenlemesi mevcuttu. Bu düzenleme değişiklik ile aynen korunmaktadır.

11-Yönetmelik kapsamındaki işyerlerinde işyeri hekimliği belgesi bulunan hekim işveren veya işveren vekillerinin iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini de üstlenebileceği düzenlemesi yer almaktaydı. Düzenlemenin ilk halinde üstlenilebilecek görev konusunda hiçbir sınırlandırmaya yer verilmemişti.   Yapılan değişiklik ile işyeri hekimliği belgesi bulunan hekim işveren veya işveren vekillerinin 8 inci maddede belirtilen işyerinde yapılması gereken ölçümleri yapmalarına müsaade edilmemiştir. Bu ölçümlerin Bakanlık tarafından yetkilendirilen laboratuvarlar tarafından gerçekleştirilmesi gerekecektir.

12- Değişikliğe göre, 21.05.2018 tarihinden önce Yönetmelik kapsamında usulüne uygun ve ondan az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için alınan belgeler elliden az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için de geçerlidir.

Yapılan değişikliklere toplu olarak bakıldığında ülkemizde az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinin sayısının diğerlerine oranla fazla olduğu ve bu işyerlerinin de çoğunluğunun çalışan sayısının elliden az olduğu dikkate alındığında, çok daha fazla işveren veya işveren vekilinin eğitilmelerinin sağlanmasına imkan vermesi ve eğitim alan işverenlerin iş güvenliği ve işçi sağlığı hususunda bilinç düzeylerinin artacağı umulmaktadır.  Bununla birlikte Yönetmeliğin kapsamının çok fazla genişlediği açıktır. İş güvenliği ve işçi sağlığı bakımından işveren/işveren vekillerinin kendilerine tanınan yetkiyi ve sorumluluğu ne yönde kullanacakları önem kazanmaktadır. Bir başka önemli husus bu değişikliğin sistemi ne yönde etkileyeceğidir. Özellikle 7033 sayılı Kanun’un 86.maddesi ile 6331 sayılı Kanunun 38 inci maddesinin birinci fırkasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendinde yer alan “1/7/2017” ibaresinin “1/7/2020” olarak değiştirilmesiyle birlikte iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yürürlüğe girmesinin 01.07.2020 tarihine ertelendiği de dikkate alındığında Yönetmelik her ne kadar 21.05.2018 tarihinde yürürlüğe girmiş olsa da, yasal düzenleme nedeniyle uygulanma kabiliyetinin bulunmadığı ileri sürülebilecektir. Site veya apartman yöneticisinin, işveren vekili olarak iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini üstlenebileceğine yer verilmesinin ise sayısız apartman ve site yöneticilerinin eğitilmesi bakımından ve kısıtlı bütçesi bulunan site ve apartmanları iş güvenliği uzmanlığı hizmet maliyetinden kurtararak ekonomik olarak rahatlatacağını ve bu bakımdan değişikliğin önemli ve değerli olduğunu düşünmekteyim.

30.05.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.