Nesimi Yaşar
Yeminli Mali Müşavir
E. Maliye Başmüfettişi
nesimiyasara@gmail.com

Soru Yanlışsa Ne Olur?

ÖZ

Günümüzde muhtelif konular ve kurumlar için sınavlar yapılmaktadır. Bazen sınavlarda sorulan soruların “yanlış” olduğu bilahere anlaşılmaktadır. Yapılan sınavlarda yanlış soru sorulduğu anlaşıldıktan itibaren bazı durumlarda “yanlış” soru’nun bütün adaylar tarafından “doğru” olarak cevaplandığı kabul edilmektedir. İşbu yazı; bu tür durumlara ilişkin görüş ve önerilerimizi içeren bir değerlendirme yazıdır.

İLGİLİ ÖRNEK YÖNETMELİKLER

1) Gelir İdaresi Başkanlığı Yönetici Atama Yönetmeliği.

Gelir İdaresi Başkanlığı Yönetici Atama Yönetmeliği’nin “Sınavların Geçersiz Sayılması” başlıklı 14’ncü maddesinde; “Yapılan yazılı sınavlarda hatalı soruların tespit edilmesi durumunda bu sorular her aday tarafından doğru cevaplanmış kabul edilir.” denilmektedir. Söz konusu Yönetmelik; 09.09.2011 tarih ve 28049 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Bu Yönetmelik; sadece Gelir İdaresi Başkanlığı personeline uygulanacak bir yönetmeliktir.

2) Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik.

18.04.1999 tarih ve 23670 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik” daha eski ve çerçeve yönetmelik olup, bu Yönetmelik’te “hatalı sorular” ile ilgili bir düzenlemeye yer verilmemiştir.

İKİ YÖNETMELİĞİN BİRLİKTE DEĞERLENDİRİLMESİ

Öncelikle; genel ve çerçeve yönetmelikte yer verilmeyen bir hususa özel yönetmelikte yer verilmesi dikkat edilmesi gereken bir konudur. Diğer taraftan; münhasıran Gelir İdaresi Başkanlığı personeline yönelik olan özel yönetmelikte bir başlık altında ele alınan konu hakkaniyet esaslarına ters düşmektedir. Şöyle ki; bir “yanlış soru’nun” bütün adaylar tarafından “doğru cevaplanmış” kabul edilmesi sınav adaletini sağlamaktan uzaktır.

Çünkü; örneğin binlerce adayın girdiği bir sınavda; 100 soru sorulduğunu ve bu 100 sorudan da 2’sinin yanlış olduğunu varsayalım. Sınav başarı barajı da 80 doğru cevap (% 80) olsun. Bu durumda 78 soruyu doğru cevaplayan bir aday, yanlış 2 cevabın doğru kabul edilmesiyle birlikte toplam 80 “doğru” cevaba ulaşacaktır. Halbuki, yanlış sorunun hiç sorulmamış kabul edilmesi halinde ise; başarı performansı 98 soru üzerinden değerlendirilecektir. Bu örnekteki adayın başarı ortalaması 78 / 98 = % 79,59 olacaktır. Dolayısıyla başarı baraj puanı olan “80” yakalanamamış olacaktır. Diğer bir ifade ile, durumu bu şekilde olan adayların hiçbiri sınavı başarı ile geçememiş sayılacaktır. Bu şekilde elimine olacak aday sayısı, sınava giren toplam aday sayısının çok fazla (bazen binlerce) olduğu sınavlarda önemli sayıya ulaşabilir.

Özetle; Gelir İdaresi Başkanlığı Yönetici Atama Yönetmeliği’nin ilgili 14’ncü maddesinde yer alan “Yapılan yazılı sınavlarda hatalı soruların tespit edilmesi durumunda bu sorular her aday tarafından doğru cevaplanmış kabul edilir.” düzenlemesi hatalıdır. Bu madde düzenlemesinin “Yapılan yazılı sınavlarda hatalı soruların tespit edilmesi durumunda bu sorular hiç sorulmamış sayılır, değerlendirme doğru soru sayısı üzerinden yapılır.” şeklinde olması gerekirdi.

Uygulamada da açık haksızlıklara yol açan Yönetmelik maddesinin değiştirilmesi ve hali hazırda adli veya idari itiraz aşamasında bulunan sınavların da önerdiğimiz şekilde değerlendirmeye tabi tutulması daha yerinde olacaktır.

DANIŞTAY’IN KONUYA İLİŞKİN KARARI

Danıştay’ın oy birliği ile verdiği bir Karar’da; “…objektif ölçme ve değerlendirme ilkesi gereği hatalı sorulan sorularda, davacının hatalı sorulara doğru cevap vermiş gibi kabul etmek suretiyle davacıya artı puan verilmesi yerine, bu soruların değerlendirme dışı bırakılması ve kalan doğru soruların 100 puan üzerinden değerlendirilerek, bir soruya denk gelen puan karşılığının yeniden hesaplanması gerekmektedir. Daha açık bir anlatımla, hatalı sorulan sorularda, 100 tam puanın doğru soru sayısına bölünmesi suretiyle her bir sorunun puan olarak değerinin tespit edilmesi, ardından bulunan bu değerle davacının doğru cevap sayısının çarpılması ve böylece davacının sınav sonucunun belirlenmesi gerekir.” denilmektedir (Danıştay 10. Daire Başkanlığı  Esas: 2015/417, Karar: 2015/4671).

Diğer bir ifade ile Danıştay da bizim görüşümüze paralel bir karar vermiş bulunmaktadır.

SONUÇ

Kamu alanında yapılacak sınav sonuçlarının değerlendirilmesinde, yanlış soruların tüm adaylar tarafından “doğru cevaplanmış” olarak kabul edilmesi uygulamasına son verilmesi gerektiği düşüncesindeyiz. Sınav sonuçları “doğru” sorular üzerinden değerlendirilmeli, “yanlış sorular” hiç sorulmamış kabul edilmelidir. Bunun için de, yukarıda örneğini verdiğimiz Gelir İdaresi Başkanlığı Yönetici Atama Yönetmeliği gibi mevzuatın taranarak önerdiğimiz yönde gerekli düzenlemenin yapılması gerektiği kanaatindeyiz.

KAYNAKÇA

Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik (Resmi Gazete 18.04.1999 tarih ve 23670 sayı).

Gelir İdaresi Başkanlığı Yönetici Atama Yönetmeliği (Resmi Gazete 09.09.2011 tarih ve 28049 sayı).

Danıştay 10’ncu Daire Başkanlığı Kararı (Esas: 2015/417, Karar: 2015/4671).

08.05.2019

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.