Nuri Kulcur
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
nuri@nkmalimusavirlik.com.tr

Maliye’den 40 Bin Şirkete Vergi Riski Uyarısı: 2025 Beyan Döneminde Neler Değişiyor?

1. Giriş

2025 yılı vergi dönemi, Maliye Bakanlığı’nın yeni nesil denetim stratejileriyle şekilleniyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı, 500 binden fazla mükellefi analiz ederek 2,9 trilyon TL ticaret hacmine sahip yaklaşık 40 bin mükellefi "riskli grup" içerisinde değerlendirdi. Bu kapsamda devreye alınan Beyanname Gözetim Programı, vergi denetiminde yeni bir sayfa açarken, şirketlerin beyannamelerini vermeden önce vergisel uyumlarını değerlendirmeleri için önemli bir fırsat sunuyor.

2. Beyanname Gözetim Programı Nedir?

Vergi Denetim Kurulu tarafından hayata geçirilen bu program, gönüllü uyumu teşvik etmek, mükellefleri beyandan önce uyarmak ve vergi incelemesi öncesi bilgilendirme sağlamak amacıyla yürütülüyor. Gönderilen yazılar bir inceleme başlatma kararı değil; ancak dikkate alınmayan durumlarda inceleme ile sonuçlanabilecek ön uyarı niteliği taşıyor.

Programın Hukuki Dayanağı:
213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 134 ila 141. maddeleri vergi incelemesinin kapsamını belirlerken,
370. madde “izaha davet” düzenlemesiyle önleyici yaklaşımın yasal temelini oluşturur.

Programın Temel Amaçları:

• Gönüllü uyumu artırmak
• Beyan hatalarının önüne geçmek
• Denetim kaynaklarını etkin kullanmak
• Vergi sürecinde şeffaflık ve hesap verebilirlik sağlamak

3. Risk Analizi Konuları ve Uygulama Detayları

Beyanname Gözetim Programı kapsamında şirketlerin risk düzeyini belirlemeye yönelik yapılan analizler, sadece matematiksel değil, aynı zamanda sektörel ve iş modeline göre şekillendirilen çok yönlü bir değerlendirmeyi içeriyor. Bu analizlerde öne çıkan başlıca konular şunlardır:

• Brüt Satış Hasılatına Tahsilatların Uygunluğu: Şirketin fiilen elde ettiği nakit veya banka tahsilatlarının gelir tablosuna ve beyannameye tam olarak yansıtılıp yansıtılmadığı kontrol ediliyor.
• Maliyet Kalemlerinin Doğruluğu: İthalat kaynaklı maliyetler başta olmak üzere, alış ve gider faturalarının uygun şekilde sınıflandırılıp sınıflandırılmadığı denetleniyor. Yanlış sınıflandırma ciddi vergi matrahı sapmalarına neden olabilir.
• Safi Kurum Kazancının Hesaplanması (KVK md. 6): Şirketlerin brüt kazançtan indirim, gider ve istisnaları düşerek net kazançlarını nasıl hesapladıkları, özellikle yasal dayanaklarla uyumlu olmalı.
• Zarar Mahsubu (KVK md. 9): Geçmiş yıl zararlarının mahsubu yapılırken beyanname ve eklerinin doğru hazırlanması gerekir. Zararın süresi (5 yıl) ve belgelenebilirliği kritik önem taşır.
• Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler (KVK md. 11): Belgelendirilemeyen, şahsi harcamalar veya vergiye tabi olmayan ödemelerin gider olarak yazılması ciddi cezai sonuçlar doğurabilir.
• İndirim ve İstisna Uygulamaları (KVK md. 8, 10, 5): Teknopark, serbest bölge ve Ar-Ge gibi teşviklerden yararlanılırken tüm şartların sağlandığına dair ispat yükümlülüğü mükellefe aittir.
• Enflasyon Muhasebesi (VUK geçici md. 33, md. 298): 2024 yıl sonu itibarıyla enflasyon düzeltmesi uygulaması zorunlu hale gelmiştir. Bilançoda yer alan parasal olmayan kıymetlerin değerlemesi ve düzeltme farklarının doğru hesaplanması, beyanname üzerindeki en büyük etkiyi oluşturur.
• Matrah ve Vergi Hesabı: Tüm bu faktörlerin neticesinde ortaya çıkan kurumlar vergisi matrahı ve ödenecek vergi tutarı dikkatle kontrol edilmelidir.
• Değerleme Usulleri (VUK md. 261–280): Stoklar, menkul kıymetler ve sabit kıymetlerde doğru değerleme yapılmadığında hem vergi matrahı hem bilanço yapısı hatalı olabilir.

Bu konuların herhangi birinde eksiklik veya hatalı uygulama tespit edilirse, beyanname sonrasında mükellefin izaha davet edilmeden doğrudan incelemeye alınması ihtimali ciddi şekilde artar.

4. Şirketlerin Alması Gereken Önlemler

• Gelen yazılar izaha davet veya inceleme yazısı olmasa da, bu yazılar ciddiye alınmalıdır.
• Beyanname hazırlık sürecinde amortisman, değerleme ve enflasyon düzeltmesi işlemleri detaylı şekilde gözden geçirilmelidir.
• İstisna uygulamaları varsa (serbest bölge, teknopark vb.) bunların dayanak belgeleri ve hesaplamaları kontrol edilmelidir.
• Beyanname ikinci bir gözle –örneğin bir iç denetçi ya da mali müşavir– tarafından kontrol edilmelidir.

5. 2025 Kurumlar Vergisi Beyanı: Dikkat Edilmesi Gerekenler

a. Gider Belgelerinin Sağlamlığı

• Şirket ortaklarının şahsi harcamaları gider yazılmamalı
• Fatura ile ödeme arasındaki farklar açıklanmalı

b. Transfer Fiyatlandırması Dosyası

• İlişkili kişi işlemlerinde rayiç bedel esas alınmalı
• Yıllık rapor hazırlanmalı

c. Enflasyon Muhasebesi Uygulaması

• 2024 yıl sonu itibarıyla enflasyon düzeltmesine tabi bilançolar yeniden hazırlanmalı
• Düzeltme farklarının sermaye yapısına, geçmiş yıl kâr/zararına ve vergi matrahına etkisi analiz edilmeli
• Vergisel etkileri beyannameye tam yansıtılmalı

d. Ortaklara Borçlar ve Kasa Hesabı

• Ortaklara borçlar hesabı yüksek tutarda ise adat faizi hesaplanmalı ve stopaj beyanı yapılmalı
• Kasa hesabı gerçeğe uygun olmalı, fiilen var olmayan tutarların azaltılması için tahsilat işlemleri düzenlenmeli.

6. Denetim Sürecine Girmemek İçin Öneriler

• Beyanname süreci öncesinde ön kontrol yapılmalı
• E-defter, e-fatura ve diğer veriler ile beyannamelerin tutarlılığı test edilmeli
• Mali müşavirle son gün değil, en az bir hafta öncesinden analiz süreci başlatılmalı
• Riskli hesap gruplarına (ortaklar cari, kasa, stoklar, alacaklar) özel önem gösterilmeli

7. Sonuç ve Değerlendirme

Beyanname Gözetim Programı, klasik denetim anlayışının ötesine geçerek önleyici ve yönlendirici bir araç haline gelmiştir. Bu süreçte şirketlerin yaklaşımı, yalnızca zorunlu bir beyan verme yükümlülüğü değil; aynı zamanda kurumsal şeffaflık, mali denetim yeterliliği ve vergi uyumu açısından önemli bir sınavdır.

Dikkat Edilmesi Gereken 5 Ana Nokta

1. Enflasyon muhasebesi uygulaması, özellikle 2024 yıl sonu bilançoları için teknik olarak doğru ve eksiksiz yapılmalıdır. VUK geçici 33. maddeye ve 298. maddeye uyum esastır.
2. Ortaklara borçlar ve kasa hesapları, adat faizi ve stopaj hesaplamaları yapılmadan bırakılmamalıdır.
3. Transfer fiyatlandırması raporları zamanında hazırlanmalı ve ilişkili taraf işlemleri net bir biçimde belgelendirilmelidir.
4. Teşvik, indirim ve istisna uygulamaları, hak ediş koşullarına göre somut belgelerle desteklenmelidir.
5. Beyanname süreci, sadece mali müşavir sorumluluğuna bırakılmamalı; şirket içi kontrol mekanizmaları da aktif kullanılmalıdır.

Beyanname Gözetim Programı sadece bir uyarı değil; gelecekteki bir incelemenin habercisi olabilir. Bu nedenle vergi uyumu sürecine ciddiyetle yaklaşılmalı, iç kontroller güçlendirilmeli ve süreçler profesyonel destekle yönetilmelidir.

Sonuç olarak; vergi idaresi artık geçmişe dönük klasik denetimden çok daha fazlasını hedefliyor. Anlık verilerle çalışan, dijital olarak analiz yapan bu sistem içinde riskli görünmemek için proaktif ve disiplinli bir beyanda bulunmak şart. Kurumsal hafızası güçlü, belge altyapısı sağlam ve mevzuat bilgisi güncel olan şirketler bu süreçten güçlenerek çıkacaklardır.

8. Kaynakça

• Hazine ve Maliye Bakanlığı Basın Duyurusu, 2025
• VUK md. 370
• KVK md. 6, 8, 9, 10, 11, 12, 13
• Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 529)

24.04.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.