Nihat Çevik
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
nhatcvk@gmail.com

11 Soruda Dış Ticaret İşlemlerinde Bilinmesi Gerekenler

Bu makalemizde Dış Ticaret İşlemlerinden önemli gördüğüm yerlerden;  temel bakış açımız, dış ticarette kullanılan belgeler, bazı dış ticaret terimleri, teslim şekilleri, önemli evraklar dikkat edilmesi gerekenler hakkında önemli gördüğüm yerlerden kısa not şeklinde bilgiler vereceğim.

1- GÜMRÜKLEMENİN TEMEL MANTIĞI NEDİR?

Mal ve belge uyumudur.

Örnek: Gümrük tarife numarasının uyumu-doğruluğu çok önemlidir.

2- DIŞ TİCARETE TEMEL BAKIŞ AÇIMIZ NEDİR?

Bir ürün bizim depomuzdan çıkıp müşterimizin deposuna girinceye kadar veya tedarikçimizin deposundan çıkıp bizim depomuza girinceye kadar;

1. Maliyet    : Her şeyi ile bize ne kadara mal olacak ve bu fiyat bizim için uygun mudur.
2. Prosedür : Fiyat uygunsa Gümrükte karşımıza hangi prosedürler çıkacak ve prosedürlerin hangilerini karşı taraf yerine getirecek, hangilerini biz yerine getireceğiz.
3. Belge        : Gümrükte bizden hangi belgeler istenecek ve bu belgelerin hangilerini karşı taraf hazırlayacak ve hangilerini biz hazırlayacağız.

Dış ticarette kullanılan belgeleri genel itibariyle ithalatçının talebi üzerine ihracatçı hazırlar ödeme yöntemine göre ihracatçı ithalatçıya gönderir.

3- DIŞ TİCARETTE NAKLİYEYİ BİZİM ORGANİZE ETMEMİZİN AVANTAJLARI NELERDİR?

1. İthalat : Nakliyeci ile nakliye fiyat pazarlığı yapabiliriz.
2. Lokal masraf pazarlığı yapabiliriz.
3. Demuraj ve free time pazarlığı yapabiliriz.
4. Taahhütname imzalayarak depozito ücreti vermeyebiliriz.
5. Konteynır depomuza geldikten sonra fotoğraflayıp tutanak tutabiliriz. ( konteynır kırık mı, dökük mü ,ezik mi) nakliyeci konteynır hasarını bize yansıtmasın diye.

4- ÖNEMLİ BAZI DIŞ TİCARET TERİMLERİ NELERDİR?

Lokal Masraflar : Tahliye, terminal, ardiye, demuraj, ordino, geçici kabul…vb)

Free Time ( Boş zaman)  : Nakliye firmasının ithalatçı firmaya gümrükleme işlemlerini bitirip konteynırını iade etmesi için tanıdığı serbest süredir.  7-10-14 gün olarak uygulanır.

Demuraj :  Nakliye firmasının tanıdığı free time dan sonra, konteynırın beklediği her gün ve konteynır başına nakliye firmasına ödenen konteynır bekletme ücretidir.               

Küşat Hakkı : Mal gümrüğe geldiği zaman beyanname yazılmadan gümrüğe dilekçe veriyoruz gelen malımı kontrol etmek istiyorum diye. Mal ve belge uyumu kontrolü yapıyoruz. Mal yanlış ise bu işlemden sonra her hangi bir sorumluluğumuz olmuyor.

Termin : İhracatçının malı yüklemeye hazır hale getireceği tarihe termin denir.

ETA : Tahmini varış tarihidir.

ETD : Tahmini Çıkış

L/C  : Akreditif

TT    : Banka transferi

CMR : Tır Konşimentosu

B/C   : Deniz konşimentosu

AWB : Uçak konşimentosu

C/O  : Menşei şehadet namesi

CAD : Vesaik mukabili

CAG : Mal mukabili.

Dikkat etmemiz gereken,

Gümrük lojistik işlemleri ile Bankacılık işlemleri birbirinden bağımsızdır.

Gerçek anlamda bir Dış Ticaret işlemini başlatan ilk adım ödeme yöntemine göre atılan ilk adımdır.

5- İHRACAT (DIŞ SATIM) NEDİR?

İhracat ile ilgili konular çok fakat ben tanımını yapacağım ve önemli gördüğüm yerleri akılda kalması açısından yazı içinde boğulmadan kısa not şeklinde açıklayacağım.

İhracat, bir ülkenin sınırları içinde üretilen mal ve hizmetlerin yürürlükteki ihracat ve gümrük mevzuatına uygun şekilde bir başka ülkeye gönderilerek bir bedel karşılığında satılmasıdır. İthalat gibi ihracat da ülkelerin dış ticaretinin temel unsurudur. Bir ülkenin toplam ihracatı, o ülkenin toplam ithalatından ne kadar fazla olursa, diğer bir deyişle, ihracatın ithalatı karşılama oranı ne kadar yüksek olursa o ülkenin cari açığı o kadar küçülür.

Ülkeler, iç piyasada üretilen ve dış pazarlarda rekabet gücüne sahip olan mal ve hizmetleri, dış talebi karşılamak üzere ihraç ederek döviz girişi sağlar ve ülkenin dış ticaret dengesinin korunmasına katkıda bulunurlar. (Döviz.com)

6- İHRACAT BEDELLERİNİN TÜRKİYEYE GETİRLMESİNDE BİLİNMESİ GEREKENLER NELERDİR?

İhracat bedellerini 180 gün içerisinde  yurda getirip, %80 ‘ni TL ye çevirerek (DAB) Döviz alım belgesi ile %80 ‘ni o ay içerisinde bozdurmak zorundasın Beyanname tarihinden itibaren o ay içerisinde % 80 ‘ni dövizi bozdurmak şart. Bu süre 4 Mart 2019 tarihi itibariyle sona eriyordu. 3 Mart 2019 tarihli ve 30703 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2019- 32/53 Tebliğ ile söz konusu Tebliğin yürürlük süresi altı aydan bir yıla çıkarıldı. (TURMOB Mevzuat sirküleri 04.03.2019 64/1)

Reklamasyon faturası : Satılan bir malın kalitesindeki  bozukluktan dolayı karşı firmanın malı iade etmeyerek telafi edici bir fatura kesmesidir.

İhracatta reklamasyona ; satışı yapılan malların sipariş evsafına uygun olmaması, kusurlu olmaları, zamanında teslim edilmemeleri gibi nedenlerle alıcının kaybının telafi edilmesi adına fiyatta yapılan indirimlere reklamasyon denmektedir.(Maliye Bakanlığının B.07.1.GİB.4.35.17.01-35-02-746 sayılı  11/08/2012 tarihli özelge)

ÖRNEK :

-------------------------------------- / ----------------------------------------

611 SATIŞ İSKONTOLARI 

                                   102 BANKALAR

Reklamasyon faturasının kaydı.

-------------------------------------- / ----------------------------------------

320 SATICILAR

                         649 DİĞER OLAĞAN GELİR VE KARLAR

                          391 HESAPLANAN KADV

Reklamasyon giderlerinin imalatçıya yansıtılması

-------------------------------------- / ----------------------------------------

Örnekte de  görüldüğü gibi, reklamasyon gideri iskonto  şeklinde değerlendirilmiş ve bu iskontolar imalatçıya yansıtılmıştır. Reklamasyon giderinin imalatçıya yansıtılması sırasında 391 hesaplanan kdv hesabının işletildiği önemle dikkati çekmektedir.

İhracatçı karşı tarafla dört ana noktada anlaşır.

1. Ürün
2. Fiyatı
3. Teslim şekli
4. Ödeme şekli (Paranın ne şekilde ithalatçıdan ihracatçıya geleceği) ayrıca termin de görüşülmeli önemli.

Önemli, ihracatta Akreditif ile çalışıyorsak ithalatçının Akreditifi yerine getirebileceğimiz şartlarda açmasını sağlayalım.

Akreditifi her zaman ithalatçı açar Akreditif taslak olarak hazırlanır.

Proforma Invoice : Proforma fatura ihracatçının ithalatçıya gönderdiği teklif faturasıdır. Ödemeye dair adımda kullanılır. İstisnalar hariç gümrükleme işlemlerinde kullanılmaz. Ödeme işlemlerinde ve numune gönderirken proforma fatura kullanabilir.

Örneğin Akreditif işlemlerinde proforma gereklidir.

Proforma faturada cinsi ve fiyat farkı olan her mal ayrı ayrı yazılır.

7- İHRACATTA HAZIRLANMASI GEREKEN FATURALAR NELERDİR?

İhracatta iki adet fatura hazırlanır;

1. Türkçe fatura
2. Yabancı fatura

Türkçe fatura; ihracatta gümrükten malımızı çıkarabilmek ve ihracattan sonra KDV iadesi alabilmek için kullanılır.

Yabancı fatura; Müşteriye gönderilen ve müşterinin kendi gümrüğünde malının vergilerini ödeyerek ithalatını yapmak için kullandığı faturadır.

Türkçe fatura bizim Gümrüğe gider. Müşteriye müşterinin Gümrüğüne gitmez.

Yabancı fatura Müşteriye müşterinin gümrüğüne gider bizim gümrüğümüze gitmez.

8-İHRACATTA  PEŞİN ÖDEMELERDE DİKKAT!!

Swift mesajında mesaj ACK lı ise swifti iptal edemez. Swift mesajlarını swiftteki referans numarası ile Bankamızdan sorgulanacak. Bu gibi durumlarda swift sahte düzenlenebiliyor.

ACK lı swiftte Bir harf değiştirse Bankaya para gelmez.

TANIM

ACK- SWIFT  :sisteminde gönderilen mesajın karşı banka tarafından kesin olarak
alındığını  gösteren ifadedir. (acknowledgement) 'ın kısaltılmış halidir. Swift mesajlarının
sol üst köşesinde büyük harflerle görünür. 

Swifti kontrol etmeden

Parayı Bankada görmeden

Malı göndermeden

Nakliyeci ile evrakları gönderdiysek evrakları verme diyebiliriz.

9-TESLİM ŞEKİLLERİ (INCOTERMS) NELERDİR?

Teslim şekilleri, bir ürünün ihracatçıdan ithalatçıya ulaşana kadar, aradaki masraf sorumluluk ve risklerin hangi aşamada kime ait olacağını belirleyen kurallardır.

Biz ürünün ihracatçıya teslim edilene kadar dört ana masraf sorunluluk ve risk kalemi vardır.

1. Lojistik : Ana nakliye ve ara nakliyeler
2. Gümrük : Gümrük masrafları, komisyon ve vergiler
3. Sigorta : Sigorta komisyonları ve sigortanın kapsadığı riskler
4. Lokal masraflar : Tahliye, terminal, ardiye, demuraj,  ordino, geçici kabul

Bir ürün ihracatçıya teslim edildiği dört ana yer vardır.

1. İhracatçının deposu – EXW
2. İhracatçını gümrüğü –FOB yada FCA
3. İthalatçının gümrüğü –CIF yada CIP
4. İthalatçının deposu- DAP

E li grup ihracatçının deposuna teslim

F li grup ihracatçının gümrüğüne teslim

C li grup ithalatçının gümrüğüne teslim

D li grup ithalatçının deposuna teslim

FOB = FCA anlam bakımından aynıdır.

CFR = CPT anlam bakımından aynıdır.

CIF = CIP anlam bakımından aynıdır.

EXW Teslim şeklinde  : İhracatçı ithalatçının geçtiği siparişe istinaden malı üretir hazırlar, yüklemeye hazır hale getirir. İthalatçıya bilgi verir ve kendi ülkesindeki gümrükleme işlemlerini yapar ve Gümrük masraflarını karşılar.

İthalatçı ihracatçının ülkesindeki iç nakliye, iç sigorta, lokal masraflar ile birlikte ana nakliye ve ana sigortayı da öder kendi ülkesindeki iç nakliye iç sigorta Gümrükleme ve lokal masrafları da karşılayarak malı deposuna alır.

FCA Teslim şekli ; daha çok parsiyel yüklemelerde kullanılır. FCA teslim şeklinde ihracatçı malı kendi ülkesinde karşı tarafın anlaştığı nakliyecinin deposunda teslim eder. İhracatçı kendi ülkesindeki iç nakliye, iç sigorta gümrükleme ve lokal masrafı öder ana nakliye , ana sigorta ve kendi ülkesindeki masrafları ithalatçıya aittir.

FAS Teslim şekli ; uygulamada genelde kullanılmaz.

DAP Teslim şekli ; DAP teslim şeklinde ihracatçı kendi ülkesindeki  iç nakliye iç sigorta ana sigorta lokal masraflar lokal masraflar, gümrükleme ile beraber ana nakliye ve ana sigortayı da karşılar. Malı ithalatçının ülkesine getirir. İthalatçının ülkesindeki lokal masrafları da ödeyerek ithalatçıya bilgi verir. İthalatçı kendi ülkesindeki Gümrükleme işlemlerini yapıp, vergilerini ödedikten sonra ihracatçı ithalatçının ülkesindeki iç nakliye ve sigortayı da yapıp, malı ithalatçının deposuna kadar teslim eder.

10-İTHALAT PROSEDÜRLERİ NELERDİR?

İthalata temel bakış açımız bir ürün tedarikçinin deposundan çıkıp ,bizim depomuza girinceye kadar;

1. MALİYET    -Her şeyi ile bize ne kadar mal olacak ve bu fiyat bizim için uygun mudur.
2. PROSEDÜR- Fiyat uygunsa Gümrükte karşımıza hangi prosedürler çıkacak ve bu prosedürlerin hangilerini karşı taraf yerine getirecek hangilerini biz yerine getireceğiz.
3. BELGE – Gümrükte bizden hangi belgeler istenecek ve bu belgelerin hangilerini karşı taraf hazırlayacak hangilerini biz karşılayacağız.

Önemli  ; Devlet Gümrük vergisini her zaman malın CIF değeri üzerinden tahsil eder.

                 Vadeli İtahalatta  % 6 KKDF var

EXW ve FOB İthalatlarda, navlun faturası ve sigorta poliçesini Gümrükçümüze vererek CIF leştirme işlemi yapalım ki yüksek vergi vermek zorunda kalmayalım. Yoksa Gümrük CIF leştirme yaparsa emsal değerler üzerinden işlem yapar.

Emsal değerler %10 nakliye, %3 sigorta ödemişisindir sayıyor.

RO-RO TAŞIMACILIK ; Roll on ve Roll off kelimelerinin kısaltılmasından oluşmaktadır.

Kamyonla (Tır) yani tekerlekli vasıtaların bir yerden bir yere  gemi üzerinde nakledilmesine denir. Bu tarz yükleri taşıyan gemilere Ro-Ro gemileri, bu tip taşımacılığa da Ro-Ro taşımacılığı denilmekte dir.

11- AMBAR BEKLEME SÜRELERİ NELERDİR?

Bir mal geldiğinde kara, hava, demir yolu ile gelirse 20 gün,

Deniz yolu ile gelirse 45 gün içerisinde ithalatı bitmesi gerekir.

30 gün ek süre alabiliyoruz.

Limandan alıp, antrepoya alırsak süreyi sınırsız hale getiriyoruz.  Eğer bunları yapmazsak mal devletin olur. Devlet malı satılığa çıkarmamışsa eksikliği sorunu giderirsek ve mal bedelinin %1,5 cezasını yatırırsak, Gümrük mal yeni gelmiş gibi işlemelere müsaade ediyor.

Kaynak

- UTSO Uygulamalı Dış Ticaret Eğitimi

- Döviz.com

17.09.2019

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.