Nuray Azaklı Acet
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
nurayazakli@gmail.com

İzaha Davet Müessesesi Hakkında Soru ve Cevaplar

25.07.2017 tarihinde yayınlanan 30134 numaralı Resmi Gazete ile vergi dünyasına bir yenilik kazandıran 482 Sıra Nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile “İzaha Davet” müessesi uygulamaya girmiş ve birçok otorite tarafından olumlu veya olumsuz şekilde değerlendirilmiştir. Olumlu olan tarafı sehven vergi ziyaına sebep olan mükelleflerin öncelikle 15 gün içinde izaha davet edilmesi ve izahın olumlu sonuçlanması durumunda hem vergi ziyaı oranında hem de gecikme zammı yerine izah zammı kullanılması vesilesiyle tutar açısından normalde ödeyecekleri vergiden daha düşük bir vergi ödemeleri söz konusu olacağıdır. Olumsuz tarafı ise kötü niyetli olan mükelleflerin bu müesseseyi suiistimal edebileceği şeklindedir.

Benim fikrim, vergi aflarından ziyade mükelleflere vergi indirimi ve vergi cezalarında kolaylık sağlamanın daha uygun olacağı yönündedir. Bu nedenle izaha davet müessesesinin tarafsız bir şekilde uygulandığında yararlı olacağı düşüncesindeyim.

Bu yazımızda tebliğ hakkında akla gelen sorulara cevap vererek “İzaha Davet” müessesesinin daha iyi anlaşılabilmesini sağlamaya çalışacağız.

 

1.    İzaha Davet Nedir? Ne Zaman Başlayacaktır?

 

Verginin ziyaa uğradığına dair “İzah Değerlendirme Komisyonu”  tarafından yapılmış ön tespitlerle ilgili olarak söz konusu komisyon tarafından mükelleflerden açıklama talep edilmesidir.

 

İzaha davet müessesesi 01.09.2017 tarihinde uygulanmaya başlayacaktır.

 

 

 

2.    Hangi Konular Izaha Davet Kapsamına Girer?

 

-       Ba-Bs bildirim formlarında yer alan bilgilerin çapraz kontrolleri sonucunda vergiyi ziyaa uğratmış olabileceğine dair haklarında ön tespit bulunan mükellefler,

 

-       Kredi kartı satış bilgileri ile katma değer vergisi (KDV) beyannamelerinin karşılaştırılması sonucunda satış tutarlarının düşük beyan edilmesi suretiyle verginin ziyaa uğratılmış olabileceğine dair haklarında ön tespit bulunan mükellefler,

 

-       Yıllık beyannameler ile muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinin karşılaştırılması sonucunda yıllık gelir vergisi beyannameleri ile bu gelirler üzerinden tevkifat yapanların verdikleri muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinin çapraz kontrolünde verginin ziyaa uğratılmış olabileceğine dair haklarında ön tespit bulunan mükellefler,

 

-       Çeşitli kurum ve kuruluşlardan elde edilen bilgiler ile asgari ücret tarifelerinin karşılaştırılması sonucunda serbest meslek kazancını ve hesaplanması gereken KDV'yi ilgili dönem beyannamelerinde beyan etmediği veya eksik beyan ettiği yönünde haklarında ön tespit bulunan avukatlar ve 3568 sayılı kanun kapsamındaki meslek mensupları,

 

-       KVK 10 uncu maddesine göre, bağış ve yardımlar, eğitim ve sağlık harcamaları ile girişim sermayesi fonu olarak ayrılan tutarlar beyanname üzerinde gösterilmek ve bu maddelerde belirtilen oranları aşmamak şartıyla beyan edilen gelirden veya kurum kazancından indirim konusu yapılabilmektedir.Bu kapsamda, belirtilen söz konusu oranlar üzerinde indirim yaptıklarına dair haklarında ön tespit bulunan mükellefler,

 

-       Dağıtmış oldukları kârlar üzerinden vergi kesintisi yapmadıkları yönünde haklarında ön tespit bulunan mükellefler,

 

-       Geçmiş yıl zararlarını kanun maddelerini ihlal etmek suretiyle gelir veya kurumlar vergisi matrahından indirim konusu yaptığı yönünde haklarında ön tespit bulunan mükellefler,

 

-       İştirak kazançlarını muhasebe kayıtlarında ilgili hesapta göstermeyip, bu kazançalrı beyanname üzerinde indirim konusu yaptığına dair haklarında ön tespit bulunan mükellefler,

 

-       Taşınmaz ve iştirak hisseleri ile kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan hakları satış kazancı istisnasından faydalanan mükelleflerden; menkul kıymet ve taşınmaz ticareti ve kiralanması faaliyeti ile uğraşıldığı, istisnaya konu kazancın %75'lik kısmının özel fon hesabına alınmadığı veya beş yıllık süre içerisinde özel fon hesabından çekildiği ya da satışın yapıldığı yılı izleyen 5 yıl içinde şirketin tasfiye edildiği yönünde haklarında ön tespit bulunanlar mükellefler,

-       Ortaklara olan borçların toplamının, öz sermayenin üç katından fazla olduğu yönünde haklarında ön tespit bulunan mükellefler,

 

-       Dönem sonu bilançosunda "Ortaklardan Alacaklar" hesabında bakiye bulunmakla birlikte aynı döneme ilişkin gelir tablosunda faiz geliri beyan etmediği yönünde haklarında ön tespit bulunan mükellefler,

 

-       Ortaklık hak ve hisselerini elden çıkardıkları halde gelir vergisi beyannamesi vermedikleri veya vermiş oldukları gelir vergisi beyannamesinde bu gelirleri beyan etmedikleri yönünde haklarında ön tespit bulunan limited şirket ortakları,

 

-       Gayrimenkul alım/satım bedelinin tapu daireleri, banka ve benzeri finans kuruluşları ile yapıaln çapraz controller sonucu, eksik beyan edilmiş olabileceğine dair haklarında tespit bulunan mükellefler,

 

-       İktisap şekli ne olursa olsun mal ve hakların iktisap tarihinden başlayarak 5 yıl içerisinde elden çıkarılmasından doğan kazançlar değer artış kazancıdır. Istisna haddinin üstünde değer artış kazancı elde ettikleri halde beyanname vermediklerine dair haklarında ön tespit bulunanlar,

 

-       Kira geliri elde ettiği anlaşılanlar ile muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde yapılan tevkifat tutarına göre istisna ve beyan sınırı üzerinde kira geliri elde ettiği anlaşılanlardan gayrimenkul sermaye iratlarını beyan etmediklerine veya eksik/hatalı beyan ettiklerine dair haklarında ön tespit bulunanlar,

 

-       Sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge kullanılması durumunda;

 

·         Verginin ziyaa uğratılmış olabileceği hallerde izaha davet hükümleri uygulanmayacaktır. 

 

·         Kullanılan sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge tutarının; her bir belge itibarıyla 50.000 TL'yi geçmemesi ve mükellefin ilgili yıldaki toplam mal ve hizmet alışlarının %5'ini aşmaması kaydıyla mükellefler izaha davet edilir. (belgelerde vergiler hariç tutarlar dikkate alınır)

 

3.    Ön Tespit Nedir? Şartları Nelerdir?

 

Vergi incelemesi yapmaya veya bilgi toplamaya yetkili olanlarca doğrudan veya dolaylı olarak tespiti oluşturan bilgi, bulgu ve verilerin “İzah Değerlendirme Komisyonuna” iletilmesi ile söz konusu komisyon tarafından verginin ziyaa uğramış olabileceği ve mükellefin izaha davet edilebileceği yönünde yapılan tespittir. Bir bulgunun ön tespit olabilmesi için;

 

-       Mükellef nezdinde bir vergi incelemesine başlanılmamış olması veya mükellefin takdir komisyonuna sevk edilmemiş olması,

 

-        Haklarında ön tespitle ilgili konu hakkında, tespit tarihine kadar ihbarda bulunulmamış olması,

 

-       Tespitin İzah Değerlendirme Komisyonu tarafından yapılmış olması,

 

 

 

4.    İzaha Davet Komisyonunun Görevleri Nelerdir?

 

-       Ön tespiti yapar,

 

-       Izaha davet yazısını ön tespit yapılanlara gönderir,

 

-       Kendisine sunulan izahları değerlendirip, neticelendirir.

 

 

5.    Izaha Davet Yazısında Yer Alması Gereken Azami Hususlar Nelerdir?

 

-       Yazının tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde söz konusu ön tespite ilişkin gerekli izahın yapılması,

 

-       Yapılan izah sonucu İzaha Davet Komisyonunca vergi ziyaına sebebiyet verilmediği ve beyanname vermeyi gerektiren bir durum bulunmadığının anlaşılması halinde söz konusu ön tespit ile ilgili vergi inceleme ya da takdir komisyonuna sevk işlemi yapılmayacağı,

 

-       Yazının tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde izahta bulunulmaması halinde indirimli ceza uygulamasından yararlanılamayacağı ve mükellefin vergi incelemesine ya da takdir komisyonuna sevk edileceği,

 

-       Izahın yapıldığı tarihten itibaren 15 gün içerisinde hiç verilmemiş beyannamelerin verilmesi, eksik ya da yanlış verilmiş olan beyannamelerin düzeltilmesi veya ödeme süresi geçmiş olan vergilerin izah zammı ile birlikte aynı sürede ödenmesi şartıyla vergi ziyaı cezasının ziyaa uğratılan vergi üzerinden %20 oranında kesileceği,

 

-       Izahın yapılması ancak yapılan izahın yeterli görülmemesi durumunda vergi incelemsine ya da takdir komisyonuna sevk edileceği,

 

-       Müjkellefin yapacağı izahı desteklemek adına defter ve belge dahil VUK’a uygun her türlü delili sunabileceği,

 

-       Söz konusu tespite ilişkin olarak pişmanlık hükümlerinden yararlanılamayacağı,

 

 

6.    Izah Değerlendirme Süresi Kaç Gündür? Izahın Yeterli Bulunup/Bulunmamasının Sonuçları Nelerdir?

 

Kendisine izaha davet yazısı tebliğ edilen mükellefin, tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde yetkili komisyona izahta bulunulması gerekir.

 

Süresi içerisinde yapılan izah, komisyonca en geç 10 gün içerisinde değerlendirilip, sonuçlandırılır.

 

 

 

Yapılan izahın yeterli bulunması halinde;

 

Mükellefin izahının komisyonca yeterli bulunması ve beyanname verilmesini veya vergi beyanının tamamlanmasını gerektirir bir durumun olmadığının değerlendirilmesi halinde, mükellef hakkında söz konusu tespitle ilgili olarak vergi incelemesine ve takdir komisyonuna sevk işlemi yapılmaz.

 

Yapılan izahın yeterli bulunmaması halinde;

 

Mükellef izahının komisyonca yeterli bulunmaması ve beyanname verilmesini gerektiren bir durumun bulunduğunun değerlendirilmesi halinde bu durum mükellefe bildirilir.

 

Bu bildirim üzerine, izahın yapıldığı tarihten itibaren 15 günlük süre içerisinde mükellefçe; hiç verilmemiş olan vergi beyannamelerinin verilmesi, eksik veya yanlış yapılan vergi beyanının tamamlanması veya düzeltilmesi, ödeme süresi geçmiş bulunan vergilerin, ödemenin geciktiği her ay ve kesri için, izah zammıyla ödenmesi şartlarıyla vergi ziyaı cezası, ziyaa uğratılan vergi üzerinden %20 oranında kesilir.

 

Yapılan izahın yeterli bulunmaması ve mükellef tarafından Vergi Usul Kanununun 370 inci maddesinde öngörülen işlemlerin gerçekleştirilmemesi durumunda incelemeye veya takdire sevk işlemleri yapılır.

 

7.    İzaha Davet Müessesinin Mükellefe Sağladığı Avantajlar Nelerdir?

 

-       Bu müessese, yapılan değerlendirmeler sonucunda vergi ziyaına sebebiyet vermediği anlaşılan mükelleflerin konuyla ilgili vergi incelemesine veya takdire sevk edilmesini önlemekte,

 

-       Vergi ziyaına sebebiyet verildiği durumlarda ise belirli şartlar dahilinde indirimli ceza uygulanmak suretiyle mükellefleri daha ağır müeyyidelerden korumaktadır;

 

·         İzahın yapıldığı tarihten itibaren 15 gün içerisinde, hiç verilmemiş olan vergi beyannamelerinin verilmesi,

·         İzahın yapıldığı tarihten itibaren 15 gün içerisinde, eksik veya yanlış verilen vergi beyannamelerinin düzelitilmesi,

·         Ödeme süresi geçmiş bulunan vergilerin, ödemenin geciktiği her ay ve kesri için uygulanacak izah zammı oranında aynı sürede ödenmesi ,

 

şartıyla vergi ziyaı cezasının ,ziyaa uğratılan vergi üzerinden %20 oranında uygulanır.

NOT : İzaha davet kapsamında verilen beyanname üzerine tahakkuk eden vergiler ile izah zammının mükelleflerce maddede öngörülen 15 günlük süre içerisinde ödenmemesi durumunda %20 oranında kesilmiş olan indirimli ceza, %50 oranı esas alınarak ikmal edilir ve izah zammının gecikme faizine dönüştürülür. 

23.08.2017

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.