Nurullah Çuhadar
Yeminli Mali Müşavir
E. Vergi Müfettişi
ncuhadar@msn.com

Örneklerle Asgari Kurumlar Vergisi Uygulaması

1. Giriş

7524 sayılı Kanunun 36 ncı maddesiyle Kurumlar Vergisi Kanununa “Yurt içi asgari kurumlar vergisi” başlıklı 32/C maddesi eklenmiştir. Bu madde, 2025 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlara; özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2025 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına uygulanacaktır. Buna göre, ilgili kanunun 32 nci ve 32/A maddeleri hükümleri dikkate alınarak hesaplanan kurumlar vergisi, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının %10’undan az olamayacaktır

2. Asgari Kurumlar Vergisinin Kapsamı

• Mükellefler: Kurumlar Vergisi Kanunu’nda sayılan tam ve dar mükellef kurumlar bu verginin kapsamındadır. Dar mükellefler, Türkiye’de elde ettikleri kazançlar için beyanname verdikleri takdirde bu vergiye tabi olurlar​.
• Uygulama Dışı Kalanlar: Kurumlar vergisinden muaf olanlar ve hasılat esasına göre vergilendirilenler bu yükümlülüğe tabi değildir. Ayrıca, yeni kurulan şirketler için üç yıl boyunca asgari vergi uygulanmaz​.

3. Asgari Kurumlar Vergisinin Hesaplanması

Vergi matrahı belirlenirken, indirim ve istisnalar dikkate alınmadan önceki kurum kazancı esas alınır. Hesaplanan kurumlar vergisi, bu kazancın %10’undan az olamaz​. Beyannamelerde indirim konusu yapılan geçmiş yıl zararları asgari kurumlar vergisinden düşülmeyecek asgari kurumlar vergisinin hesaplanmasında dikkate alınacaktır.

(Danıştay 3. Dairesi E.2024/5700 sayılı dosya kapsamında 10.02.2025 tarihinde verdiği ara karar ile 23 seri no.lu Tebliğ ile 1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği’ne eklenen ve asgari kurumlar vergisi uygulamasında geçmiş yıl zararlarının matrahtan indirilmemesini öngören tebliğ hükümlerinin yürütmesinin durdurulmasına karar vermiştir.)

4. Kurum Kazancından Düşülen İstisna ve İndirimler

a. Kurumlar Vergisi Kanunu ile diğer Kanunlarda yer alan ve asgari kurumlar vergisi matrahından düşülen istisnalar

• İştirak kazançları istisnası (5520 sayılı Kanun madde 5/1-a)
• Emisyon primi kazancı istisnası (5520 sayılı Kanun madde 5/1-ç)
•  Yatırım fon ve ortaklıklarının kazancı istisnası (taşınmazlardan elde edilen kazançlar hariç) (5520 sayılı Kanun madde 5/1-d) 66
• Risturn kazanç istisnası (5520 sayılı Kanun madde 5/1-i)
• Sat-kirala-geri al işlemlerine yönelik kazanç istisnası (5520 sayılı Kanun madde 5/1-j)
• Varlık kiralama işlemlerinden elde edilen kazanç istisnası (5520 sayılı Kanun madde 5/1-k)
• Türk uluslararası gemi siciline kayıtlı gemilerin işletilmesinden sağlanan kazanç istisnası (4490 sayılı Kanun madde 12)
• Serbest bölgelerde elde edilen kazanç istisnası (3218 sayılı Kanun geçici madde 3) 
• Teknoloji geliştirme bölgelerinde elde edilen kazanç istisnası (4691 sayılı Kanun geçici madde

b. Kurumlar Vergisi Kanunu ile diğer Kanunlarda yer alan ve asgari kurumlar vergisi matrahından düşülen indirimler şunlardır:

• 213 sayılı Kanunun 325/A maddesine göre girişim sermayesi fonu olarak ayrılan tutarlarda indirim (5520 sayılı Kanun madde 10/1-g)
• 1/7/2005 tarihli ve 5378 sayılı Engelliler hakkında Kanuna göre korumalı iş yeri indirimi (5520 sayılı Kanun madde 10/1-h)
• Ar-Ge ve tasarım indirimi (5746 sayılı Kanun madde 3 ve 3/A) (6550 sayılı Kanun geçici madde 1/c) (5520 sayılı Kanun madde 10/1-a

5. Örneklerle Açıklama

Örnek 1: Normal Vergi ile Asgari Kurumlar Vergisinin Karşılaştırılması

Bir şirketin 2025 yılı kazanç bilgileri aşağıdaki gibidir:

• Beyan Edilen Kurum Kazancı: 1.000.000 TL
• İstisna ve İndirimler (Örneğin, yatırım teşvikleri vb.): 600.000 TL
• Vergiye Tabi Kazanç (Matrah): 400.000 TL
• Kurumlar Vergisi Oranı: %25
• Hesaplanan Kurumlar Vergisi:
  • 400.000 TL × %25 = 100.000 TL
• Asgari Kurumlar Vergisi Hesabı:
  • 1.000.000 TL × %10 = 100.000 TL
• Ödenecek Vergi:
  • Hesaplanan kurumlar vergisi (100.000 TL), asgari kurumlar vergisinin altında olmadığı için 100.000 TL ödenecek.

Bu şirket, asgari vergi uygulamasından etkilenmez, çünkü hesaplanan vergisi asgari seviyeyi zaten karşılıyor.

Örnek 2: Asgari Kurumlar Vergisine Takılan Şirket

• Beyan Edilen Kurum Kazancı: 3.000.000 TL
• İstisna ve İndirimler: 2.500.000 TL
• Vergiye Tabi Kazanç (Matrah): 500.000 TL
• Kurumlar Vergisi Oranı: %25
• Hesaplanan Kurumlar Vergisi:
  • 500.000 TL × %25 = 125.000 TL
• Asgari Kurumlar Vergisi:
  • 3.000.000 TL × %10 = 300.000 TL
• Ödenecek Vergi:
  • Hesaplanan kurumlar vergisi (125.000 TL) asgari kurumlar vergisinin altında kaldığı için, 300.000 TL ödenmek zorundadır.

Bu şirket, asgari kurumlar vergisi nedeniyle 175.000 TL ek vergi ödemek zorundadır.

Örnek 3: Yeni Kurulan Bir Şirket

Asgari kurumlar vergisi, yeni kurulan şirketlere  3 yıl boyunca uygulanmaz. Örneğin:

• 2025 yılında kurulan bir şirketin kazancı: 2.000.000 TL
• Normalde ödenmesi gereken asgari vergi: 200.000 TL (2.000.000 × %10)
• Ancak, yeni kurulan şirket olduğu için asgari vergi uygulanmaz.

Örnek 4: 2024 Hesap Dönemine Ait GİB Kurumlar Vergisi Beyan Rehberinde Yer Alan Örnek

(D) A.Ş.’nin 2025 hesap dönemine ilişkin ticari bilanço karı 10.000.000 TL, kanunen kabul edilmeyen gideri 1.000.000 TL’dir. Şirketin ihracattan elde ettiği ve ilgili hükümlere göre 5 puan indirimli orana tabi tutacağı kazancı ise 2.000.000 TL’dir. Öte yandan, kurumun serbest bölgede faaliyette bulunan şubesinden elde ettiği istisna kazancı 1.000.000 TL, sınai mülkiyet hakları istisna satış kazancı 4.000.000 TL’dir. Kurum ayrıca, 2.000.000 TL nakdi sermaye faiz indirimini matrahından indirim konusu yapmıştır. Buna göre, anılan kurumun asgari kurumlar vergisi aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.

	Kurumlar Vergisi	Asgari Kurumlar Vergisi
Ticari Bilanço Karı(a)	10.000.000 TL	10.000.000 TL
KKEG (b)	1.000.000 TL	1.000.000 TL
İstisnalar - Serbest bölge kazanç istisnası       1.000.000 TL (c) - Sınai mülkiyet hakları kazanç istisnası 4.000.000 TL (ç)	5.000.000 TL (c + ç)	1.000.000 TL (c)
İndirimler - Nakdi sermaye indirimi 2.000.000 TL (d)	2.000.000 TL (d)	0 TL
Kurumlar vergisi matrahı	[(a + b) – (c + ç + d)] 4.000.000 TL	[(a + b) – c] 10.000.000 TL
İhracat kazancı üzerinden 5 puan indirimli orana göre hesaplanan vergi (e)	(2.000.000 X %20) 400.000 TL
İhracat oran indirimi kaynaklı alınmayan vergi (f)	(2.000.000 X %5) 100.000 TL
Genel orana tabi matrah üzerinden hesaplanan vergi (g)	(2.000.000 X %25) 500.000TL
Hesaplanan Kurumlar Vergisi	(e + g) 900.000 TL	[(10.000.000 x %10) – f] 900.000 TL
Ödenecek Kurumlar Vergisi	900.000 TL

Örneklerin Tablo Formatında Gösterimi

Şirket	Beyan Edilen Kazanç (TL)	İstisna ve İndirimler (TL)	Vergiye Tabi Kazanç (TL)	Normal Vergi (%25) (TL)	Asgari Kurumlar Vergisi (%10) (TL)	Ödenecek Vergi (TL)
Şirket A (Normal Durum)	1.000.000	600.000	400.000	100.000	100.000	100.000
Şirket B (Asgari Vergiye Tabi)	3.000.000	2.500.000	500.000	125.000	300.000	300.000
Şirket C (Yeni Kurulan)	2.000.000	-	2.000.000	500.000	200.000	200.000 (Ancak ilk 3 yıl muaf)
Şirket D	11.000.000	7.400.000	3600.000	900.000	900.000	900.000

Tablodan da görüleceği üzere, asgari kurumlar vergisi bazı şirketler için ek vergi yükü oluşturabilmektedir.

• Şirket A için normal kurumlar vergisi asgari verginin üzerinde olduğu için ek bir yük oluşmuyor.
• Şirket B için normal vergi asgari verginin altında olduğundan, asgari vergi uygulanarak daha yüksek bir vergi yükü getiriliyor.
• Şirket C için asgari kurumlar vergisi uygulanabilir, ancak yeni kurulan bir şirketse belirli dönemlerde muafiyetten yararlanabilir.
• Şirket D için normal kurumlar vergisi asgari verginin üzerinde olduğu için ek bir yük oluşmuyor.

6- Sonuç ve Değerlendirme

Asgari kurumlar vergisi, özellikle yüksek kazanç elde eden ancak çeşitli istisnalar nedeniyle düşük vergi ödeyen şirketleri hedeflemektedir. Asgari kurumlar vergisi, uygulaması dünyada genellikle vergi adaletini sağlamak ve devletin vergi gelirlerini korumak amacıyla uygulanmaktadır. Türkiye'de bu uygulama, istisnalar ve muafiyetlerden dolayı düşük vergi ödeyen şirketlerin  belirli bir seviyede vergi ödemesini sağlayarak vergi tabanını genişletmeyi hedeflemektedir. Böylece, ekonomik istikrar ve vergi gelirlerinde sürdürülebilirlik sağlanmaktadır.

Bu sistem, şirketlerin belirli bir taban vergi ödemesini sağlayarak vergi adaletini artırmayı amaçlamaktadır. Ancak asgari kurumlar vergisi uygulamasında geçmiş yıl zararlarının matrahtan indirilmemesini öngören tebliğ hükümlerinin yürütmesinin durdurulmasına karar veren Danıştay 3. Dairesinin verdiği ara kararına uygun olarak yasal düzenlemenin yapılması vergide adalet ilkesiyle daha uyumlu olacaktır.

YARARLANILAN KAYNAKLAR KAYNAKLAR:

1-GİB 2024 Yılı Kurumlar Vergisi Beyan Rehberi

2-5520 Sayılı KVK

3-Kurumlar Vergisi Genel Tebliği

04.04.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.